جَدوار از گیاهان دارویی قدیمی اما فراموش شدهای است که در طب سنتی اهمیت و استفاده داشته است. مدتی است به این گیاه دارویی توجه بیشتری شده و حتی مواد مؤثر آن به روش های صنعتی و نوین به صورت قرص تولید و با نام حَبّ جدوار (Habb-e Jadwar) یا حب الشفاء یا کپسول ویکیور عرضه شده است.
حَبّ جَدوار چیست؟
جدوار را واژهای عربی در برابر کلمات فارسی «ژدوار» «زدوار» و «زروار» دانستهاند و نیز نام دیگر فارسی آن را «ماه پروین» (به عربی: ماه فرفین) گفتهاند. همچنین گاهی به آن زردچوبه سفید میگویند.
فهرست:
جدوار در کتب طب سنتی مرجع
منظور از داروی گیاهی جدوار، ریشه (ساقه زیرزمینی) آن است. ابوعلی سینا، پزشک، فیلسوف و دانشمند سرشناس ایران و جهان، در «القانون فی الطب» آن را مانند «زراوند» اما با خاصیتی قویتر میداند: «گیاه جدوار در کنار گیاه سمی “بیش” میروید و باعث میشود گیاه بیش ضعیف شود و شاخ و برگ ندهد».[1]
زکریای رازی، دیگر پزشک، فیلسوف و شیمیدان بزرگ و مشهور ایرانی نیز در کتاب «الحاوی فی الطب» از جدوار نام برده است و آن را شبیه زراوند معرفی کرده است.[2]
به طور کلی و از نظر طب سنتی، حبّ جدوار دارویی قوی و سمی است و از این جهت گاهی برای مداوا و معالجه بیماریهای صعبالعلاج به کار گرفته میشده است. بنابراین استفاده از آن، بخصوص برای مردم امروزی که تحمل این داروها و حبها را ندارند باید زیر نظر متخصص باشد و اگر عوارضی مشاهده شد باید مصرفش را قطع و به پزشک مراجعه کرد.
خواص شگفتانگیز جدوار :
1. پادزهر قوی سموم
2. آرامش و شادیبخش قلب
3. جلوگیری از سفید شدن مو
4. درمان بیمارهایی مثل طاعون، مالیخولیا و …
1. جدوار: پادزهر قوی سموم
ابنسینا در کتاب قانون، جدوار را پادزهر همه سموم میداند؛ مانند زهر افعی و گیاه سمی بیش.[3] به نظر اسماعیل جرجانی، دیگر پزشک و فیلسوف مشهور ایران، به دلیل همجواری جدوار با گیاه بیش، این گیاه قویترین پادزهر سم بیش [زهر هلاهل] است و البته پادزهر گزیدن افعی نیز محسوب میشود.[4] ابنسینا داروی مشابه جدوار با خاصیت پادزهری را «زرنباد» معرفی کرده است.[5]
زکریای رازی نیز در کتاب «بُرء الساعة (بهبود آنى)» برای بهبود کسی که سم موش (مرگ موش) خورده، مصرف نیم مثقال پودر جدوار را با یک نوشیدنی توصیه کرده است.[6]
[post id=25442]
2. جدوار: آرامش و شادیبخش قلب
ابن سینا در رساله «داروهای قلبی»، جدوار را یکی از آرامبخشها و تقویتکنندگان قوی قلب شمرده است.[7] همچنین طرز تهیه یک معجون فوقالعاده برای تقویت قلب را ذکر کرده است که یک مثقال جدوار جزو ترکیبات آن است.[8]
جرجانی میگوید جدوار طبع گرم ملایمی دارد و از این رو مفرّح و شادیبخش است.[9] وی در کتاب «ذخیره خوارزمشاهی»، جدوار را در فهرست داروهای مفید برای قلب[10] و در بخش داروهای تریاقی (آرامبخش)[11] گنجانده است. همچنین آن را در فهرست پادزهر نیز آورده است.[12]
حکیم مؤمن (قرن ۱۱ ق) در کتاب «تحفة المؤمنین» دو حبّ جدوار نام میبرد و ترکیبات آن را ذکر میکند و برای آنها خواص تقویت عمومی بدن، نشاطآوری، تحریک و تقویت جنسی، کمک به هضم و کار دستگاه گوارش را بیان می کند.[15]
3. جدوار و جلوگیری از سفید شدن مو
محمد بن زکریای رازی در کتاب «بُرء الساعة» برای حفظ کردن مو از سفید شدن، ترکیب و معجونی معرفی کرده که جدوار جزو ترکیبات آن است.[13]
4. درمان بیمارهایی مثل طاعون، مالیخولیا و …
در کتب طب سنتی، داروهای ترکیبی (خوردنی یا مالیدنی) مختلفی برای درمان طاعون، مالیخولیا، فلج موضعی بويژه در کودکان، سوزاک (آتشک) و … بیان شده که جدوار نیز جزو اجزای آن است.[14]
[post id=1454]
کپسول حب الشفاء؛ داروی ترک اعتیاد گیاهی
برخی از شرکتهای دانشبنیان برای تولید داروی ترک اعتیاد گیاهی از ترکیب ماده مؤثره یک نوع از جدوار با برخی از گیاهان داوریی استفاده و این داروها را با نامهای کپسول اوپیکیور، کپسول حب الشفا یا قرص حب جدوار عرضه میکنند.
معنای حبّ در طب سنتی
حَبّ به معنای دانه گیاه است که در احادیث طبی یا کتب طب سنتی برای میزان مصرف داروی ترکیبی (معجون) گفته میشود؛ یعنی مقدار مصرف دارو به اندازه یک دانه گیاه (مانند گندم یا نخود) است. معنای امروزی آن همان کپسول یا قرصی است که از ترکیب چند ماده تهیه شده است.
در کتب طب سنتی، داروهای گیاهی ترکیبی مختلفی وجود دارد که به نام یکی از اجزای اصلی و مهم آن مشهور است. بر همین اساس انواعی از حبّ جدوار وجود دارد که جدوار جزء مهم و اصلی آن است.
یادآوری میشود که «داروی حب جدوار» یک ترکیب گیاهی است که در منابع فارسی و عربی طبی از آن با نام «دارو» یا «داروی گیاهی» یاد شده و اکنون نیز به این اسامی مشهور است. بنابراین، در این مطلب، استفاده از واژه دارو و انواع آن (مثل قرص، کپسول، ژل و…) و نیز ادعای درمان (با وجود استناد به منابع طب اسلامی یا سنتی) یا توصیه به مصرف، به معنای دارو یا درمان طبق تعریف پزشکی یا مصرف خودسرانه نیست.
پاورقی:
[1] . القانون فی الطب، ابنسینا، بیروت، دار احیاء ثرات العربی، ۲۰۰۵م، ج ۱، ص ۳۹۵. و نیز نک: ذخیره خوارزمشاهی، اسماعیل جرجانی، قم، مؤسسه احیای طب طبیعی، چاپ اول، ۱۳۹۱ش، ج ۱۰، ص ۳۳۱.
[2] . الحاوی فی الطب، محمد بن زکریا رازی، تحقیق: هیثم خلیفه طعیمی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ اول، ۱۴۲۲ق، ج ۲۲، ص ۱۲.
[3] . القانون فی الطب، ص ۳۹۵.
[4] . ذخیره خوارزمشاهی، ج ۱۰، ص ۳۳۱.
[5] . القانون فی الطب، ص ۳۹۵. زنباد، طبع گرم و خشک متوسطی دارد، علاوه بر پادزهری، آرامبخش و شادی بخش قلب و روح است، با کبد نیز سازگار و به همین دلیل خاصیت چاقکنندگی دارد (ذخیره خوارزمشاهی، ج ۱۰، ص ۳۲۲).
[6] . برء الساعة( بهبود آنى)، محمد بن زكريای رازی، مترجم: احمد شريف تنكابنى، اصفهان، چاپ اول، ۱۳۳۳ش، ص ۶۴.
[7] ابنسینا، من مؤلفات ابن سینا الطبیة ـ کتاب الادویة القلبیة، محقق: محمد زهیر البابا، دمشق، چاپ اول، ۱۴۰۴ق، ج ۱، ص ۲۶۹.
[8] ابنسینا، من مؤلفات ابن سینا الطبیة ـ کتاب الادویة القلبیة، ج ۱، ص ۲۸۹.
[9] . ذخیره خوارزمشاهی، اسماعیل جرجانی، قم، مؤسسه احیای طب طبیعی، چاپ اول، ۱۳۹۱ش، ج ۱۰، ص ۳۳۱ و ۳۳۲.
[10] . ذخیره خوارزمشاهی، ج ۱۰، ص ۳۲۸.
[11] . ذخیره خوارزمشاهی، ج ۱۰، ص ۳۲۹.
[12] . ذخیره خوارزمشاهی، ج ۱۰، ص ۴۰۳.
[13] . برء الساعة (بهبود آنى)، ص ۵۲.
[14] . برای نمونه نگاه کنید به: خلاصة التجارب، بهاء الدین بن میر (بهاء الدوله)، تهران، چاپ اول، دانشگاه علوم پزشکی ایران، ص ۱۵۵ (طاعون)، ۱۸۲ (مالیخولیا)، ۲۵۴ (سنگینی گوش)، ۲۹۳ (خناق)، ۳۰۰ (تنگی نفس)، ۳۱۵ (سل)، ۳۴۵ (درد معده)، ۳۷۶ (تقویت کبد)، ۴۳۲ (کرم شکم)، ۵۳۹ (تقویت زن باردار) و … .
[15] . سید محمد مؤمن (حکیم مؤمن)، تحفة المؤمنین، قم، نور وحی، چاپ اول، ۱۳۹۰ش، ج ۲، ص ۱۷۵.
* مشخصات منابع بر اساس اطلاعات مندرج در نرمافزار «کتابخانه جامع طب سنتی و اسلامی»، نسخه ۵/۱ است.
سلام وقت بخیر
برای دیسک کمر گفتید خوبه میشه بفرمائید تا چند وقت ومصرفش روزانه چقدر است.ایا درد دیسک کمر را کم میکند یا نه.و رگ پای راست از پشت تا مچ پا گرفته است آیا استفاده از جدوار تسکین کننده درد است.
سلام و خسته نباشید
برای دیسک کمرمیخوام استفاده کنم ،آیا خوب هست ،و طریقه مصرف رابفرمایی
سلام.از کجا میشه تهیه کرد؟ ارسال له شهرستان دارید؟ ممنون
سلام خسته نباشید…برای دیسک کمر جد و ا ر خوبه. یا زد وا ر. بعد چگونه. مصرفش کنیم چند مدت با ید مصرف کرد که خوب بشه ..وآیا جواب میده یعنی دیسک میاد سر جاش. الان کپسولش خوبه یا خود داروی گیاهی ش …..
سلام خوبی برای دیسک کمر و گردن بکار میره
سلام
نخیر. برای دیسک کمر و گردن، توصیه می شود درمان را با طب فیزیکی شروع کنید و بعد مصرف دارو یا عمل جراحی.
سلام خوبی …برای دیسک کمر فایده ای دارد. وچطور باید مصرف کنیم یا برم دکتر بعد ازاین ازاین دارو مصرف کنم ..چونمهره ۴و۵ من خوب نیستش لطفاً راهنمایی کنید
سلام
بزرگوار سوالی داشتم
کشته طلا و نقره ومرجان برای چیست ؟ ازکجا میشه تهیه کرد؟ ممنون
سلام بزرگوار این دارو برای ترک اعتیاد اشاره کردین در طول روز چقد مصرف بشه و تا چه زمان یا مدت استفاده بشه ومقدار مصرف در طول روز چه اندازه باشه
سلام بزرگوار این دارو برای ترک اعتیاد اشاره کردین در طول روز چقد مصرف بشه و تا چه زمان یا مدت استفاده بشه
سلام ان هایی ک معتاد هستند میتونن بخورن و اعتیادشون از بین میره؟ چون پدرم معتاد هستن ناراحتی قلبی دارن ممکنه با داروهاش تداخل داشته باشه ؟
من از داروی حب جدوار به میزان روزی ۲،۵ گرم بصورت پودر مخلوط در آب استفاده میکنم ولی متاسفانه دچار اسهال شدم ، مشکلی داره یا از عوارض شایع این دارو هستش ؟
از راهنمایی شما بسیار سپاس گذارم
فقط طریق مصرف چطور ممنون
سلام ببخشید قبلا من کپسول جدوار میگرفتم قهوای تیره بود رنگ کپسول جدیدا رنگی شد زرد و قهوای روشن می خواستم ببینم تقلبی نیست. با تشکر سیروس
جواب بسیار خلاصه و عالیی بود، ممنون
البته اگر اجازه بدید، بدون زیاده گویی نکته ای را عنوان کنم.
گیاه بیش (اقونیطون، اکونیت) خاصیت دارویی و فراوانی دارد. اما در عین حال سمی می باشد و طریقه پرودن خاصی دارد. معمولا جهت استعمال خارجی استفاده می شود.
اما نکته اصلی این است که گاهی همین گیاه بیش با ترفند هایی به جای زدوار (جدوار) فروخته می شود.
یعنی حتی رنگ آن که سفید است را به رنگ زدوار در می آورند و به دلیل بالا بودن قیمت زدوار به جای آن می فروشند!
البته راههای تشخیص آن نیز ساده است.
زدوار اصل همانگونه که در تصویر اصلی خودتان گذاشتید دارای رنگ ها و رگه های زیادی در مقطع بریده شده دارد.
اما نوع فرعی آن یک دست رنگ دارد و سطح مقطع آن به دلیل جوشانده شدن و سپس خشک شدن بسیار ناهموار است. اما زدوار اصل بریده شده و خشک، سطحی صاف دارد.
راه دیگر آن است که پارچه سفید نمداری را بردارید و کمی از ریشه گیاه را روی آن بمالید اگر پارچه رنگین شد از نوع تقلبی بوده وگرنه زدوار اصل آب را رنگین نمیکند.
و البته طبق گفته برخی اطبا پرنده سمانی همون بلدرچین است.
که مورد توجه قوم یهود نیز می باشد.
سلام
ممنون بابت اطلاعات مفیدتون
بنده مایلم درباره گیاه “بیش” که توضیحی ازش در متن بالا گذاشتید بدونم
اگر امکان داره نام علمی گیاه رو بفرمایید
با سپاس از شما
سلام فراوان
ممنون بابت پرسش. طبق گزارش چند کتاب لغت و طب، بیش، گیاهی بسیار سمی و شبیه زنجبیل یا ماه پروین است. محل رویش آن را چین یا هندوستان (احتمالاَ منطقهای مرزی میان این دو کشور) و در کوهستانی به نام هلاهل گفتهاند که از همینرو نام دیگرش «زهر هلاهل» است. جالب است که پرندهای به نام «سمانی» از گیاه میخورد و نمیمیرد و به همین جهت گوشت آن را نیز یکی از پادزهرهای این زهر معرفی کردهاند. نام علمی آن:
Bish: Aconitum napellus Linn Aconite
سلام اگه دوتا کپسول در یک روز مصرف بشه چه اتفاقی میافته؟