محمد محمدخانی که یکی از چشمنوازترین غرفههای باسلام یعنی «غرفه آبی عمیق» را دارد، سال ۶۲ در اهواز متولد شده، ولی بزرگشده خرمآباد است. حالا نزدیک ۱۵ سال است که تهران زندگی میکند. تجربه زندگی در شاهرود و حتی پاکستان را هم دارد، اما عمیقاً معتقد است که همهجای ایران سرای اوست و این اعتقاد، در ظاهر و حرفها و محصولاتش به وضوح دیده میشود.
قصه دلنشین زندگی و کسبوکار او را تماشا کنید.
محمد لیسانس عمران و ارشد مدیریت تکنولوژی دارد ولی کارهای متنوعی در زندگیاش کرده. بیشتر از هر چیز، معلم است و دانشآموزان زیادی را تا کنون تربیت کرده است. ولی به خاطر رشتهاش و البته آن طور که خودش میگوید، به لطف خدا، وارد مسجدسازی و مرمت بنای مساجد میشود و روحش با کاشیکاریهای مساجد و هنرهای ترکیبی، مخصوصاً سفال گره میخورد؛ چون روح انسانی را در این هنرها حس میکند.
شاگردی استادکاران با محبت با دستها و صورتهای گلی
آشنایی محمد با سفال، کمکم پای او را به لالجین باز میکند. اول قرار بود مشتری و سفارشدهنده باشد، ولی کمکم با انواع هنرهای مرتبط با سفال، سبکهای متنوع و از همه مهمتر گروه بامحبتی از اساتید اهل صفا آشنا میشود و دل میدهد به سفالگری و میناکاری و خاک شاگردی میزند به دست و جبین.
۸ ماه بعد، محمد به میناکاری مسلط میشود و حالا خودش همه مراحل کار را از نقطهگذاری و خطوط اولیه تا رنگ زدنها و ترمیم و نهایتاً سپردن کارها به حرارت کوره، به خوبی انجام میدهد.
میناکاری و معلمی و پختگی روح انسانها در کوره عمر
محمد معتقد است میناکاری به معلمی نزدیک است. به قول خودش: «در کلاس درس، انسان پرورش میدهی. سه چهار سال اول بچهها هیچ نقش و نگاری ندارند. تا اینکه میروند داخل کوره و سنشان میرود بالا. یکهو میبینی حرفهایی که سر کلاس برایشان زدهای و نقطههایی که روی این سفالها گذاشتهای، تازه نقش گرفته است، تغییرات دانشآموزها وقتی بزرگ میشوند، دقیقاً حرفهایت را به خاطر دارند، مثل همین سفالها هستند که قبل از رفتن داخل کوره، یک هاله خاکی دارند، ولی وقتی مدتی در دمای ۹۰۰ تا ۱۲۰۰ درجه میمانند، رنگهایشان برجسته میشود، تنوع پیدا میکنند و تازه از زحمتی که کشیدهای، لذت میبری».
میناکاری، یک کار تیمی است
از محمد درباره ظرافتهای میناکاری پرسیدیم. میگوید میناکاری کار تیمی است. کارهای غرفه آبی عمیق با همکاری چند نفر تولید میشود. یک خانم همکار دارند که طراح است. هفت-هشت نفر نقطهگذاری میکنند. یک سری بچهها نقطهها را ترمیم میکنند. عدهای دیگر سفالها را داخل کوره میگذارند و برمیگرداند.
محمد خودش را موظف میداند که این هنر اصیل ایرانی را هر چه بیشتر به مردم ایران و به غیر ایرانیها معرفی کند. البته تجربهاش این طور میگوید که خارجیها بیشتر از ایرانیها به این دست هنرها علاقه نشان میدهند و در شبکههای اجتماعی برای کارهایش پیغام میگذارند. خرید اینترنتی آثار اینچنینی، کمی چالشبرانگیز است. محمد غرفه آبی عمیق را در باسلام راهاندازی کرده است تا این محصولات را اینجا هم عرضه کند.
آبی عمیق، باسلام و تازهنفسها
غرفه آبی عمیق به دعوت خانم اصغری، صاحب غرفه آرمتی در باسلام راهاندازی شد و حالا غرفه آبی عمیق، دیگر خودش از غرفههای خوب باسلام است. عمده فروشش در شهرستانهاست و به کمک باسلام و باسلامیهایی نظیر خانم اصغری و غرفهداران دیگر، فنون ارسال پستی و… برای محصولات اینچنینی را نیز مسلطتر شده است.
ورود آبی عمیق به باسلام، همزمان بود با پایان لیگ صنایع دستی و آغاز مسابقه تازهنفسها و هیجان همکاری و همراهی غرفهدارها با همدیگر. محمد میگوید حتی تضادها و برخوردهایی هم که گاهی در این مسابقهها اتفاق میافتاد، نشاندهنده زنده بودن باسلام و باسلامیهاست و اصلاً طبیعی است که وقتی صدها نفر در کنار هم کار میکنند، بالاخره اختلافها و تنشهایی هم رخ میدهد. خودش میگوید:
مهم این است که باسلام توانست ما رو هل بدهد و بگوید شما میتوانید. تولیدکننده ایرانی میتواند! من چشم و دلم روشن است و باسلام میتواند موفقیتش را بیشتر کند.
مشتریهای راضی، همیشه برمیگردند
شروع کار مینا برای محمد آسان نبود. همه همراهش نبودند، ولی حالا که ۸ ماه از کار کردنش میگذرد، خانواده و اطرافیان و فامیل، با او همراه شدهاند. به او ایده میدهند و حتی هدیههایشان را از او میخرند. خودش میگوید کمتر کسی از او یک بار خرید کرده؛ معمولاً برمیگردند و دوباره و سهباره خرید میکنند.
فوت کوزهگری فروش در باسلام
از محمد پرسیدیم که فروش در باسلام چطور موفق میشود. میگوید موفقیت در باسلام یک لم خاصی دارد. آنهایی فروششان بیشتر است که در غرفهشان حرف بیشتری برای مشتریهایشان دارند؛ مثلاً محصول را با یک خط معرفی ساده رها نمیکنند، بلکه برای مشتریشان توضیح میدهند، قصه مینویسند و به طور مفصل از کسبوکارشان برای او میگویند.
از نظر مدیر غرفه آبی عمیق، غالب مشتریهای باسلام میآیند که بخوانند و لذت ببرند و تماشا کنند و بعد، پس از دریافت و تجربه آن لذت، تصمیم به خرید بگیرند و یک غرفه خوب باید بتواند این تجربه لذتبخش را برای مشتریهایش ایجاد کند. این کار، نیاز به یک روح هنری متعالی و جلایافته دارد. حتی کسانی هم که در باسلام لواشک یا میوه خشک میفروشند، هنرمندند؛ چون کسی که روحش را در محصولش ارائه میکند، هنر دارد.
هنر دیگری که به موفقیت و فروش بهتر در باسلام کمک میکند، عکاسی خوب از محصولات است. محمد هم دارد روی بهتر شدن عکسهای غرفه آبی عمیق کار میکند و حتی یک «جعبه نور» کوچک درست کرده که بتواند از محصولاتش بدون سایه عکس بگیرد. البته عکسهایش را هنوز با گوشی تلفن همراهش میگیرد ولی همه تلاشش را میکند که زیبایی واقعی این کارها و رنگهای آنها به طور دقیق در عکسها منطبق شود و عکسهایش به واقعیت زیبای مینا، نزدیکتر باشد.
آرزوهای خوب، پروازهای بلند، برنامهریزی برای صادرات
مدیر غرفه آبی عمیق، دیگر دلش نمیخواهد کاری که بعد از سالها پیدایش کرده و این طور از آن لذت میبرد را رها کند. در عوض، برنامههای بزرگی در سر میپروراند. همه کارهای دیگر را گذاشته کنار و بر توسعه کارش تمرکز کرده است؛ چون حس میکند مانند خدا، از خلق کردن لذت میبرد. به شوخی میگوید حالا میفهمم که خدا وقتی انسان را خلق کرد چرا او را به ملائکه نشان داد و خودش را تحسین کرد!
محمد امیدوار است ده سال دیگر به جایی برسد که هنر ایرانی را نه فقط ایرانیها که خارجیها هم بهخوبی بشناسند و روح هنر میناکاری و سفالگری ایران در بیرون از مرزهای ایران هم دیده شود؛ چون زبان هنر، یک زبان بین المللی است و همه انسانها آن را میفهمند.
محمد البته به وارد کردن تکنیکها و سبکهای جدید به میناکاری روی سفال هم فکر میکند؛ مثلاً در حال طراحی مدلهای مینیمالتر و حتی استفاده از درونمایههای مدرن و پستمدرن در کار سفال و میناست. چون در حال حاضر، اکثر میناکاران، فقط به طرحهای سنتی پر از نقش و نگار اعتقاد دارند.
چالش دیگر غرفه آبی عمیق، وارد کردن میناکاری و سفال به زندگی کاربردی ایرانیهاست. دوست دارد مدلهایی طراحی کند که نه فقط به عنوان تزیین، بلکه به عنوان وسایل قابل استفاده روزمره هم به کار بیایند و این هنر، جای خودش را به طور جدیتر در زندگی ایرانیها پیدا کند؛ چون ما ایرانیها اگر با هنر خودمان آشتی کنیم و از آن استفاده کنیم، میتوانیم ایرانی بمانیم.
محصولات چشمنواز آقای محمد محمدخانی را میتوانید در «غرفه آبی عمیق» ببینید و سفارش بدهید. ضمناً با استفاده از کد deepblue میتوانید از الآن تا جمعه شب، خریدتان از غرفه آبی عمیق را با ۱۰ درصد تخفیف انجام دهید.