هیچکس دوست ندارد موقع خرید سرش کلاه برود. آن هم چه کلاهی! کلی پول پای محصولی مثل زعفران بدهی و آخرش بفهمی خالص نیست. اصولا اولین راه برای تشخیص جنس تقلبی، قیمت پایین آن است. امکان ندارد یک محصول خوب را نصف قیمت بخرید مگر این که مشکلی داشته باشد. از قدیم هم گفته‌اند که هیچ ارزانی‌ای بی‌دلیل نیست.
در این یادداشت ۸ روش خانگی برای تشخیص زعفران اصل از تقلبی را بررسی کرده‌ایم:
فهرست:
زعفران اصل چه ویژگی‌هایی دارد؟
همه ما بارها و بارها کُلاله‌های خوشرنگ زعفران را از نزدیک دیده و بوییده‌ایم. شاید حتی در مورد انواع زعفران هم اطلاعات خوبی داشته باشیم ولی باز موقع خرید گیج شویم.
[post id=28654]
بگذارید همین اول کار تکلیفتان را روشن کنیم که رنگ اصلا ملاک خوبی برای تشخیص زعفران اصل نیست، چون زعفران‌های تقلبی هم رنگ دارند. آن هم چه رنگی! بنابراین شاید دقیق‌ترین معیار توجه به عطر و بوی زعفران باشد که آن هم خیلی وقت‌ها ممکن نیست! چون بیشتر ما زعفران را در بسته‌بندی‌های پلمپ‌شده می‌خریم.
اما نگران نباشید. هنوز هم راه‌هایی برای تشخیص زعفران اصل وجود دارد که احتمالا تا حالا ازشان خبر نداشته‌اید:
۱. گیاه زعفران شکل منحصر به‌فردی دارد
اولین معیار برای تشخیص زعفرانِ اصل توجه به ظاهر آن است. زعفران در قسمت پایینش میله‌ای‌شکل و باریک است و هرچه بالاتر می‌رود، شیپوری‌شکل و پهن‌تر می‌شود. این یعنی گیاه این ادویه شکل منحصر به‌فردی دارد و شبیه هیچ گیاه دیگری نیست.
۲. رنگ زعفران اصل، قرمز پررنگ است
رنگ زعفران نباید قرمز روشن باشد. زعفران اصل قرمزی تند و پررنگی دارد. ضمنا این رنگ یکنواخت و یکدست است. راستی حواستان باشد که کلاله‌های زعفرانتان مات باشند و ظاهر براقی نداشته باشند.
روش‌های رایج در فروش زعفران تقلبی چیست؟
فروش زعفران تقلبی روش‌های مختلفی دارد:
- فروش گلرنگ به جای زعفران
- فروش کاکل ذرت به جای زعفران
- فروش ریشه زعفران به جای کلاله آن
- سنگین‌کردن رشته زعفران با روغن، نمک، عسل، رطوبت و…
در ادامه با این روش‌ها بیشتر آشنا می‌شویم:
۱. فروش گلرنگ به جای زعفران
گلرنگ در واقع کُلاله‌ی یک دانه‌ی روغنی است که شباهت زیادی به زعفران دارد. اگر این گیاه را در آبجوش بریزیم، رنگ پس می‌دهد، اما نه به اندازه زعفران. رشته‌های آن هم کمی باریک‌تر و کوتاه‌تر از زعفران است و عطر و طعم خاصی هم ندارد.
۲. فروش رشته‌های تقلبی به جای زعفران
خیلی وقت‌ها زعفران تقلبی را از ریشه‌ی زعفران درست می‌کنند که رنگ روشنی دارد. این ریشه عطر و رنگ خاصی دارد ولی نه به اندازه زعفران. برای همین هم آن را رنگ می‌کنند تا دقیقا شبیه زعفران شود. استفاده از کاکُل ذرت و رشته‌های پوست نارگیل هم یکی دیگر از انواع تقلب در فروش این ادویه گران‌قیمت است.
۳. کم‌فروشی در زعفران
یک روش ناجوانمردانه دیگر در فروش زعفران تقلبی این است که رشته‌های زعفران را با مواد خارجی مثل نمک، عسل، روغن، شکر، اسپری نوشابه، خاک سرخ و رشته‌های خشکِ گوشت شتر و گوساله سنگین می‌کنند.
چطور زعفران اصل را از تقلبی تشخیص بدهیم؟
بهترین و دقیق‌ترین راه برای تشخیص اصل‌بودن زعفران ارائه آن به آزمایشگاه است. اما با استفاده از برخی روش‌های خانگی هم می‌توان زعفران اصل را از تقلبی تشخیص داد، از جمله تست آب سرد، تست جوش شیرین، تست انگشتی (!)، تست گاز شهری و… . در ادامه تک تک این روش‌ها را بررسی کرده‌ایم:
۱. تست آب سرد
این تست یکی از معروف‌ترین و راحت‌ترین راه‌ها برای تشخیص زعفران اصل است: چند رشته زعفران را بدون ساییدن در آب سرد بریزید و منتظر بمانید. اگر فورا رنگ باز کرد و قرمز شد، متاسفانه زعفرانتان تقلبی است! (توجه: زعفران اصل هم ممکن است در دراز مدت به آب سرد رنگ پس بدهد اما اولا در دراز مدت! و دوما رنگی که پس می‌دهد قطعا قرمز نخواهد بود)
۲. تست جوش شیرین
در این روش کمی جوش شیرین را در آب حل کنید و سپس چند رشته زعفران در آن بیندازید. اگر رنگ آب قرمز شد، زعفرانتان تقلبی است و اگر به رنگ زرد در آمد، اصل است.
۳. تست انگشتی
برای انجام تست انگشتی چند رشته زعفران را بین دو انگشت خود یا بین دو تکه کاغذ بگذارید و فشار بدهید. اگر چربی‌اش را روی پوست خود حس کردید یا رد آن روی کاغذ ماند، زعفرانتان تقلبی است.
۴. تست گاز شهری
چند رشته زعفران را با کمک یک پَنس بردارید و روی شعله‌ی گازِ بگیرید. اگر رنگ زعفران به نارنجی یا بنفش تبدیل شد – تبریک می‌گوییم! – زعفران شما اصل است. اما اگر به رنگ زرد درآمد، متاسفانه زعفرانتان تقلبی است.
۵. تست بنزین
چند رشته زعفران را در یک ظرف شیشه‌‌ای بنزین بریزید. زعفران اصل هیچ تغییر رنگی در بنزین نخواهد داد اما زعفران تقلبی به رنگ زرد در خواهد آمد.
۶. تست رطوبت
زعفران را هیچ وقت به‌شکل فله و روباز نخرید. حتی اگر اصل باشد. چون علاوه بر این‌که عطر و طعمش را از دست می‌دهد، رطوبت را هم به خودش جذب می‌کند و سنگین می‌شود.
برای تست رطوبت چند رشته زعفران را بین دو انگشت خود بگذارید. اگر رشته‌ها شکننده بودند، زعفرانتان اصل و با کیفیت است اما اگر رشته‌ها خم شدند، تقلبی است.
۷. تست طعم
یکی از بهترین راه‌ها برای تشخیص زعفران اصل چشیدن آن است. زعفران اصل تلخ‌مزه است. پس اگر به هنگام چشیدن آن زیر زبانتان شیرینی یا شوری احساس کردید، شک نکنید که به رشته‌هایش آب قند اسپری کرده‌اند و تقلبی است.
۸. تست عطر
زعفران اصل بوی قوی و تندی دارد. برای تست عطر در ظرف را باز کنید. اگر بوی زعفران فورا به مشامتان رسید و توی فضا پیچید، اصل است. در مقابل زعفران تقلبی اگر از ریشه زعفران تهیه شده باشد، بوی خفیفی دارد و اگر از گلرنگ یا کُلاله بلال استفاده به دست آمده باشد، کلا بویی ندارد!
البته حواستان باشد که زعفرانِ کهنه – حتی اگر اصل باشد – عطر و بوی خیلی کمی دارد.
[post id=31084]
برای اطمینان زعفران را از برندهای معتبر و مشهور بخرید
خیلی‌ها برای خرید زعفران اصل از همان اول خیال خودشان را راحت می‌کنند و سراغ برندهای معروف می‌روند. چون می‌دانند این برندها به خاطر کمی سود بیشتر، اعتبار خود را به خطر نمی‌اندازند و جنس تقلبی دست مشتری نمی‌دهند.
البته موقع خرید حواستان به لوگو و هولوگرام روی بسته‌بندی باشد، چون خیلی وقت‌ها افراد سودجو، زعفران تقلبی را در بسته‌بندی‌های مشابه به فروش می‌رسانند.
سوالات متداول درباره زعفران اصل و تقلبی
تست آب سرد. برای انجام این تست چند رشته زعفران را بدون ساییدن در آب سرد بریزید و منتظر بمانید. اگر فورا رنگ باز کرد و قرمز شد، متاسفانه زعفرانتان تقلبی است!
رنگ زعفران نباید قرمز روشن باشد. زعفران اصل قرمزی تند و پررنگی دارد. ضمنا این رنگ یکنواخت و یکدست است.
فروش زعفران تقلبی روش‌های مختلفی دارد. از جمله: فروش گلرنگ به جای زعفران، فروش کاکل ذرت به جای زعفران، فروش ریشه زعفران به جای کلاله آن، سنگین‌کردن رشته زعفران با روغن، نمک، عسل، رطوبت و …
