اگر دوست دارید امسال یک سفره‌ی هفت‌سین کامل با شیرینی‌های مخصوص عید و با طعم خانگی داشته باشید ، اگر برای تعطیلات نوروز کلی مهمان دارید و توی شلوغی‌های خانه‌تکانی وقت شیرینی پختن ندارید، می‌توانید از اکنون و سر فرصت شیرینی نخودچی بپزید. شیرینی های نخودچی با ماندگاری بالا، که هرچه بیشتر می‌مانند عطر و طعم مواد بیشتر می‌شود. این شیرینی اصالتی قزوینی دارد اما با طعم ملایم و مطبوعش ، جای خود را در قنادی های سراسر کشور پیدا کرده‌است؛ خصوصا حوالی نوروز. حتی از جعبه‌های شیک و باکیفیت حاوی این شیرینی می‌توانید برای هدیه‌های دید و بازدید استفاده کنید. طرز تهیه‌ی این شیرینی سنتی و قدیمی ایران را در ادامه آورده‌ایم.
طرز تهیه شیرینی نخودچی با فر (روش اول)
همانطور که از نام شیرینی نخودچی برمی‌آید، آرد نخودچی جزء اصلی آن است. کیفیت و مرغوب بودن این آرد در طعم نهایی شیرینی بسیار موثر است. نرم بودن و بوی خوش آن ، از نشانه‌های تازگی آرد نخودچی است. حتی می‌توانید نخودچی‌های ساده‌ای که بو داده نیستند را در خانه آسیاب کرده و الک کنید تا از کیفیت آن مطمئن باشید. روغن جامد و پودر قند و مقداری هل آسیاب شده، اجزای بعدی شیرینی نخودچی سنتی هستند.
فهرست:
نکات اولیه برای تهیه شیرینی نخودچی با فر
زمان آماده‌سازی: ۴۰ دقیقه
زمان پخت : ۲۰ دقیقه
تعداد شیرینی‌ها: ۹۰ عدد شیرینی ۵ گرمی
مواد لازم برای تهیه شیرینی نخودچی با فر
| مواد لازم | مقدار |
| روغن جامد نباتی | ۱۴۰ گرم |
| پودر قند | ۱۰۰ گرم |
| آرد نخودچی | ۳۰۰ گرم |
| پودر هل | یک قاشق مرباخوری |
+ روغن حتما باید جامد و حتما باید نباتی( گیاهی ) باشد و نه حیوانی. روغن کرمانشاهی ، روغن جامد اصیل، روغن جامد لادن ( قوطی آبی ) ، روغن جامد الغزال ( برای ایرانیان خارج از کشور ) بهترین گزینه‌ها هستند.
همچنین برای یادگیری انواع شیرینی های مخصوص عید نوروز می توانید مقاله زیر را مطالعه کنید:
دستور پخت شیرینی نخودچی با فر
قبل از شروع مراحل، روغن جامد مناسب و آرد نخودچی مرغوب و خوش‌عطر را تهیه کنید. هل را همان موقع آسیاب کنید. پودر قند و آرد را سه بار الک کنید.
۱_ ابتدا روغن و پودر قند را در یک کاسه‌ی گود یا کاسه‌ی همزن برقی خود بریزید و کمی با دور کند هم بزنید تا مخلوط شده و آردها به اطراف نپاشند. سپس با دور تند پنج دقیقه هم بزنید تا سفید و پوک شوند. شبیه خامه. کامل انجام دادن این مرحله در ترد شدن شیرینی بسیار مهم است. پس خوب هم بزنید.
۲_ در طول مخلوط کردن روغن و پودر قند ، هل را هم اضافه کرده و مخلوط کنید.
۳_ سپس آرد نخودچی را یکجا اضافه کرده ، کمی دیگر با همزن مواد را مخلوط کنید. چیزی شبیه خرده نان به دست میآید.
۴_ آن‌ها را دو بار از چرخ گوشت عبور دهید تا خرده نان‌ها تبدیل به یک خمیر منسجم و یکدست و نرم شوند. خمیر را در سلفون بپیچید و چند ساعت در محیط خنک ( نه یخچال) استراحت دهید تا آماده‌ی قالب زدن شود.
۵_ روی میز کار یک پلاستیک پهن کنید ، خمیر را روی آن قرار داده ، روی خمیر را هم پلاستیک بیاندازید و آرام با وردنه پهن کنید. در این صورت نیازی به آردپاشی نیست و بلند کردن تکه‌های قالب‌گیری شده هم راحت تر خواهد بود. خمیر را به قطر حدود یک سانتیمتر پهن می‌کنیم. انتخاب قالب سلیقه‌ای است اما قالب سنتی این شیرینی، گل چهارپر یا شبدر است. از گل‌های پنج یا شش پر هم می‌توان استفاده کرد. توجه داشته باشید سایز قالب‌ها باید کوچک باشد و بهتر است سر نوک‌تیز نداشته باشد. زیرا از آنجایی که شیرینی نخودچی بسیار ترد است، قسمت‌های باریک آن به سرعت پودر خواهد شد. قالب‌ها را ابتدا در آرد زده، آرد اضافی را بتکانید و سپس روی خمیر فشار دهید. گل‌ها را به یک سینی منتقل کرده و با خلال پسته یا خلال بادام، شکلات نسوز ، پودر پسته، تخم خرفه یا سیاه‌دانه یا کنجد و یا نقطه‌هایی از زعفران غلیظ دم‌کرده تزیین کنید.
۶_ سینی را اصلا چرب نکنید. اگر دوست داشتید کاغذ روغنی بیاندازید اما نیازی نیست. فر را از پانزده دقیقه قبل روی دمای ۱۶۰ درجه‌ی سانتیگراد فقط از پایین گرم کنید و فن هم روشن نباشد. سینی را در طبقه‌ی وسط قرار دهید . حدود دوازده دقیقه کافی ست؛ اما بسته به فر شما ممکن است تا بیست دقیقه هم طول بکشد. هرگاه بوی شیرینی نخودچی در خانه پیچید ، یعنی شیرینی پخته است. سینی را خارج کرده تا سرد شدن کامل نخودچی‌ها، صبر پیشه کنید. زیرا به محض دست زدن ، پودر خواهند شد. وقتی به خوبی خنک شدند، آن‌ها را به ظرف سرو یا یک ظرف سربسته برای نگهداری منتقل کنید.
طرز تهیه شیرینی نخودچی با فر (روش دوم)
شیرینی نخودچی، از آن دسته شیرینی‌های نوستالژی و خوشمزه‌ای است که با وجود تنوع فراوان شیرینی‌های بازاری، هنوز پای ثابت سفره هفت سین و پذیرایی‌های نوروزی است. روش تهیه آن ساده و آسان است اما نکاتی دارد که با رعایت آن می‌توانید یک شیرینی عید خوش طعم و عالی داشته باشید.
در این روش دوم طرز تهیه شیرینی نخودچی علاوه بر مواد قبلی از آرد سفید و وانیل نیز استفاده می شود.
مواد لازم برای تهیه شیرینی نخودچی
| مواد لازم | مقدار |
| آرد نخودچی | 450 گرم |
| آرد سفید شیرینی پزی | 50 گرم |
| روغن جامد یا کره | 185 گرم |
| پودر قند | 170 گرم |
| پودر هل | یک قاشق مرباخوری |
| وانیل | یک چهارم قاشق چای خوری |
دستور پخت شیرینی نخودچی
1.ابتدا فر را با حرارت ۱۷۵ درجه سانتیگراد روشن کنید و اجازه دهید به مدت نیم‌ساعت، با احتساب میزان زمانی که طول خواهد کشید تا شیرینی را در فر قرار دهید، گرم شود.
2.قند را آسیاب کنید. بعد از آسیاب، پودر آن باید کاملاً یک دست شده و زبر یا درشت نباشد. می توانید از پودر شکر هم استفاده کنید.
3.روغن یا کره را آب کنید و اجازه دهید از حرارت بیفتد.
4.آرد نخودچی و آرد سفید را با هم الک کنید. پودر قند را نیز جداگانه الک کنید.
5.آردها و پودر قند و پودر هل و وانیل را با هم مخلوط کنید و روغن را به آن اضافه کنید.
6.مواد را کاملاً ورز دهید تا به صورت خمیر منسجم و یکدستی شود. این کار شاید کمی سخت باشد اما می‌توانید این کار را با کمک چرخ گوشت انجام دهید که باعث می‌شود خمیر نرم و یکدست تری داشته باشید. در برخی از دستورهای تهیه شیرینی نخودچی، لازم است که خمیر چند ساعت استراحت کند، اما با این دستور، خمیر به استراحت نیاز ندارد و همین باعث می‌شود که در کمترین زمان بتوانید این شیرینی خوشمزه را تهیه کنید.
7.خمیر را با ضخامت یک سانت و نیم، بین دو نایلون باز کنید و قالب بزنید. بهتر است از قالب‌های کوچک استفاده کنید که برای پذیرایی نوروزی مناسب‌تر خواهد بود.
8.خمیر قالب‌زده را با فاصله مناسب در سینی فر بچینید و به مدت بیست دقیقه یا زمانی که شیرینی کمی تغییر رنگ داد، با حرارت ۱۷۵ درجه سانتیگراد در فر قرار دهید.
نکته: اضافه کردن آرد سفید به شیرینی نخودچی، حالت پودری و شکنندگی آن را کمتر می‌کند که می‌توان آن را در صورت تمایل حذف و به جای آن آرد نخودچی را اضافه کرد.
یکی دیگر از شیرینی های مخصوص عید، شیرین پادرازی سنتی قزوین و مشهد است که می توانید در مقاله زیر طرز تهیه آن را یاد بگیرید:
طرز تهیه شیرینی نخودچی بدون فر
هرکدام از دستورهای شیرینی نخودچی را می‌توانید بدون فر ، درون فر دست‌ساز یا مستقیما درون تابه‌ی رژیمی یا دوطرفه بپزید. برای پخت شیرینی درون فر دست‌ساز یا قابلمه، یک قابلمه‌ی بزرگ انتخاب کرده و یکی دو قالب فلزی یا سه‌پایه را درون آن قرار می‌دهیم تا از آن‌ها به عنوان پایه استفاده کنیم. قابلمه را با شعله پخش کن روی حرارت ملایم رو به متوسط قرار می‌دهیم تا گرم شود. سپس سینی حاوی شیرینی‌ها را درون قابلمه روی پایه‌ها قرار داده، دمکنی می‌گذاریم تا حرارت تلف نشود. در روش دوم شیرینی‌ها را درون تابه چیده و آن‌ها را روی شعله پخش کن قرار داده ، دمکنی می‌گذاریم و اجازه می‌دهیم بپزند.
نکات اولیه
زمان آماده سازی: ۳۰ دقیقه
زمان پخت : ۲۰ تا ۳۰ دقیقه
تعداد شیرینی‌ها : حدود یک کیلوگرم شیرینی نخودچی
مواد لازم
| مواد لازم | مقدار |
| آرد نخودچی | ۴۵۰ گرم |
| آرد سه صفر قنادی | ۵۰ گرم |
| پودر قند | ۲۰۰ گرم |
| روغن جامد | ۲۵۰ گرم |
| پودر هل | یک قاشق چایخوری استاندارد |
+ می‌توان از ۲۵۰ گرم روغن اصیل استفاده کرد یا از ترکیب ۱۵۰ گرم روغن نیمه‌جامد و ۱۰۰ گرم روغن صاف قنادی. اگر تماما از روغن نیمه جامد استفاده کنید ممکن است برای انسجام خمیر مجبور به چرخ کردن آن شوید، قالب زدن سخت خواهد شد و فقط می‌توانید آن‌ها را در دست گلوله کنید. در صورت استفاده از روغن نیمه جامد باید روغن را صاف کنید. یعنی ابتدا روی بخار آب یک کتری یا قابلمه ، روغن را غیرمستقیم ذوب کنید. سپس اجازه دهید از گرما بیفتد. آن را در یخچال بگذارید تا کاملا جامد شود.
همچنین برای یادگیری آموزش طرز تهیه شیرینی بهشتی (کرکی) می توانید مقاله زیر را مطالعه کنید:
دستور پخت شیرینی نخودچی بدون فر
۱_ اگر از ترکیب دو روغن استفاده می‌کنید ، ابتدا هردو را کمی با همزن مخلوط کنید. سپس پودر قند بریزید و هفت دقیقه کاملا هم بزنید تا سبک و حجیم شوند. پودر هل را هم در همین مرحله اضافه کرده و مخلوط کنید.
۲_ آرد نخودچی و آرد سفید بریزید و آن‌ها را هم چند دقیقه با همزن مخلوط کنید تا یکدست شوند. آن وقت شروع به ورز دادن با دست کنید. خمیر را تکه تکه روی دست گذاشته ورز داده به سراغ تکه‌ی بعد بروید تا اینکه کاملا جمع و منسجم شود. خمیر آماده را در پاکت فریزری گذاشته در محیط استراحت دهید تا خودش را بگیرد.
۳_ پس از چند ساعت یا یکی دو شبانه‌روز خمیر را دوباره کمی ورز دهید و روی میز پهن کنید. قالب بزنید یا کف دست گلوله کنید و با مهر یا چاقو روی آن نقش بیاندازید. در سینی صف دهید و در فر از قبل گرم شده با دمای ۱۶۰ درجه به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بپزید. هرگاه زیر شیرینی به راحتی از سینی جدا شد و کمی تغییر رنگ داده بود، آماده است. تا سرد شدن کامل شیرینی نخودچی‌ها، به آن‌ها دست نزنید.
طرز تهیه شیرینی نخودچی برای افراد دیابتی
استویا ، نام یک شیرین‌کننده ی طبیعی است که جایگزین مناسب قند و شکر برای افراد مبتلا به دیابت است. استفاده از پودر شیرین کننده‌ی استویا در تهیه‌ی شیرینی‌ها، آن‌ها را مناسب مصرف افراد دیابتی می‌کند.
نکات اولیه
زمان آماده‌سازی: ۲۰ دقیقه
زمان پخت : ۵ تا ۱۰ دقیقه
مناسب برای : ۱۵ نفر
مواد لازم
| مواد لازم | مقدار |
| آرد نخودچی | ۵۰۰ گرم |
| پودر شیرین کننده‌ی استویا | ۲۰۰ گرم |
| روغن مایع | ۲۵۰ گرم |
دستور پخت
۱_ در مرحله‌ی اول، روغن و شیرین کننده‌ی استویا را مخلوط کرده و هم بزنید تا یکدست شود.
۲_ سپس آرد نخودچی اضافه کرده و کمی هم بزنید. بعد شروع به ورز دادن کنید تا خمیر آماده شود. دور خمیر را سلفون بکشید و بگذارید ۲۴ ساعت استراحت کند.
۳_ خمیر را چند تکه کرده هر تکه را با وردنه طوری پهن کنید که ضخامتش حدود یک سانتیمتر باشد. با قالب‌های کوچک قالب‌گیری کرده ، در سینی بچینید.
۴_ فر یا آون توستر را از قبل روی دمای 100 درجه‌ی سانتیگراد یا بیشتر بسته به دستگاه خودتان، گرم کنید و 10 تا 20 دقیقه مهلت دهید تا بپزد. کاملا مواظب شیرینی باشید تا نسوزد. می‌توانید آن را بچرخانید تا از همه‌ی جهات پخته شود. هرگاه کمی تغییر رنگ داد، کافی‌ست. به شیرینی‌ها فرصت سرد شدن دهید.
شیرینی نارگیلی نیز از شیرینی های آسان و معروفی است که در عید نیز پخته می شود. درمقاله زیر می توانید طرز تهیه و دستور پخت این شیرینی را نیز مطالعه کنید:
ارزش غذایی و کالری شیرینی نخودچی
هر صد گرم شیرینی نخودچی ۴۶۸ کالری انرژی دارد که به دلیل وجود چربی و قند کالری نسبتا زیادی است. ۲۳.۲ گرم چربی و ۵۲.۲ گرم کربوهیدرات و ۱۳.۳ گرم پروتئین و ۶.۴ گرم فیبر جزییات ارزش غذایی صد گرم شیرینی نخودچی است. اما از آنجایی که سایز کوچکی دارد ، یک عدد شیرینی نخودچی هشت گرمی، ۳۷.۶ کالری انرژی دارد که شامل ۱.۹۲ گرم چربی ۰.۸۸ گرم پروتئین و ۴.۳۲ گرم کربوهیدرات است. اگر شیرینی را با شکر رژیمی تهیه کنید کالری آن ، باز هم کاهش یافته و مناسب میان وعده‌ی افراد حساس خواهد شد. درواقع شیرینی نخودچی مناسب است در صورتی که در خوردن آن، به تعداد دقت کنید!
نگهداری شیرینی نخودچی
شیرینی نخودچی نسبت به سایر شیرینی‌ها، ماندگاری زیادی دارد و می‌توانید از یک ماه قبل آن را تهیه کنید و در ظرف در بسته در دمای محیط به مدت سه هفته و در یخچال برای دو ماه قرار دهید. حتی می‌توانید آن را فریز کنید و مدت زمان بیشتری آن را نگهداری کنید. البته این برای زمانی است که به دلیل مشغله‌های آینده، فرصت درست کردن آن را پیدا نخواهید کرد، چون طعم تازگی و عطر و بوی آن به مرور کم می‌شود.
نکات و فوت و فن های تهیه شیرینی نخودچی
- برای شیرینی نخودچی یا از روغن کاملا جامد گیاهی استفاده کنید. یا روغن نیمه جامد را صاف کنید. ابتدا روی حرارت غیر مستقیم کاملا ذوب کرده ، پس از خنک شدن در یخچال بگذارید تا کاملا جامد شود.
- مواد خشک را الک کنید.
- ترکیب روغن و پودر قند را تا پوک شدن کامل هم بزنید تا بافت شیرینی خوب در بیاید.
- خمیر نخودچی در مقدار کم را می‌توانید با خوب ورز دادن منسجم کنید . البته مواظب باشید با زیاد ورز دادن خمیر به روغن نیفتد. در این صورت شیرینی هنگام پخت ترک برمی‌دارد. اما برای تهیه در مقدار زیاد، حتما خمیر را از چرخ گوشت دو تا سه بار رد کنید.
- اگر هنگام پهن کردن، خمیر را بین دو لایه پلاستیک قرار ندادید، در عوض کمی آرد نخودچی بپاشید . اما وقتی خمیر را کامل پهن کردید با یک برس آرد اضافه را تمیز کنید و سپس قالب بزنید.
- نشانه‌های پخت شیرینی، پخش شدن عطر و بوی آن در فضا، عدم چسبندگی به سینی و راحت جدا شدن و کمی تغییر رنگ زیر آن است. می‌توانید یکی را از وسط نصف کنید تا از پخت کامل آن مطمئن شوید.
- پس از پخت، به شیرینی های داغ دست نزنید. زیرا به سرعت پودر خواهند شد.
- در بعضی دستورها، می‌توان خمیر را همین که آماده شد، قالب زد اما خمیر شیرینی نخودچی، هرچه بیشتر استراحت کند بهتر خودش را می‌گیرد.
خواص شیرینی نخودچی
مصرف شیرینی برای سلامتی بدن مناسب نیست و معمولاً از خواص شیرینی چیزی گفته نمی‌شود و فقط ضررهای آن بیان می‌شود، اما شیرینی نخودچی از آن دست شیرینی‌هایی است که اگر در تهیه آن از مواد طبیعی و سالم استفاده شود، نه تنها برای سلامتی مضر نخواهد بود بلکه به حفظ سلامتی مفید هم کمک می‌کند به‌خصوص برای کودکان. استفاده از کره حیوانی، حذف آرد سفید و استفاده از پودر شکر سرخ سا اسویا به جای شکر سفید، باعث سودمند شدن شیرینی نخودچی برای سلامتی خواهد شد.
سوالات متداول درباره‌ی دستور پخت شیرینی نخودچی
تا زمانی که عطر آن خانه را بگیرد. چسبنده نباشد ، کمی تغییر رنگ داده باشد. در فرهای مختلف ممکن است بین ده تا بیست دقیقه طول بکشد . با دمای کمتر ، حتی بیشتر!
پودر قند و آرد را الک کنید. روغن کم هم باعث ترک خوردگی است. اما نکته‌ی مهم‌تر به اندازه ورز دادن است. اگر کم ورز دهید ، خمیر منسجم و لطیف نخواهد بود. و اگر زیادی ورز دهید روغن پس داده و باز هم باعث ترک خواهد شد. حتما خمیر را با سلفون یا پاکت فریزری کامل بپوشانید تا ترک برندارد.
روغن زیاد باعث شل شدن خمیر می‌شود. کمی آرد اضافه کنید. سطح میز و خمیر و وردنه را آردپاشی کنید. به سینی فر روغن نزنید.
سفت شدن ممکن است به خاطر آرد زیاد باشد که در آن صورت دستتان را روغن مالی کرده خمیر را ورز دهید و روغن را کم کم به خورد خمیر دهید. اگر دمای فر زیاد باشد هم شیرینی‌ها خشک و سفت می‌شوند. پس مواظب باشید.
خمیر شل به قالب می‌چسبد. بافت روغن و انتخاب درست آن هم در انسجام خمیر موثر است. آرد را الک کنید تا روغن را بهتر جذب کند. هنگام قالب زدن، قالب را ابتدا در آرد بزنید.
از یک ساعت تا سه روز. یکی دو روز مطلوب است.
