بدون مقدمه بگوییم: اگر بهترین برنج را هم تهیه کنید ولی درست از آن نگهداری نکنید، بعد از مدتی شاهد حضور مهمانانِ ناخوانده‌ای به نام شپشک در سطل برنج خواهید بود! آخر آدم برنجِ کیلویی فلان‌تومان را آنقدر بد نگهداری می‌کند که بستر رشد و تکیثرِ حشرات شود؟!
پس نگهداری برنج هم بلدی می‌خواهد. در این مطلب قرار است با هم متخصص حرفه‌ایِ نگهداری از برنج در منزل شویم. باشد که هیچ شپشک، سوسک، لولو و جوجویی در سطلِ برنجِ ما برای خودش جولان ندهد و برنجِ با ارزشِ ما را بی‌کیفیت و خراب نکند!
فهرست:
شپشک برنج چیست؟
شپشک برنج حشره‌ی کوچکی با نام علمی سیتوفیلوس‌اوریزائه است که رنگ آن قهوه‌ای روشن است و دماغِ درازی دارد. شپشک همراه برنج از مزرعه به خانه‌ی ما می‌آید اما در ابتدا آنقدر کوچک است که با چشمِ غیرِمسلح دیده نمی‌شود. بعد از این که شرایط مناسب و عالی برای رشد شپشک به وجود آمد، تخم‌ها شروع به رشد می‌کنند.
طول این حشره حدود ۱ تا ۲ میلیمتر است اما ۶ تا ۸ ماه می‌تواند عمر کند و در طول زندگی‌اش ۳۰۰ تخم می‌گذارد. غذای محبوب و مورد علاقه‌اش هم که مشخص است: دانه‌های کشیده و زیبای برنج!
جالب است بدانید اگر شرایط مناسبِ رشد این حشره فراهم نشود، تا چند سال هیچ اتفاقی برای برنج نمی‌افتد و سالم می‌ماند.
آیا شپشک برنج برای انسان خطرناک است؟
خوشبختانه نه! خرابکاری‌های بی‌وقفه این حشره برای انسان خطری ندارند اما از همان ابتدای زندگی شروع به خوردن و سوراخ‌کردنِ دانه‌های برنج می‌کنند و به شدت کیفیت آن را پایین می‌آورند. آن دماغِ درازشان هم بیشتر یک مته برای سوراخ‌کردن برنج است و نه نیش‌زدن!
چطور شپشک برنج را برطرف کنیم؟
اگر برنجتان حشره گرفت، دست و پایتان را گم نکنید. اگر زود بجنبید می‌توانید این حشراتِ مزاحم را از بین ببرید. آن هم با راه حل‌های خانگی و در دسترس. برای برطرف‌کردن شپشک برنج می‌توانید آن را جلوی آفتاب پهن کنید یا آن را در فریزر بگذارید. البته حواستان باشد که این کار را خیلی طول ندهید چون کیفیت برنج از بین می‌رود. در ادامه با این روش‌ها بیشتر آشنا می‌شویم:
۱. برنج را جلوی آفتاب پهن کنید
نور و گرمای خورشید این حشره را فراری می‌دهد. پس ظرف برنج را روی یک پارچه تمیز خالی کنید تا حشره‌ها فورا فرار کنند! اما خیلی این کار را طول ندهید چون کیفیت برنج را به شدت پایین می‌آورد.
۲. برنج را در فریزر بگذارید
این روش هم جواب می‌دهد. کافی است ۳ الی ۴ ساعت برنج را فریزر کنید تا حشرات یخ بزنند! البته باز هم تاکید می‌کنم، خیلی طولش ندهید.
۳. توی کیسه برنج جعبه کبریت بگذارید
جعبه کبریت را داخل گونی برنج بیندازید. گوگردی که در جعبه کبریت وجود دارد، این حشرات را فراری می‌دهد.
۴. راه‌حل‌های دیگر
قراردادن برگ بو، میخک و قرص سیر در کیسه برنج نیز می‌تواند شپشک‌ها را فراری بدهد. راستی بیخیال استفاده از قرص برنج یا فسفید آلومینیوم شوید چون یک سم قوی و کشنده است.
ده روش اصولی نگهداری از برنج در منزل
درست است که برای از بین‌بردن شپشک کلی راه حل وجود دارد اما همیشه پیشگیری بهتر از درمان است. این روش‌ها کمک می‌کند تا برنج را صحیح و سالم در منزل نگهداری کنید:
۱. برنج را در معرض رطوبت و گرما قرار ندهید
برنج را باید در جایی نگه دارید که هیچ رطوبت و گرمایی نداشته باشد. زیرا گرما، نور خورشید و رطوبت باعث می‌شوند کیفیت دانه‌های برنج پایین آمده، دانه‌هایش خرد شده و حشره بزند. بهتر است برای نگهداری برنج از رطوبت‌گیر و ظروف مات و تیره استفاده کنید. یا آن را در کابینت یا یک فضای تاریک نگه دارید.
۲. برنج را در کیسه‌های پارچه‌ای نگه دارید
کیسه‌های پارچه‌ای بهترین گزینه برای نگهداری از برنج هستند. زیرا رطوبت برنج را می‌گیرند. جنس پارچه هم بهتر است از نخ، کنف یا کتان باشد.
۳. ظرف برنج باید یک دریچه کوچک داشته باشد
برای نگهداری برنج از ظرفهایی استفاده کنید که یک دریچه‌ی کوچک برای خروج برنج داشته باشند تا هر بار مجبور نباشید درپوش آن را کامل بردارید.
۴. برنج را در ظروف پلاستیکی بی‌کیفیت نگه ندارید
برنج را در ظروف پلاستیکی مرغوب نگه دارید، زیرا ظروف پلاستیکی‌ای که از مواد دسته دوم ساخته می‌شوند معمولا بوی مواد شیمیایی می‌دهند و این مسأله می‌تواند روی طعم و بوی برنج تاثیر منفی بگذارد.
ظروف شیشه‌ای و فلزی که دارای روکش لعابی هستند نیز گزینه‌ها‌ی خوبی برای نگهداری برنج در کابینت به شمار می‌آیند. البته یادتان باشد که قبل از ریختن برنج در این ظرفها آن را کاملا تمیز و خشک کنید.
به علاوه سعی کنید از ظروفی استفاده کنید که اندازه‌ی متعادلی دارند و گنجایش آن‌ها به اندازه‌ی نیاز کوتاه‌مدت شما است. ظرفی که حداکثر ۲/۵ کیلوگرم برنج را در خود جای بدهد، گزینه مناسبی است.
۵. به اندازه نیاز کوتاه‌مدت‌تان برنج بخرید
سعی کنید به اندازه مصرف کوتاه مدت خود برنج بخرید تا مدیریتش راحت‌تر باشد. یادتان باشد برنج را نهایتا تا ۲ سال می‌توانید نگه دارید چون معمولا بعد از این زمان، بوی کهنگی می‌گیرد.
[post id=28501]
۶. برنج را در زیپ‌کیپ نگه دارید
برای نگهداری برنج می‌توانید آن را در کیسه‌های پلاستیکی مثل زیپ‌کیپ قرار بدهید. البته یادتان باشد که تا حدممکن هوا را از آن خارج کنید. حتی می‌توانید از روش وکیوم‌کردن استفاده کنید. دلیلش هم این است که وقتی هوا نباشد، حشرات هم فرصت رشد پیدا نمی‌کنند. راستی این کیسه‌ها باید کاملا خشک و تمیز باشند وگرنه برنجتان کپک می‌زند.
۷. برنج را در بطری نوشابه بریزید
شاید عجیب باشد ولی نگهداری برنج در بطری نوشابه از بهترین روش‌ها‌ی نگهداری برنج محسوب می‌شود. دلیلش هم چفت‌بودن درِ آن و جلوگیری از نفوذ هوا و رطوبت است. از طرفی در این روش حجم زیادی از برنج روی هم تلنبار نمی‌شود. پس بطری نوشابه‌هایتان را دور نریزید! نکته بعدی: زمانی که برنج را در بطری نوشابه می‌ریزید چندین بار به آن ضربه بزنید تا هوای اضافی بین دانه‌های برنج خارج شود. این طوری قولنج برنج‌ها هم می‌شکند!
۸. برنج را در کیسه زباله نگه ندارید
لطفا نگهداری از برنج در کیسه‌های زباله را برای همیشه فراموش کنید، چون این کیسه‌ها به هیچ عنوان مقاوم نیستند و در برابر گرما نیز بسیار آسیب‌پذیرند. حتی ممکن است بوی نامطبوعی به برنج بدهند. پس لطفا به سلامتی خودتان و طبیعت اهمیت بدهید و بیخیال این یکی شوید!
۹. برنج‌ها را در سردترین جای خانه بگذارید
خیلی‌ها برنج یک ساله‌ی خود را یکجا می‌خرند. برای نگهداری از این حجم زیاد، یا باید از تراس استفاده کنید یا از انباری. قبلا هم گفتیم که نور و گرمای خورشید دشمن سلامت و کیفیت برنج شمایند، پس جایی از بالکن و انباری را انتخاب کنید که نور خورشید نمی‌بیند.
به علاوه تا حد ممکن سردترین جای خانه را پیدا کنید و در آن‌جا یک قفسه یا کمد نصب کنید و برنج را همان‌جا بگذارید. چرا گفتیم قفسه؟ چون برنجی که روی زمین باشد، مستعد جذب رطوبت است. به علاوه خود زمین مرکز رشد آفت‌ها، قارچ‌ها و حشرات موذی است،
برای این کار از پالتهای چوبی هم می‌توانید استفاده کنید تا برنج‌ها را در ارتفاع ۲۰ الی ۲۵ سانتیمتری از سطح زمین نگهداری کنید.
۱۰. محل نگهداری برنج را دائما تمیز کنید
اگر می‌خواهید برنج‌هایتان را در انبار نگه دارید، قبل از هر چیز آن را از گردوغبار، تار عنکبوت و رفت‌و‌آمد موش پاکسازی کنید. به علاوه سعی کنید هر از چندگاهی به انبار سر بزنید و احوال برنج‌هایتان را بپرسید!
سوالات متداول درباره نگهداری از برنج
کیفیت برنج بعد از دوسال به شدت پایین می‌آید. برای همین زیر دو سال حتما آن را مصرف کنید.
خیر، فعالیت این حشرات صرفا کیفیت برنج را پایین می‌آورند و برای انسان مضر نیستند.
خنک‌ترین، کم‌نورترین و کم‌رطوبت‌ترین جای خانه بهترین محل برای نگهداری از برنج است.
با سلام ازراهنمایتان که خیلی آموزنده بود.
ارادتمنتان علی عبادی