می‌گویند دو دسته آدم در دنیا وجود دارد: کسانی که عاشق فلفل هستند و کسانی که حتی با دیدنش حالشان بد می‌شود! فلفل ادویه مشهوری است که همه‌ی دنیا آن را می‌شناسند. انواع مختلفی هم دارد. تا جایی که برخی برای آن ۴۰۰۰ نوع برشمرده‌اند!
این ادویه آنقدر محبوب است که هرساله برایش کلی مسابقه و جشنواره هم برگزار می‌کنند تا فلفل‌خورترین آدم‌های جهان را شناسایی کنند! در این یادداشت می‌خواهیم با پرکابردترین فلفل‌های ایرانی آشنا شویم.
فهرست:
فلفل از کجا آمده؟
می‌گویند اولین بار پای فلفل در سال ۱۴۰۰میلادی از کشور هند به آشپزی اروپایی و آمریکایی باز شد. در زبان لاتین به آن «کاپا» می‌گویند؛ یعنی چیزی که شبیه یک قوطی توخالی است. با این‌حال این ادویه برخلاف ظاهر توخالی‌اش سرشار از مواد مفید و مغذی برای بدن است.
چرا فلفل تند است؟
تند و تیزی برخی از گونه‌های فلفل به خاطر وجود ماده‌ای به نام «کاپسیسین» است. هرچه محلی که فلفل در آن رشد می‌کند، گرم‌تر باشد، فلفل آن نیز تندتر می‌شود.
شدت تندی فلفل با مقیاسی به نام «اسکویل» سنجیده می‌شود. اسکویل یعنی میزانِ گرمایی که این ادویه ایجاد می‌کند. فلفل‌های شیرین و دلمه‌ای، اسکویل‌شان زیر صفر است اما بعضی فلفل‌های آتشین تا ۱۰۰۰۰ اسکویل گرما دارند؛ یعنی برای کم کردن حرارت‌شان باید حدود ۱۰۰۰۰ فنجان آبِ‌قند بنوشید!
فلفل چه خواصی برای بدن دارد؟
هر دو نوع فلفل، چه تند و چه شیرینش، خواص زیادی برای بدن دارد. این خواص عبارتند از:
- این ادویه به خاطر تولید گرما در بدن سوخت‌و‌ساز را بیشتر کرده و یک ماده لاغرکننده به حساب می‌آید. (یک خبر خوش برای تُندخورها!)
- فلفل سرشار از آنتی‌اکسیدان‌هایی است که از سرطان پیشگیری می‌کند.
- به دلیل داشتن ویتامین ث باعث سلامت پوست و جوان‌ماندن بدن می‌شود. (فلفل قرمز بیشترین مقدار ویتامین ث را دارد.)
- به خاطر داشتن کاروتنوئید سلامت چشم را بهبود می‌بخشد و خطر ابتلا به آب مروارید را کاهش می‌دهد. (فلفل دلمه سبز و پاپریکای سیاه بیشتر میزان کاروتنوئید را دارد.)
- مصرف منظم فلفل ذخایر آهن بدن را افزایش می‌دهد.
- فلفل تند به خاطر داشتن کاپسیسین یا کپسایسین، باعث کاهش کلسترول بد خون و التهاب در بدن می‌شود.
- برخی از اطباء سنتی فلفل را به خاطر طبع گرمش به عنوان یک ضددرد قوی می‌شناسند. به علاوه آنها عقیده دارند با اضافه‌کردن فلفل به غذاهای سرد مثل ماست و خیار می‌توانید طبع آن را متعادل کرده و از بلغم دور بمانید.
فلفل چه انواعی دارد؟
پرکاربردترین انواع فلفل عبارتند از: فلفل دلمه‌ای، فلفل پاپریکا، فلفل هالوپینو، فلفل سیاه، فلفل سفید و فلفل پول‌بیبَر. در ادامه با این ادویه‌ها بیشتر آشنا می‌شویم:
۱. فلفل دلمه ای
فلفلِ دلمه ای در دسته فلفل‌های شیرین قرار می‌گیرد و عطر و طعم خوبی به غذا می‌دهد. به علاوه برای بدن هم کلی فایده دارد. (البته بعضی متخصصان تغذیه می‌گویند خواصِ فلفل تند بیشتر از فلفل شیرین است.)
حتما شما هم فلفل‌های دلمه‌ای‌های رنگارنگ را دیده‌اید اما جالب است بدانید که همه‌ی فلفل‌ها اولش سبز هستند و بعد کم کم رنگ می‌‌گیرند و زرد می‌شوند. بعد اگر صبورتر باشید، رنگ فلفل نارنجی می‌شود و در نهایت آن رنگِ قرمزِ آتشین معروف را به خود می‌گیرد. راستی فلفل دلمه‌ای بنفش و سیاه هم داریم اما خیلی کمیاب هستند.
فلفل دلمه‌ای چه کاربردی دارد؟
فلفل دلمه‌ای بافت گوشتی و ضخیمی دارد. از لحاظ اندازه هم معمولا درشت است. برای همین یکی از سبزیجاتِ خوشمزه‌ای است که انگار از اول برای دُلمه آفریده شده! توی غذاهای دیگر هم به خاطر رنگ‌های متنوع و جذابش جلوه‌گری می‌کند و به بشقابِ غذا روح می‌دهد. حتما خودتان هم قبول دارید که غذاهایی مثل پاستا و پیتزا بدونِ فلفل آنچنان زیبا نیستند.
راستی می‌توانید آن را به صورت گریل‌شده در کنار کباب هم میل کنید تا ارزش غذایی خوراکتان بیشتر شود.
۲. فلفل چیلی
«چیلی» نام گروهی از فلفل‌های تند و آتشین است. این فلفل‌ها بیشتر به صورت ادویه کاربرد دارند؛ یعنی خشک می‌شوند و بعد به صورت پودرشده استفاده می‌شوند.
مطالعات تخصصی روی این فلفل نشان داده که این خانواده به صورت حرفه‌ای می‌تواند وزن را کاهش دهد. البته اگر به شرطی که در کنار مصرف منظم آن، تحرک کافی و تغذیه سالم هم داشته باشید. از همه مهمتر این است که این‌جور فلفل‌ها از بروز بیماری‌های قلبی و دیابت هم جلوگیری می‌کنند.
فلفلِ پاپریکا و فلفلِ هالوپینو، جزو معروف‌ترین‌های خانواده چیلی هستند که در ادامه با آنها بیشتر آشنا می‌شویم:
فلفل پاپریکا
این فلفل بیشتر از طعم تند و تیزش به رنگ‌دهی مشهور است. ظاهر پاپریکا کشیده و به رنگ قرمز است. طعم آن هم از تندِ معمولی شروع می‌شود تا خیلی تند! این فلفل رنگدانه‌های قرمز زیادی دارد و به غذاها رنگ طبیعی و جذابی می‌دهد. البته نمونه‌های تقلبی هم دارد که در آن از فلفل دلمه‌ای قرمز و شیرین به جای پاپریکا استفاده می‌کنند!
فلفل هالوپینو
هالوپینو فلفلی سبز رنگ است که سه الی پنج سانتی‌متر طول دارد. از کشور مکزیک آمده و اگر خوب برسد، به رنگ قرمز یا بنفش هم درمی‌آید. ترشی این فلفل بسیار معروف و محبوب است و در پیتزای تندِ پپرونی استفاده می‌شود. البته حواستان باشد که هر فلفلِ سبزِ تندمزه‌ای هالوپینو نیست. هالوپینو هم مثل پاپریکا درجات تندی مختلفی دارد.
۳. فلفل سیاه
فلفل سیاه احتمالا پرکاربردترین فلفل در آشپزی ایرانی است. این فلفل برخلاف بقیه از بوته به عمل نمی‌آید و در واقع میوه‌ی یک درختچه است. برای تهیه این فلفل دانه‌های آن را خشک کرده و پودر می‌کنند. راستی فلفل سیاه به تندی فلفل قرمز و چیلی نیست اما فواید زیادی برای بدن دارد.
[post id=16584]
پیپرین موجود در این ادویه ورم مفاصل و التهاب خون و مجاری تنفسی را کاهش می‌دهد. به علاوه مغز را تقویت کرده و از بروز پارکینسون آلزایمر جلوگیری می‌کند.
۴. فلفل سفید
فلفل سفید همان فلفل سیاه است؛ با این تفاوت که پوسته رویی و سیاه‌رنگِ آن برداشته شده است. برای همین تندی کمتری دارد و البته قیمتِ آن بیشتر است. بیشتر هم به درد غذاهایی می‌خورد که قرار نیست خیلی تیره شوند. مثلِ انواع سس‌های سفید، سوپِ شیر و پاستای آلفردو.
۵. پول‌بیبَر
شاید اخیرا نام این فلفل را زیاد شنیده باشید. پول‌بیبَر از کشورِ ترکیه وارد فرهنگِ غذایی ما شده است. تندیِ کمی دارد و کاملا ساییده نشده است. در نتیجه درشت‌تر است. به درد درست‌کردنِ انواع سس می‌خورد و رنگ خوبی به غذا می‌دهد. ساده‌ترین روشِ مصرف آن هم ریختن آن روی نیمروی صبحگاهی است.
مصرف فلفل چه ضررهایی دارد؟
فلفل با همه‌ی خوبی‌هایی که دارد اگر درست استفاده نشود، ممکن است دردسرساز شود، چرا که مصرف بیش از حد این ادویه – خصوصا اگر تند باشد – به کبد آسیب می‌رساند.
ضمنا به هیچ وجه آن را با معده خالی مصرف نکنید. قبل از مصرف هر گونه فلفل جدید هم ابتدا مقدار کمی از آن را امتحان کنید تا مطمئن شوید بهش آلرژی نداشته باشید.
راستی هرگز به کودکانتان غذای تند ندهید چرا که ممکن است آسیب‌های جبران‌ناپذیری به دستگاه گوارش‌شان بزنید.
سوالات متداول درباره انواع فلفل
فلفل سیاه پرکاربردترین فلفل در آشپزی ایرانی است.
هردو از یک نوع هستند ولی در فرایند تولید فلفل سفید، پوستِ رویی آن جدا شده است. ضمنا این فلفل تندی کمتری دارد.
بله. مصرف بیش از حد این ادویه – خصوصا اگر تند باشد – به کبد آسیب می‌رساند.
