فلسفه وجودی حوزه‌های علمیه تشیع، شناخت جامع از دین کامل الهی و تبیین و شناساندن جامع و کاربردی آن به جمیع جوامع بشری است؛ به صورتی که مردم بتوانند دین را در زندگی مصرف کنند تا زندگی آنها با عنوان «زندگی دینی» مسمّیٰ بشود. و همچنین وظیفه دیگر آن، دفاع از حقانیت دین در مقابل جریانات ضد دین است. به عبارت کوتاه‌تر نهادینه سازی «انذار» و «تبشیر» و راهبری انسان‌ها به سمت قرب و لقاء حق متعال اصلی ترین کارکرد حوزه‌های علمیه است. از سوی دیگر حوزه‌های علمیه باید پاسخگوی نیازهای جوامع به خصوص حکومت و دولت اسلامی هم باشد. ...