کعلا ( سنگ قلیاب ، کهلا ، زاج سیاه ، شغار ، کلیون ) که در برخی مناطق با نام قِلیاب شناخته می‌شود، ماده‌ای سنتی و قلیایی است که از جوشاندن خاکستر گیاهانی چون خار شتر، گز، سرخه یا اشنان به دست می‌آید. این خاکستر گیاهی در گذشته نقش مهمی در زندگی مردم، به‌ویژه در طب سنتی، صابون‌سازی و شیرینی‌پزی داشته است. نحوه تهیه قلیاب برای تهیه قلیاب، ابتدا گیاهانی که دارای خاصیت قلیایی هستند (مانند اشنان، خار شتر، و ...) سوزانده می‌شوند تا خاکستر کاملاً سفید و یکدست حاصل شود. سپس این خاکستر را با آب جوشانده و مایع صاف‌شده را تبخیر می‌کنند تا بلورهای قلیایی خشک‌شده باقی بمانند. این ماده جامد، همان قلیاب است. خواص و کاربردها در طب سنتی: قلیاب خاصیت ضدعفونی‌کننده و ضد انگل دارد. گاهی برای رفع یبوست (در دوزهای بسیار دقیق) استفاده می‌شده است. در برخی موارد به عنوان خلط‌آور و پاک‌کننده بدن کاربرد داشته است. به عنوان جزء اصلی برخی داروهای ترک اعتیاد سنتی به‌کار می‌رفته است. در صنایع سنتی: قلیاب یکی از مواد اصلی ساخت صابون‌های سنتی بوده است. ...