در اینکه علم پزشکی ثابت کرده عسل، درمان خیلی از بیماری‌ها است و طبق آیات قرآن، عسل شفا است تردیدی نیست. تردید اصلی همیشه وقتی به سراغ‌مان می‌آید که توی فروشگاه جلوی قفسه شیشه‌های عسل ایستاده‌ایم و نمی‌دانیم از بین برندهای عسل کدام یکی را انتخاب کنیم، عسل شمال بخرم یا جنوب؟ عسلِ آذربایجان، کردستان، عسل کوهستان یا عسلِ دشت و عسل با کدام عطر و طعم؟ از بین این همه عسل طبیعی، کدام با ذائقه ما جور در می‌آید؟ کدام برای صبحانه و عصرانه گزینه بهتری است و کدام یکی از لحاظ درمانی و دارویی می‌تواند به دادمان برسد؟ برای همین لازم است قبل از خرید عسل مجهز به دانسته‌هایی باشیم که مثل گجت‌های توی آستین کاراگاه گجت به دادمان برسد! در این نوشته قصد داریم شما را با بهترین عسل‌های ایرانی آشنا کنیم.
انواع عسل در ایران، سرزمین عسل
ایران به دلیل اقلیم بی‌نظیرش رویشگاه گیاهان متنوع است و به همین دلیل محبوب زنبورهای عسل و البته زنبورداران است. زنبورداران می‌توانند در فصل‌های مختلف با کوچ زنبورهایشان، به شهد گل‌های مختلف دسترسی داشته باشند و عسل با طعم‌ها و رنگ‌های مختلف و متنوع تولید کنند. آنقدر متنوع که می‌شود عسل‌ها را بر اساس زمان تولید به عسل بهاره و پاییزه تقسیم کرد. بر اساس نوع تغذیه زنبورها هم عسل شامل سه دسته می‌شود:
فهرست:
- عسل تغذیه‌ای (تغذیه با شکر)
- عسلک (تغذیه از شیره درختان: هنگامی که زنبور به جای تغذیه از شهد گل‌ها از شیره‌ی به وجود آماده توسط حشرات دیگر بر روی درختانی مثل افرا و بلوط و گیاه خارشتر استفاده می‌کند عسلک تولید می‌کند.)
- عسل طبیعی (تغذیه از شهد گل)
انواع عسل طبیعی
۱. عسل چند گیاه (چهل گیاه)
عسلی است که زنبور برای تولیدش از گیاهان مختلفی برای تغذیه استفاده کرده باشد. عسل چند گیاه معمولا در فصل بهار که شکوفه درختان و گیاهان باز می‌شود به دست می‌آید.
۲. عسل تک گل
عسلی است که شهد غالب آن از یک گیاه باشد. معمولا زمانی که پوشش غالب گیاهی یک منطقه از یک نوع گل است (بیش از ۵۰ درصد) عسل به دست آمده از آن را به نام همان گیاه نام‌‌گذاری می‌کنند. مثل عسل اقاقیا، عسل آویشن، عسل پنبه و..
بهترین عسل چه ویژگی‌هایی دارد؟
باورهای غلطی در رابطه با تشخیص عسل طبیعی در بین مصرفکنندگان به وجود آمده است که نه تنها علمی نیستند، بلکه حتی می‌تواند باعث اشتباه و خطای خریداران نیز بشود. برای تشخیص عسل خوب در ابتدا باید بدانیم عسل خوب چه ویژگی‌هایی دارد. عسل خوب عسلی است که:
۱. طبیعی باشد
[post id=28551]
۲. طعم و عطر خوبی داشته باشد
۳. بسته‌بندی با کیفیتی داشته باشد
عسل به خاطر رطوبت‌دوستی و خاصیت اسیدی در صورت بسته‌بندی نادرست به سرعت کیفیت خود را از دست می‌دهد. به همین دلیل توصیه می‌شود عسل را در ظرف شیشه‌ای و با دربی محکم خریداری کنید. چرا که ظروف پلاستیکی به خاطر اسیدی‌بودن عسل ممکن است طعم و مزه عسل را تغییر بدهند و روی کیفیت نهایی آن اثر منفی بگذارند.
۴. خام باشد
عسل طبیعی بعد از مدتی بسته به نوع عسل، رس یا به اصطلاح شکرک می‌زند. این یک امر کاملا طبیعی است اما باعث می‌شود مصرف‌کننده احساس کند عسل تقلبی است. ضمن اینکه مصرف عسل شکرک زده معمولا چندان لذت‌بخش نیست. در نتیجه بسیاری از شرکت‌های غذایی و زنبورداران برای مشتری پسند کردن عسل به آن حرارت می‌دهند. در حالی که حرارت دادن باعث می‌شود عسل بخش زیادی از خواص خود را از دست بدهد. معمولا توصیه می‌شود حرارت دادن عسل بیشتر از دمای ۵۵ درجه نباشد و به صورت کاملا غیرمستقیم باشد. اما در عمل چنین اتفاقی نمی‌افتد و برای اینکه عسل هیچ‌گاه شکرک نزند و کاملا شفاف باشد در دمای بالا حرارت داده می‌شود.
با کیفیت‌ترین و بهترین عسل‌های ایرانی
ایران به دلیلی تنوع اقلیمی از نظر تولید عسل جزو چهار کشور برتر دنیا است که علاوه بر عسل‌های چند گیاه، بیش از ۵۰ نوع عسل تک‌گل هم در مناطق مختلف آن تولید می‌شود. به همین جهت است که نمی‌توان کیفیت عسل را بر اساس منطقه در نظر گرفت چرا که هر منطقه پوشش گیاهی مخصوص به خود را دارد و به همین دلیل نمی‌توان گفت الزاما عسل یک منطقه کیفیت بهتری دارد. ضمن اینکه ممکن است زنبور در این مناطق قرار داشته باشد اما به دلیل صرفه‌های اقتصادی زنبورداران به جای شهد از شکر تغذیه کرده باشد.
سید محمدعلی ابطحی، سال‌هاست که توی کار عسله و در این زمینه مطالعه و تخصص داره. توی این ویدیوی کوتاه و کاربردی توضیحات جالبی در مورد بهترین عسل‌ها می‌دهد.
با این حال نمی‌شود انکار کرد که بعضی از عسل‌ها در بعضی از مناطق کیفیت به مراتب بالاتری دارند. نمونه‌های زیر برخی از این موارد هستند:
۱. مناطق مرکزی و عسل آویشن
عسل آویشن یکی از دارویی‌ترین عسل‌های ایران است. آویشن در بیشتر مناطق کوهستانی ایران وجود دارد به همین دلیل عسل آویشن در نقاط مختلف ایران به دست می‌آید اما بهترین عسل آویشن مربوط به مناطق مرکزی ایران یعنی طالقان، قزوین و فیروزکوه است.
۲. عسل یونجه، از قم تا گرمسار
گل‌های یونجه فقط در دمای بالا باز هستند. بنابراین امکان برداشت عسل یونجه در بسیاری از نقاط کشورمان وجود ندارد. اگر چه در برخی از شهرهای استان فارس عسل یونجه برداشت می‌شود اما بیشترین میزان برداشت این نوع عسل در نواحی اطراف قم است. فاصله بین قم تا گرمسار نیز به دلیل وجود یونجه زارهای وسیع، مستعد تولید عسل یونجه است.
۳. عسل گشنیز در مناطق غربی
عسل گشنیز معمولا در مناطق غربی کشور مانند همدان، کرمانشاه و ایلام به دست می‌آید. یکی از با کیفیت‌ترین عسل های گشنیز مربوط به نهاوند در استان همدان، صحنه در استان کرمانشاه و کنگاور در استان کرمانشاه است.
۴. عسل سبلان برندی با ثبت جهانی
اردبیل به دلیل داشتن مناطق کوهستانی، آب و هوای معتدل و تنوع پوشش گیاهی متنوع دارای رتبه برتر در تولید عسل با کیفیت است. ناگفته نماند عسل طبیعی اردبیل سال 1396 در مجموعه سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO) با عنوان «عسل سبلان» به ثبت جهانی رسیده است.
۵. عسل کوهی از خراسان شمالی تا غرب و شمال غربی
عسل تولید شده در کوه‌های شاه‌جهان، منطقه حفاظت شده کیسمار و منطقه حفاظت شده گلیل در شیروان از استان خراسان شمالی کیفیت بسیار خوب و مناسبی دارد. همچنین می‌توان انواع عسل کوهی که در کوه‌های شمال غرب و غرب کشور تولید می‌شوند را در دسته‌بندی‌های بهترین عسل ایران قرار داد.
۶. عسل وحشی جنوب
عسل وحشی جنوب را می‌توان در مناطقی مانند جزیره‌های قشم و کیش خریداری کرد. زنبورهای عسل این نواحی، کندوی خود را جنگل‌های حرا می‌سازند و از گونه‌های گیاهی خاص منطقه تغذیه می‌کنند. به همین دلیل طعم این نوع عسل بسیار خاص بوده و مزه‌ای بین شیرینی و کمی شوری دارد. در منطقه جنوب، همچنین عسل وحشی کوهی یافت می‌شود. از جمله عسل هایی که به هیچ عنوان شکرک نمی زند، می توان به عسل وحشی کوهی جنوب اشاره کرد.
۷. خراسان جنوبی و عسل زرشک و عناب
اگر به مناطق خراسان جنوبی و شهرهایی مانند بیرجند و فردوس سفر می‌کنید، حتما این دو عسل را امتحان کنید. عسل زرشک در ماه‌های اول سال تولید می‌شود و جزو عسل‌هایی است که رنگ قهوه‌ای تیره متمایل به سیاه دارد. عسل عناب تازه را نیز در اواخر تابستان می‌توانید خریداری کنید. این عسل نیز رنگ قهوه‌ای کهربایی دارد. به دلیل منطقه آب و هوایی، غلظت این نوع عسل بسیار بالا بوده و در نتیجه مواد مغذی فراوانی دارد.
۸. از شمال تا جنوب با عسل مرکبات
با سفر به استان‌های مازندران، گیلان، فارس، کرمان و هرمزگان می‌توانید طعم عسل مرکبات را بچشید. عسل مرکبات از پرتقال، نارنگی، لیمو شیرین، گریپ فروت، نارنج، ترنج، بالنگ و… تهیه می‌شود و برای درمان سرماخوردگی و رفع کمبود ویتامین C فوق‌العاده است.
[post id=28567]
معتبرترین برندهای عسل ایران چیستند؟
یکی از بهترین و آسان‌ترین راههای دسترسی به عسل مرغوب، تهیه عسل از تولیدکنندههای معتبر است. تولید‌کننده‌هایی که مانند موارد زیر به طور تخصصی عسل تولید می‌کنند یا حداقل یکی از محصولاتشان عسل است:
۱. شرکت زنبورداری کوهدشت خراسان
با تولید انواع عسل طبیعی، ژل رویال و گرده گل، یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندههای عسل در ایران است که به صورت اختصاصی، انواع عسل را به بازارهای داخلی و خارجی عرضه می‌کند. این شرکت با در نظر گرفتن ذائقه مصرفکنندگان اقدام به تولید عسل فایتوژنیک (عسل ترکیبی) کرده است. عسل مغزیجات، ارده، زعفرانی، سه شیره و عسل کره بادام زمینی از این جمله است. این مجموعه علاوه بر طعم‌سازی و تولید عسل توت‌فرنگی، عسل شاتوت و ژله عسل با تولید عسل سیاه‌دانه که در طب سنتی به دوسین معروف است و موارد مصرف زیادی دارد قدم‌های تازه‌ای در مسیر تولید تخصصی عسل و عسل‌درمانی برداشته است.
۲. مزرعه سبز اورازان
به عنوان شرکتی دانش‌بنیان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندههای عسل در ایران است. این مجموعه دارای محبوبیت و اعتبار بالایی در کشور و سطح منطقه است که با تولید و عرضه عسل تولیدشده در مناطق مختلف امکان انتخاب را برای مصرف‌کننده فراهم کرده است.
۳. سایر برندهای معتبر
در کنار این دو شرکت، چندین شرکت معتبر دیگر در حوزه تولید مواد غذایی وجود دارند که به تولید عسل نیز می‌پردازند. صنایع غذایی سحر، صنایع غذایی آماده‌پز (بهانه)، مهران آویشه، شاهسوند زرین، کیمیا عسل سپاهان از این جمله‌اند که نه تنها در ایران بلکه در منطقه و بازارهای جهانی از اعتبار خوبی برخورداند. صنایع کامبیز، شرکت کشت چین و صنایع غذایی بیژن از دیگر برندهای معروف در حوزه تولید عسل هستند که با بهره‌مندی از سرمایه‌گذاری بالا و تجهیزات مدرن به همراه دانشی به روز شده، جزء بزرگ‌ترین تولیدکنندههای عسل مرغوب در ایران می‌باشند. البته این شرکت‌ها به عنوان تولیدکنندههای محصولات غذایی، به جهت عدم تمرکز بر تولید عسل، و عدم ارائه انواع عسل، مصرف‌کننده را با محدودیت در انتخاب مواجه می‌کنند.
نکته منفی دیگر شرکت‌های تولید‌کننده عسل، عدم توجه به مصرفکنندگان خاص عسل مانند زنان باردار، کودکان و بیماران دارای بیماری خاص است که دارای محدودیت‌های تغذیه‌ای و دارویی هستند. حال آنکه انتظار می‌رود برای رقابت در بازارهای داخلی و خارجی تولید عسل برای این گروه‌های ویژه مورد توجه بیشتری قرار بگیرد.
سوالات متداول درباره بهترین عسل ایران
شرکت زنبورداری کوهدشت خراسان، مزرعه سبز اورازان، صنایع غذایی سحر، صنایع غذایی آماده‌پز (بهانه)، مهران آویشه، شاهسوند زرین، کیمیا عسل سپاهان و …
تنها راه معتبر، شناخت، اعتماد و خرید از تولید‌کننده و فروشنده معتبر است.
کیفیت عسل را بر اساس منطقه نمی‌توان در نظر گرفت چرا که هر منطقه پوشش گیاهی مخصوص به خود را دارد و به همین دلیل نمی‌توان گفت الزاما عسل یک منطقه کیفیت بهتری دارد.
فقط بعد از مراجعه به پزشک طب سنتی و تشخیص مزاج و بیماری‌های احتمالی نوع عسل مناسب برای هر فرد مشخص می‌شود.
