وظیفه قلب، خونرسانی به تمام سلولهای بدن است. قلب از طریق سرخرگ، خون تصفیه شده را که اکسیژن و غذا دارد، به اعضای بدن میرساند. سپس خون حاوی دیاکسید کربن و مواد زائد، با سیاهرگ به قلب بر میگردد تا قلب آن را برای تصفیه و دریافت اکسیژن به ریهها بفرستد و پس بگیرد. آیا میدانید دورترین عضو بدن به قلب کدام عضو است؟ جواب این پرسش یک کلمه است و آن پوست است. بله، پوست.
وظیفه پوست ـ وظیفه ما؟!
شاید تا اصطلاح «عضوی از بدن» را بشنویم اصلاً به ذهنمان نرسد که پوست هم عضوی از بدن ماست! فوری یاد اعضای اصلی بدن، یعنی مغز، قلب، ریه، کلیه و کبد میافتیم. یکی از وقتهایی که یاد پوستمان میافتیم روزهای آفتابی و داغ است. آن وقت میپرسیم بهترین ضد آفتاب کدام است یا کدام کرم ضد آفتاب را انتخاب کنم. این نشان میدهد که فقط خانمها پوست را جدی میگیرند!
چطور است امروز و همین جا، ما مردان و زنان، یک مروری برچند وظیفه مهم پوست بیندازیم و ببینیم ما هم در مقابل این خدمات پوستی چه وظایفی داریم!
محافظ بدن
مهمترین وظیفه پوست، محافظت از بدن است بویژه از اندامهای داخلی. این کار پوست برای ما خیلی روشن است. دست کم این که پوست با لایههایی که دارد مانع ورود مواد شیمیایی و میکروبها به داخل بدن میشود. حال که وظیفه پوست، محافظت از بدن است، وظیفه ما مراقبت از آن است. البته در حالت معمولی و نبود بیماری خاص، مراقبت از پوست فرایند خیلی سخت و پیچیدهای نیست. انواع روغنها و کرمهای طبیعی، خوراکیهای مفید برای پوست و حتی ماسکهای گیاهی میتوانند به ما کمک کنند.
معمولاً محصولات گیاهی و طبیعی، تنها یک اثر مفید ندارند بلکه برای چند مورد پوستی کاربرد دارند. مثلاً درباره خواص درمانی روغن زردچوبه نوشتهاند: درمان مشکلات پوستی از جمله جوش و آکنه، مفید برای پوست سر و شوره سر، کاهش موهای زاید بدن به همراه روغن رازیانه. یا درباره پوست سنجد میخوانیم که برای رویش پوست و شفافیت آن و نیز رفع مشکلات پوستی مفید است. یکی از محصولات طبیعی مرتبط با سنجد، سویق سنجد است که علاوه بر پوست، برای استخوان، معده، کلیه و کبد نیز مفید است.
گمرک بدن
پوست فقط در برابر فضای بیرونی از بدن محافظت نمیکند بلکه مواد زائد را هم خارج میکند؛ یعنی مثل یک گمرک عمل میکند. البته قوانینش بیشتر به نفع صادرات و خروج مواد زائد از تن است! موادی که حاصل سوخت و ساز (متابولیسم) است. راهکار پوست برای دفع این مواد تعریق است. عرق کردن هم با منافذ ریز پوستی رابطه دارد و باعث بسته شدن آنها میشود؛ پس ما باید حواسمان به باز ماندن این منافذ باشد.
یک حمام یا آبتنی ساده به باز ماندن این منافذ خیلی کمک میکند. کسانی که تعریق زیاد دارند، به رعایت بهداشت فردی بیشتر توجه کنند. البته این موضوع همیشه نشانه بیماری نیست؛ گاهی به طبع و مزاج افراد، شرایط سنی، نوع شغل و فعالیت یا محل زندگی افراد مربوط میشود.
حل این موضوع هم به صورت طبیعی و ساده ممکن است. برای حمام میشود از صابونهای گیاهی استفاده کرد. اکنون در تولید این صابونها چه به صورت خانگی و کارگاههای کوچک و چه کارخانهای و صنعتی، تنوع خوبی دیده میشود. در این صابونها از محصولات مختلف طبیعی مانند عسل، زردچوبه، شیرگاو، سدر، پونه، اسطوخودوس، زیتون، نخود، تخممرغ و … استفاده میشود.
ترموستات بدن
با انجام کار و فعالیت (مانند ورزش کردن)، گرم و داغ شدن هوا، بیماری و…، درجه حرارت مرکز بدن بالا میرود که نشاندهنده دمای مغز نیز هست. برای حفظ سلامت بدن و درست کار کردن اندامها، تنظیم حرارت بدن خیلی اهمیت دارد. پوست با کمک اندامهای دیگر مانند قلب که جریان خون را در سطح آن افزایش میدهد، به وسیله تعریق و تبخیر آب، گرمای بدن را تنظیم میکند. این کار پوست شبیه ترموستات است که دمای یک سامانه را در محدودهای مشخص نگه میدارد.
تنظیم حرارات بدن توسط پوست، ساختار (مکانیسم) پیچیدهای دارد که به کار کتابها و سایتهای پزشکی میخورد. ما این جا میخواهیم وظیفه خودمان را در برابر این خدمت پوست بدانیم. همان طور که به نگهداری و تعمیر سیستم خنککننده خودرویمان توجه میکنیم به روشهای خنک کردن بدن هم دقت کنیم. باز هم منظورم استفاده از محصولات مدرن و صنعتی نیست. خیلی وقتها روشهای سادهای برای پایین آوردن دمای مرکزی بدن و البته دمای پوست وجود دارد.
اول از خوردنیها شروع کنیم! نوشیدن به اندازه آب و برخی از نوشیدنیها یا خوراکیهایی که طبعشان سرد است سفارش شده است. وقتی دمای بدن را کاهش دهیم پوست هم نفس راحتی میکشد. در کنار انواع دمنوشها، گروه متنوعی از عرقیات سرد و سردنوشها وجود دارد که بسته به محصول طبیعی به کار رفته در تولیدشان، خواص گوناگونی دارند. این خواص بیشتر را در محصولات با پایه طبیعت میبینیم.
پوشیدن لباس مناسب و حفظ دمای خنک محیط هم کمککننده است. مثلاً وقتی هوای اتاق یا خانه را دلپذیر کردید، با بستن درها و پنجرهها و حتی کشیدن پردهها، از ورود گرمای بیرون جلوگیری و دمای داخلی را برای زمان بیشتری حفظ میکنید. یا با حذف لامپهای رشتهای، منبع تولید گرما را از بین میبرید.