از امروز شروع کنید: کسب درآمد با زیورآلات دست‌ساز

چطور می‌شود با کمی وقت گذاشتن و سرمایه کم، یک شغل خانگی و پر لذت ایجاد کرد؟ زیورآلات دست‌ساز از جمله این کارهاست. تا حالا فکر کرده‌اید که به جای اینکه صرفاً مصرف‌کننده زیورآلات باشید، خودتان هم زیورآلات درست کنید؟ 

همه ما کم و بیش تجربه ساختن کاردستی داشته‌ایم. با ابزار دم دست چیزهایی ساخته‌ایم و آنقدر تجربه ساختش لذت‌بخش بوده که هنوز هم یکی از خاطره‌های به یادماندنی ماست. اما می‌شود علاوه بر این تجربه‌های لذت‌بخش، به فکر درآمدزایی و پول هم بود. یعنی ایجاد یک شغل خانگی در دسترس با زیورآلات دست‌ساز!

در بازار باسلام هم غرفه‌های متعددی زیورآلات متنوع و دست‌ساز برای عرضه و فروش دارند. ما در این یادداشت تلاش کردیم با تعدادی از آنها هم مشورت کنیم و از تجربه‌هایشان کمک بگیریم که برای ایجاد یک شغل خانگی با زیورآلات دست‌ساز از کجا باید شروع کرد؟

قدم اول: ساخت زیورآلات را از کجا یاد بگیریم؟

اولین چیزی که به ذهن می‌رسد مراکز فنی و حرفه‌ای هستند. در بسیاری از شهرهای کوچک و بزرگ مراکز فنی و حرفه‌ای در دسترس هستند. ولی اگر دسترسی به مراکز آموزشی ندارید، سایت‌ها و کانال‌های آموزشی مناسب را پیدا کنید.

خانم علیزادگان از غرفه دست‌سازه‌های پارلا می‌گوید: با یک ماه آموزش در مراکز فنی و حرفه‌ای در حد مقبولی آموزش می‌بینید، هر چند خودم هیچ آموزشی ندیدم و صرفا از راه آزمون و خطا کارهایم را ساختم و یاد گرفتم.

غرفه‌دار تاجماه هم صرفا به خاطر علاقه‌ای که داشته شروع به ساخت زیورآلات می‌کند، ولی حالا طرح‌های خلاقانه‌اش همه را به ذوق می‌آورد. خودش می‌گوید: «من هیچ کلاس خاصی نرفتم، ابتدا به خاطر علاقه ای که به هنر داشتم دستبند و از این جور چیزها درست می‌کردم، بعد از اینها هم فیلم‌هایی رو از سایت‌های مختلف دانلود کردم.»

با همه اینها مهم است بدانیم ساخت زیورآلات یک فن و یک هنر است و نیاز به ممارست دارد. ممکن است زود یاد بگیریم ولی برای حرفه‌ای شدن صبر و تمرین بیشتری لازم است. مثلا دوخت‌های ابتدایی در سوزن‌دوزی را که یکی از صنایع دستی است و در ساخت زیورآلات هم می‌شود از آن استفاده کرد، یک روزه هم می‌شود یاد گرفت.

معصومه آرژه از غرفه سوزن‌دوزی ماهو می‌گوید: برای آموزش سوزن‌دوزی بستگی به استعداد هر فرد دارد، می‌توان در کارگاه های یک روزه هم دوخت های ابتدایی را یاد گرفت اما دوخت پیشرفته حداقل یک ماه و بعد آن هم فقط تمرین و تمرین برای حرفه ای شدن لازم است.

چقدر سرمایه نیاز است؟

ساخت زیورآلات را مثل هر کاری باید از کم شروع کرد. به خصوص برای کسانی که در مرحله آزمون و خطا هستند. امسال (1397) با سرمایه‌ای کمتر از ۵۰۰ هزارتومان (و حداقل ۲۰۰ هزارتومان) می‌شود کار را شروع کرد.به هر حال این کار یک شغل خانگی است و قرار نیست از همان ابتدا چند صد میلیون سرمایه اولیه داشته باشیم.

خانم شیبانی از غرفه فارهه می‌گوید: از جای ارزان و عمده فروش می‌‌شه با ۲۰۰ هزار تومان، تنوع قابل قبولی از سنگ و خرج کار تهیه کرد، قبلا با ۶۰ هزار تومان می‌شد سیم چین و دم گرد و دم باریک خرید.

ابزار ساخت زیورآلات دست‌ساز چه چیزهایی هستند؟

جوابش می‌شود خیلی چیزها! هر چیزی که بشود از آن جینگیلی‌جات درست کرد. ولی با یک سری چیزها خیلی کلی و ضروری هستند. خانم خراسانی از غرفه تاجماه می‌گوید: کریستال و سنگ و سیم و خرج کار و دم‌باریک و دم گرد و سیم‌چین و قیچی و… وسایل  اولیه کار ماست.

خانم معصومه آرژه از غرفه سوزن‌دوزی ماهو ابزار همه‌گیر و پرکاربرد ساخت زیورآلات دست‌ساز را به ما معرفی کرد و گفت: ابزار کار من پارچه، نخ، سوزن، خرج کار مخصوص زیورآلات شامل انواع مهره،سنگ، حلقه، زنجیر، قفل، بست‌های فلزی و هر نوع خرج کار تزیینی دیگر است.

غرفه‌دار دست‌سازه‌های لاوا به رنگ‌های خرج کار یا همان لوازم ساخت زیورآلات هم اشاره می‌کند. می‌گوید: خرج کار  معمولا در چهار رنگ برنزی، نقره‌ای، طلایی با رنگ ثابت و طلایی با رنگ غیرثابت در خرازی‌ها قابل دسترس است.

مفصل‌ترین توضیح را غرفه فارهه می‌دهد که غرفه‌دار آن خانم شیبانی ساکن شیراز است. او می‌گوید:

زیورآلات جنس های مختلفی دارند: مثل زیورآلات رزینی، برنزی، استیل، برنجی  و سنگ و زیورآلات خمیری. با چند ابزار ساده و مقداری خرج کار شما می‌توانید کارهای زیبایی بسازید. برای ساخت زیورآلاتی مثل گردنبند، دستبند و گیره روسری به ابزاری مثل دم گرد (گردکن)، دم باریک و سیم‌چین نیاز است. یک سری مواد اولیه یا به اصطلاح خرج کار هم استفاده می‌شود مثل انواع سنگ‌ها، پلاک‌، ریسه یا نخ، حلقه اتصال، میخ و بست، قفل، زنجیر و قاب.

مواد اولیه برای ساخت زیورآلات دست‌ساز را از کجا بخریم؟

خرازی‌های محله اولین جا هستند. آنها می‌توانند مشاور خوبی هم برای انتخاب ضروری‌ترین وسایل اولیه هم باشند. صاحب غرفه‌ تاجماه می‌گوید من ابزار مورد نیاز کارم را از خرازی‌ها تهیه می‌کنم.

اگر تولیدتان به حدی برسد که بخواهید خرج کار را به صورت عمده تهیه کنید، می‌توانید سری به مراکز پخش اصلی و بازارهای بزرگ‌تر هم بزنید. بنفشه و بهاره رادهوش خواهران دوقلویی هستند که هر دو توی کار زیورآلات هستند و هر کدام هر در بازار باسلام غرفه‌ دارند. غرفه‌های «زیورآلات ویولت» و «بهار گالری». آنها ساکن اصفهان هستند ولی تجربه خرید از بازار تهران را از دست نداده‌اند. بنفشه رادهوش می‌گوید: من و خواهرم چندین بار برای خرید به تهران رفتیم که خریدی متفاوت را تجربه کردیم.

خانم معصومه آرژه، یکی از کارآفرینان نمونه و جوان در سال ۱۳۹۶، در هنر سوزن‌دوزی بلوچی فعالیت دارد. او گروهی هنری با زنان توانمند زاهدان ایجاد کرده و پارچه و نخ را از همان زاهدان تهیه می‌کند. سایت‌های بسیاری هم هستند که خرج کار زیورآلات را می‌توانید از آنجا تهیه کنید. جنس‌ و قیمت‌های مختلف را مقایسه کنید و مناسب کارتان سفارش دهید. کاری که صاحب غرفه دست‌سازه‌های تیهو انجام می‌دهد.

چه مدل‌ها و طرح‌هایی از زیورآلات بسازیم؟

برای شروع احتمالا نیاز به مدل دارید. از کارهایی که شما را ذوق‌زده کرده و خوش‌تان آمده شروع کنید. هم دست‌گرمی خوبی است هم لذت‌بخش. ولی برای ادامه کار و موفقیت بیشتر، باید خلاقیت‌تان را به کار بیندازید و طرح‌های جدید و ابتکاری بزنید. طرح‌هایی که نمونه مشابه نداشته باشد.

اگر به این کار شوق و علاقه به این کار داشته باشید و با روحیه هنری به این شغل خانگی نگاه کنید، ایده‌ها هم خودشان می‌آیند. خانم علیزادگان می‌گوید: ۹۰ درصد کارهام ایده ذهنی است. گاهی هم تصویری که می‌بینم به ساختن طرح مشخصی سوق می‌ده.

خانم شیبانی زیورآلات را به دو دسته تقسیم می‌کند: کارهایی که ساختنش مهارت می‌خواهد و کارهایی که صرفا با لوازمی که می‌خرید درست می‌شود. مثلا گیره‌های روسری همه تکه‌هایش فلزی است و با سر هم کردن این تکه‌ها می‌شود گیره روسری درست کرد. اما مثلا دستبندها این طور نیست. باید مهره‌هایش را بخرید. چند مدل گره زدن و سوار کردن خرج کارها لازم است که نیاز به مهارت دارد.

صاحب غرفه دست‌سازه‌های لاوا در مورد خلاقیت و طرح‌های ابتکاری این شغل خانگی می‌گوید: شاید بشود گفت ۲۰ درصد کار مربوط به مواد اولیه‌اش باشد و ۸۰ درصد باقی خلاقیت سازنده آن است. این که چطور خرج کار را کنار هم بچینیم، چه رنگ‌بندی‌هایی را انتخاب کنیم و چه مدل‌هایی را بسازیم. بیشتر مدل‌ها را وقتی حال خوبی دارم درست می‌کنم. همه لوازمم را کنار هم می‌چینم و آن‌هایی که رنگ و طرح‌هایشان به هم می‌خورد را جدا می‌کنم.

نظر صاحب غرفه‌ فارهه هم خیلی جالب است. او می‌گوید بسیاری از طرح‌ها را خود مشتری‌ها پیشنهاد می‌دهند: در ابتدا برای ایده گرفتن از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کردم اما به مرور که مشتریان فارهه زیاد شدند این مشتریان فارهه بودند که به من ایده می‌دادند و می‌دهند. گاهی عکسی ارسال می‌کنند و مشابه آن را می‌خواهند یا می‌خواهند کاری به سبک و سلیقه آنها انجام شود.

زیورآلاتی را که ساختیم، کجا بفروشیم؟

راه‌های متعددی وجود دارد. خوشبختانه زیورآلات هواخواه زیادی دارد. اگر بتوانید با قیمت مناسبی عرضه کنید و طرح‌های خلاقانه‌ای داشته باشید، مشتری‌های خودتان را هم پیدا می‌کنید. مهم‌تر از آن، این است که مشتری‌ها را تبدیل به مشتری دائمی کنید. می‌توانید از اینجاها شروع کنید:

• دوستان، آشناها و اقوام نزدیک: دوستان، آشناها و فامیل را دست کم نگیرید. خوبی‌اش هم این است که به خاطر آشنایی قبلی نیاز به اعتمادسازی ندارید و برای شروع کار می‌توانند پشتوانه خوبی باشند.
• پیدا کردن یک مغازه‌دار همکار: این هم راه متداولی برای فروش محصولات شغل خانگی است. محصولات‌تان را بدهید به کسی دیگر تا بفروشد. مراکزی که محصولات مشابه شما را عرضه می‌کنند پیدا کنید و با صاحبان فروشگاه و مغازه وارد گفت و گو و مذاکره شوید. اگر تولیدتان از مقدار مشخصی بیشتر است می‌توانید با چندین مغازه‌دار و فروشگاه همکاری کنید و تخم‌مرغ‌هایتان را در یک سبد نچینید! مگر اینکه مغازه‌دار با شما قرارداد انحصاری بسته باشد و از شما خواسته باشد جای دیگر پخش نکنید. چنین فروشگاهی لابد توانایی پخش و عرضه همه تولیدات شما را دارد. 

• نمایشگاه‌های محلی و فصلی: وقتی تولیدتان به حد مطلوبی رسید می‌شود به نمایشگاه‌های محلی و فصلی هم فکر کرد. اگر توانایی اجاره غرفه نمایشگاهی را نداشتید می‌توانید به صورت اشتراکی اجاره کنید و مشترکا زیورآلات دست‌سازتان را بفروشید.
• اینترنت و شبکه‌های مجازی: شبکه‌های مجازی مثل تلگرام، اینستاگرام و… شایع و فراگیر شده و در دسترس خیلی از خانواده‌هاست. شما هم می‌توانید صفحه‌ای مجازی برای خودتان ایجاد کنید و با تبلیغ و معرفی محصول‌تان آن را بفروشید. داشتن یک صفحه در شبکه‌های اجتماعی خیلی ساده است اما اضافه کردن اعضای کانال و به روزرسانی مداومش وقت و تجربه می‌خواهد.
• فروش در بازار باسلام: می‌توانید به راحتی در باسلام غرفه بسازید و محصولات‌تان را عرضه کنید. اینجا یک بازار اجتماعی است و با فعالیت در میان غرفه‌ها و حضور در بین مشتری‌ها می‌توانید برای خودتان فروش خوبی به وجود بیاورید.

خلاقیت در ساخت زیورآلات، شرط ماندگاری

تقریباً تمام هنرمندهای غرفه‌دار در بازار باسلام که در نوشتن این مطلب به ما کمک کردند، خلاقیت و طرح‌های ابتکاری را مهم‌ترین عامل موفقیت می‌دانستند. با فراگیر شدن این کسب و کار، کسی موفق‌تر است که بتواند طرح‌های تازه‌تر و خلاقانه‌تری به مشتری‌هایش ارائه کند. بهاره رادهوش از غرفه بهارگالری می‌گوید: «ساخت زیورآلات بیشتر از اینکه متریال و (مواد اولیه) لازم داشته باشه، خلاقیت و ابتکار لازم دارد. چون در حال حاضر بازار زیورآلات به حدی اشباع شده که اگر کسی خلاقیت در کارهاش نداشته باشه، مسلماً فروشی نخواهد داشت.»

خواهر دوقلوی بهاره رادهوش هم نظری مشابه دارد. نه از طرح کسی کپی‌برداری می‌کند و نه دوست دارد کسی کارهای او را کپی کند. بنفشه رادهوش می‌گوید: معمولا مدل‌هایی می‌سازم از ایده‌های ذهنی خودم سرچشمه می‌گیرد و گاهی در اینترنت، اینستاگرام و کانال‌های تلگرام جستجو می‌کنم که باعث می‌شود مدل‌های جدیدتری را ببینم و صرفاً از مدل‌ها و برای ایده گرفتن استفاده کنم. دوست ندارم کسی از کار من کپی بردارد، خودم اگر جایی عکسی ببینم از آن کار صرفاً ایده می‌گیرم، نه اینکه بخوام کپی کنم.»

بهاره رادهوش هم می‌گوید: طرح‌هایی که من می‌سازم همه از ابتکار خودم بوده و هست… بازدیدکننده‌ها به خاطر جدید و تک بودن طرح‌هام خیلی ذوق می‌کنند و زود ترغیب به خرید کردن می‌شوند. ایده جدید و کمیابِ سفارش عکس در گردنبند و سرکلیدی همیشه در نمایشگاه، مشتریان من رو جلوی میزم میخ‌کوب می‌کند».

نکته آخر اینکه برای ساختن هر چیزی بالاخره از یک جایی باید شروع کرد. خیلی از غرفه‌دارهای بازار باسلام که در کار زیورآلات هستند ابتدا برای دل خودشان و اوقات فراغت می‌ساختند، اما به نتیجه رسیدند که می‌شود با آن کسب و کار و شغل خانگی هم راه انداخت. شغلی پر از خاطره‌های شیرین و به یادماندنی.

غرفه‌ دست‌سازه‌های پارلا از این لحظات شیرین می‌گوید: «شیرین‌ترین لحظه‌ها وقتی هست که مشتریای مقیم خارج از کشور قبل از اینکه به ایران برسند سفارش‌ می‌دهند تا در طول روزهایی که ایران هستند، سفارش‌ها به دستشان برسد. مخصوصا در کارهایی که مناسبتی ساخته می‌شود، مثلا برای برای عروس خانم‌ها».

شما هم می‌توانید در باسلام گشت و گذار کنید و تولیدات غرفه‌داران را ببینید و سفارش دهید. یا حتی خودتان از امروز وارد تولید زیورآلات دست‌ساز شوید و در باسلام بفروشید.