محرم که از راه می‌رسد، مساجد، حسینیه‌ها، مغازه‌ها و سردرِ خانه‌ها کم‌کم به پرچم‌های سیاهی مزین می‌شوند که غمگینانه در باد می‌رقصند. شب‌ها و روزها عطر و بوی محرم را می‌گیرند و همه برای مدتی از روزمرگی‌های هزار رنگ، به دنیای یکرنگ حسین پناه می‌برند.
اگر شما هم دوست دارید به شهر و محله و کوچه‌تان حال و هوای محرمی ببخشید و با برگزاری یک مجلس عزاداری ساده سهم خودتان را ادا کنید، این مطلب را بخوانید. در این نوشته با وسایل عزاداری و لوازم مورد نیاز هیأت‌ها در ماه محرم آشنا می‌شویم.
فهرست:
وسایل و لوازم ضروری برای عزاداری در هیأت‌ها کدامند؟
در ادامه برخی از مهمترین و ضروری‌ترین لوازمی را که برای برپایی یک هیأت ساده و جمع‌و‌جور به آنها نیاز دارید، معرفی کرده‌ایم:
۱. لوازم صوتی (شامل باند، میکروفون، آمپیلی فایر و …)
هر هیأت بسته به اینکه مراسمش را در فضای باز یا بسته برگزار می‌کند، به تجهیزات صوتی خاصی نیاز دارد. لوازم صوتی هیأت شامل مواردی همچون باند، میکروفون، آمپلی فایر، اکو همراه و … است.
- باند: یک باند هیأتی بسته به فضایی که در آن مورد استفاده قرار می‌گیرد، باید ویژگی‌های خاصی داشته باشد. پیشنهاد می‌کنیم اگر تخصص کافی ندارید، پیش از خرید حتما با متخصصان این حوزه مشورت کنید، چرا که باید در انتخاب باندها و چیدمان‌شان دقت زیادی به خرج بدهید.
- اکو همراه: دستگاه دیگری به نام اکو همراه نیز وجود دارد که استفاده از آن در سال‌های اخیر بسیار رایج شده است. این دستگاه یک باند قابل حمل است که به خاطر داشتن اکوهای متفاوت، در میان نوحه خوان‌ها، تعزیه‌خوان‌ها و مداحان اهل بیت، از محبوبیت زیادی برخوردار است.
- میکروفون: علاوه بر موارد ذکر شده، میکروفون نیز یکی دیگر از ملزوماتی است که وجود آن برای سخنرانان و مداحان (به خصوص در مراسمات پرجمعیت) بسیار مهم و ضروری است. میکروفون‌ها به دو شکل باسیم و بی‌سیم عرضه می‌شوند. منتها خوبی میکروفون بی‌سیم این است که خیال شما را بابت دست و پاگیربودن کابل‌های اضافه راحت می‌کند.
- آمپیلی‌فایر و پاور میکسر: آمپلی فایر یا پاور میکسر یکی دیگر از وسایلی است که نقش مهمی در کیفیت صدای خروجی ایفاء می‌کند. سعی کنید میکسر را با توجه به ابعاد هیأت، توان مالی، نوع باندها و با مشورت افراد متخصص، تهیه کنید.
- پایه میکروفون: اگر می‌خواهید میکروفون خود را به منبر متصل کنید، پایه میکروفون منبری و اگر می‌خواهید از آن برای قرائت قرآن استفاده کنید، پایه میکروفون قرآن‌خوانی را انتخاب کنید.
۲. کتب ادعیه
یکی از فعالیت‌های مهم در هر هیأتی خواندن ادعیه‌ای همچون زیارت عاشورا و انجام عبادت‌های مناسبتی است. بنابراین سعی کنید این موارد را برای هیأتتان تهیه کنید:
- قرآن
- مفاتیح الجنان
- زیارت عاشورا
- مهر و سجاده
- تسبیح
- زیارت اربعین
- کتابهای مذهبی مناسب نوجوانان
- کتابهای مذهبی مناسب کودکان
۳. کتیبه، بیرق و پارچه مشکی
سعی کنید موقع خرید کتیبه، بیرق و پارچه مشکی به این موارد توجه کنید:
- قابلیت شستشو
- کیفیت چاپ بالا
- جنس خوب پارچه
- استفاده از روش دیجیتال برای چاپ (این مورد باعث می‌شود پرچم و بیرق از هر دو سمت به خوبی دیده شود.)
وسایل سرمایشی و گرمایشی
برخی از مهمترین وسایل گرمایشی و سرمایشی مورد نیاز هیأت‌ها عبارتند از:
- پنکه‌های دیواری، سقفی و ایستاده
- کولر گازی و آبی (بسته به شرایط آب و هوایی)
- انواع بخاری (با رعایت نکات ایمنی)
وسایل تعزیه
تعزیه بیشتر در دهه اول محرم و دهه آخر ماه صفر برگزار می‌شود. نوع و تعداد وسایل تعزیه با توجه به نوع نمایش، تعداد نفرات و مدت زمان آن متفاوت بوده و قیمت‌های متفاوتی هم دارد. از پرکاربردترین وسایل تعزیه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سپر
- مشک
- شمشیر
- خنجر
- کلاهخود
- سنج
- حمایل
- قبا
- شال کمر
- لباس سقا
- زره و …
منبر
منبر یکی از جایگاه‌های اصیل و قدیمی است که از زمان پیامبر اکرم (ص) تا به حال برای سخنرانی، روضه‌خوانی و مرثیه‌سرایی مورد استفاده قرار گرفته است. منبرها دارای ابعاد و جنس‌های گوناگونی‌اند و معمولا در هر حسینیه و مسجدی می‌توان از آنها سراغ گرفت. البته در خرید آنها باید به شرایط محل برگزاری مراسم و جمعیت عزاداران نیز توجه کنید.
طبل، سنج و زنجیر
ادوات موسیقی عزا، مانند طبل، سنج و زنجیر یکی دیگر از ملزومات مهم هر هیأتی است. طبل‌های عزاداری با کیفیت‌های متفاوت و اندازه‌های متنوعی در بازار عرضه می‌شوند. البته در جنوب ایران نواختن طبل و دمام نیز سابقه زیادی دارد.
مکان مناسب برای برگزاری مراسم
یکی از نیازهای اولیه هر هیأتی داشتن محل مناسبی برای برگزاری مراسم است. فضای هیأت باید متناسب با تعداد افراد شرکت‌کننده باشد. این فضا می‌تواند خانه، مسجد و یا حتی زمینی خاکی باشد که شما آن را با لوازم مورد نیاز، مفروش و قابل استفاده کرده‌اید.
ملزومات پذیرایی
هر هیأتی بسته به شرایط و امکاناتش معمولا پذیرایی خاصی را برای عزاداران تدارک می‌بیند. از چای ساده و شربت گرفته تا انواع میوه و غذا. برخی از لوازم مورد نیاز برای پذیرایی عبارتند از:
- سماور
- کتری
- قوری
- استکان
- قندان
- لیوان
- ظروف یکبار مصرف
- پارچ
- گازهای بزرگ هیأتی
- قابلمه
- ملاقه
- کف‌گیر بزرگ و …
چطور روضه خانگی بگیریم؟
سبک زندگی ما با پدر و مادرهایمان فرق‌های زیادی دارد. ما حالا در آپارتمان‌های کوچکی روزگار می‌گذرانیم که حتی جایشان برای اعضای خانواده خودمان هم تنگ است، چه برسد به کلی مهمان!
ولی اشتباه نکنید! روضه قرار نیست حتما از ده‌ها و صدها نفر تشکیل شود. چندوقت پیش دوستی تعریف می‌کرد که بعد از ظهر یک روز همسایه‌ام بدون هیچ برنامه‌ای تماس گرفت و گفت که به دلش افتاده روضه بگیرد. بعد هم با سید مداحی که می‌شناخت تماس گرفته بود و به همین سادگی در عرض یک ساعت، با شش مهمان و چند استکان چای، چنان مراسم با صفایی برگزار کرده بود که هنوز طعمش زیر زبانش مانده است.
۱. فضای خانه را آماده کنید.
برای بیشترشدن فضا، اگر می‌توانید مبل‌ها را به‌طور کامل بردارید یا آنها را در امتداد دیوار بچینید. اگر سطوح خانه‌تان سرامیکی است و پوششی ندارد، بهتر است آنها را با فرش یا موکت بپوشانید تا نشستن برای عزاداران سخت نشود. همچنین اگر امکانش را دارید، دور سالن را پشتی بچینید تا افراد بتوانند تکیه بدهند.
۲. به همسایه‌ها اطلاع بدهید.
اگر در آپارتمان زندگی می‌کنید و به خصوص اگر تعداد مهمانانتان زیاد است، حتما پیش از تدارک مراسم، از همسایه‌ها اجازه بگیرید. ضمنا سعی کنید تا حد امکان با کنترل رفت‌وآمد، بستن درِ واحد و رعایت حال همسایگان، از ناراحتی و آزار آنها جلوگیری کنید.
۳. لوازم پذیرایی را مهیا کنید.
بسته به تعداد مهمانانتان از سماور یا کتری و قوری مناسب استفاده کنید و چای را با طعم‌دهنده‌هایی مثل هل، دارچین و گل محمدی خوش عطر و طعم کنید. پیش از شروع مراسم نیز استکان‌هایتان را آماده کنید و حتی‌الامکان در انتخاب سینی دقت کنید تا استکان‌ها لیز نخورند.
۴. پرچم فراموش نشود.
سعی کنید پرچمی – هرچند کوچک – را از سردر خانه یا آپارتمان نصب کنید و داخل خانه را نیز با پارچه‌های مشکی و مناسبتی محرم (که حتی می‌توانید قرض بگیرید) سیاه‌پوش کنید. به علاوه روی تزئینات و تابلوهای دیواری را بپوشانید تا فضای خانه یکرنگ شود.
۵. لوازم روضه‌خوان را مهیا کنید
یک صندلی و میز کوچک برای روضه‌خوان در نظر بگیرید و آن را در محل مناسبی که به همه سالن اشراف داشته باشد، قرار دهید. بسته به اندازه سالن و تعداد مهمانانتان، در صورت نیاز، میکروفون و بلندگوی مناسب کرایه کنید. (البته باید درنظر داشته باشید که اکثر مداحان خانگی معمولا این وسایل را همراه خود می‌آورند، بنابراین از قبل با روضه‌خوان هماهنگ کنید.)
۶. مهر، کتب ادعیه و … را فراهم کنید.
بهتر است تعدادی کتاب دعا (مثل زیارت عاشورا) و چند مهر و تسبیح را در دسترس مهمان‌هایتان قرار بدهید تا اگر خواستند نماز یا دعا بخوانند به مشکلی برنخورند.
۷. حواستان به بچه‌ها باشد
سعی کنید یک گوشه از سالن یا یک اتاق را به بچه‌ها اختصاص داده و حتی‌الامکان وسایلی را برای سرگرم‌کردن آنها تدارک ببینید. لوازم نقاشی، کتاب داستان، بازی فکری و… وسایل مناسبی برای سرگرم‌کردن بچه‌ها به شمار می‌آیند.
همچنین بهتر است یک نفر را در کنار آنها قرار دهید تا علاوه بر اینکه از آنها مراقبت می‌کند، با خواندن داستان‌های عاشورایی و کارهایی از این قبیل، توجه و علاقه بچه‌ها را به چنین مراسماتی جلب کند.
علاوه بر اینها اگر شرایط برایتان فراهم بود، خوب است بسته‌های کوچکی شامل خوراکی، کتاب، لوازم تحریر، برچسب و یا هرچیز دیگری را که رنگ و بویی از این مراسم داشته باشد به کودکان هدیه بدهید تا درکنار آشنایی با محرم و قیام امام حسین، خاطره خوبی هم برایشان از این مراسم به یادگار بماند.
باند، میکروفون، پایه میکروفون، آمپیلی‌فایر و اکو همراه
سماور، کتری، قوری، استکان، قندان، لیوان، ظروف یکبار مصرف، پارچ، گازهای بزرگ هیأتی، قابلمه، ملاقه، کف‌گیر بزرگ و …
قابلیت شستشو است، کیفیت چاپ بالایی دارد، جنس پارچه‌اش خوب است و از روش دیجیتال برای چاپ روی آن استفاده شده است.
