هیچکس نمی‌تواند ادعا کند که «تمام» سرنوشت زندگی‌مان «کاملاً» به دست خودمان است اما از آن طرف هیچکس هم نمی‌تواند انکار کند که همه ما در سرنوشت خودمان نقش زیادی داریم.
اگر احساس می کنید از زندگی یا کارتان به اندازه کافی رضایت ندارید، شاید بهتر باشد دوباره به احساسات و افکار خودتان نگاهی بیندازید؛ چرا که تلاش‌های شما به صورت آگاهانه یا ناخودآگاه از حس و فکر شما پیروی می‌کنند.
فهرست:
کتاب اثر مرکب به شما کمک می‌کند با کار کمتر اما مستمر، یا همان لاک‌پشتی، از خرگوش‌های بازیگوش زندگی‌تان جلو بزنید! طبیعتا خواندن این خلاصه، جای مطالعه اصل کتاب را نمی‌گیرد اما حداقل شما را با قانون اثر مرکب آشنا می‌کند. راستی شما می‌توانید نسخه فیزیکی یا صوتی این کتاب را از بازار باسلام بخرید.
«اثر مرکب» ترجمه کدام کتاب است و من کدام ترجمه را خواندم؟
دَرِن هاردی (Darren Hardy) کتاب نه چندان حجیم اما مفید «اثر مرکب» را با عنوان اصلی The Compound Effect در سال 2010 منتشر کرد. این کتاب به سرعت به یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌های ایالات متحده تبدیل شد و توانست توجه افراد زیادی را به این قانون جلب کند.
در ایران نیز این کتاب با ترجمه‌های مختلفی منتشر شده است. من نسخه نشر میلکان با ترجمه پوریا امامی را خوانده‌ام اما شما می‌توانید از ترجمه‌های دیگر هم استفاده کنید. چاپ دهم این نسخه، ۱۹۱ صفحه دارد و در قطع رقعی و با کاغذ سبک (بالکی) منتشر شده است.
چه حسی به این کتاب دارم؟
راستش حسم به خواندن کتاب آن‌قدر خوب بود که وسوسه شدم قبل از نوشتن این یادداشت یکبار دیگر هم آن را بخوانم. مهم‌ترین قانونی که از اثر مرکب یاد گرفته‌ام این است: یک هدف برای زندگی یا کارت انتخاب کن و بعد برو سراغ عادت‌هایت.
سپس متناسب با هدفت، یک عادت جدید موثر را شروع کن، یک عادت مخرب قدیمی را ترک کن و یک عادت مفید فعلی را تقویت کن. با همین دستور العمل ساده احتمالا زندگی‌تان از این رو به آن رو می‌شود. باور نمی‌کنید؟ ادامه یادداشت را بخوانید!
چرا باید حرف نویسنده را باور کنیم؟!
چون هاردی آدم صادق و واقع‌بینی است! او در مقدمه کتاب می‌گوید: هیچ قاعده (فرمول) جادویی یا محرمانه یا سریعی برای موفقیت وجود ندارد و خود من هم از ادعاهای هیجان‌انگیز درباره ثروتمند شدن، برازنده‌تر شدن، جوان‌ترشدن، جذاب‌ترشدن و… خسته شده‌ام و می‌خواهم با این کتاب به شما هم کمک کنم تا گول این حرف‌ها را نخورید و بدانید که قانون اثر مرکب تنها فرآیند و راه رسیدن به موفقیت است.
شاهد این حرف هم خود هاردی است که کسب‌وکارش را قبل از بیست‌سالگی شروع کرده و پس از حدود پنج ـ شش سال با به کار بستن همین روش توانسته به موفقیت چشمگیر مالی برسد.
از این‌ها گذشته، «اثر مرکب» توانسته افراد زیادی را در سرتاسر جهان به تحسین وادارد. (بخشی از این تحسین‌ها و تمجیدها را می‌توانید در مقدمه کتاب بخوانید.) مشهورترین‌شان هم مال همین آنتونی رابینز خودمان(!) است که احتمالا معرف حضور شما هم است. او درباره قانون اثر مرکب می‌گوید:«فرمولی استادانه برای داشتن یک زندگی خارق‌العاده!»
اثر مرکب چیست؟
برای این که به فهم دقیق‌تری از قانون «اثر مرکب» برسیم بگذارید پابه‌پای نویسنده پیش برویم. کتاب دارن هاردی از شش فصل و چند ضمیمه تشکیل شده است. بیایید این بخش‌ها را با هم مرور کنیم:
۱. به عمل کار برآید
درن هاردی در اولین فصل کتاب، یعنی اثر مرکب در عمل، در قالب چند مثال به ما می‌آموزد که اگر زندگی ما مثل یک معدن یا مزرعه باشد، به دست‌آوردن گنج و طلا یا برداشت محصول عالی، فقط با اقدام و عمل اتفاق می‌افتد.
بنابراین حتی اگر باهوش نباشید یا کُند و لاک‌پشتی حرکت و عمل کنید، باز هم می‌توانید با کار بیشتر و هوشمندانه‌تر (طبق روش کتاب) از رقیب‌های خود جلو بیفتید!
به قول درن هاردی، راز موفقیت در سبک زندگی قدیمی‌ها و نسل‌های پیشین نهفته است که برای سخت و مستمر کارکردن ارزش زیادی قائل بوده‌اند؛ فضیلتی که نسل جدید آن را از یاد برده و به «ذهنیت مایکرویوی» روی آورده است.
۲. امان از انتخاب‌های خواب‌گردانه!
هاردی هم مثل خیلی از بزرگان دنیای خودیاری و توسعه فردی دریافته است که نتایج ما ناشی از انتخاب‌های ما هستند. او در فصل دوم می‌گوید:«این شمایید که انتخاب‌هایتان را تعیین می‌کنید؛ سپس این انتخاب‌هایتان هستند که شما را تعریف می‌کنند»
سپس ادامه می‌دهد:«مشکل، انتخاب‌های اشتباه نیست بلکه مسئله این است که ما در انتخاب‌هایمان خواب‌گردی می‌کنیم! چون در نیمی از آن‌ها حتی به خطرات و پیامدهای احتمالی‌شان آگاه نیستیم یا به آن‌ها توجه نداریم و یا تحت تأثیر فرهنگ و تربیت یا ورودی‌های ذهنی خودمان عمل می‌کنیم. و گاهی این انتخاب‌های احمقانه کوچک آن‌قدر سهمگینند که می‌توانند همه چیز را به باد بدهند!»
نویسنده کتاب به موقع به ما یادآوری می‌کند که مبادا انگشت اتهام را به سوی دیگران نشانه بگیریم، بلکه باید عادت بدِ «انتخاب‌های ناآگاهانه» را تغییر بدهیم و آن را به عادت مفید «انتخاب‌های آگاهانه و قدرت‌بخش» تبدیل کنیم.
برای این‌که با حال‌و‌هوای این بخش بیشتر آشنا شوید، چندتا از عنوان‌های قشنگ این فصل را با کمی تغییر می‌آورم؛ عنوان‌هایی که هر کدام دنیایی از معنا را در خود گنجانده‌اند:
- برعهده‌گرفتن صددرصد مسئولیت زندگی
- بهانه خوش‌شانسی و فرمول واقعی آن
- تله پول و هدر رفت آن
- اصلاح عادت و ادامه آهسته و آسان آن
- درخت پول و روش درست کسب درآمد و پس‌انداز
- زمان؛ مهم‌ترین عامل در ماراتن موفقیت
۳. شما همان عادت‌هایتان هستید
موضوع فصل سوم کتاب (که به نظر من اصلی‌ترین بخش اثر مرکب است) عادت است. جان کلام درن هاردی در این فصل این است که بنده عادت‌های خود نباشید؛ چه آن‌هایی که به صورت اکتسابی و ارادی به دست‌آورده‌اید و چه آن‌ها که ناآگاهانه و غیر ارادی ایجاد شده‌اند.
هاردی معتقد است شما همان کسی هستید که عادت‌هایتان نشان می‌دهند، پس لطفا دست از زندگی خودکار و روتین بردارید و برای کوچکترین عادتها، حتی صبحانه‌خوردن به صورت آگاهانه فکر و اقدام کنید.
تله خوشنودی و رضایت آنی و کوتاه‌مدت یکی از موانع خروج از عادت‌هاست. در این جا باید به نتایج و خشنودی بلندمدت فکر کنید؛ چراکه «کوچکترین تنظیماتی که در زندگی روزمره‌تان انجام می‌دهید می‌توانند باعث تغییر چشمگیر پیامدها در زندگی آینده شما شوند». با این جمله طلایی هاردی، به مغز ایده اثر مرکب خیلی نزدیک شده‌اید.
شروع یک عادت یا تغییر آن به نیروی اراده و انگیزه شما بستگی دارد و غالباً یک انگیزه ناگهانی و قوی (تکانه) باعث به وجودآمدن آن می‌شود. بنابراین باید انگیزه اصلی خودتان را پیدا کنید؛ انگیزه‌ای که جزئی از ارزش‌های درونی شماست.
با خواندن این فصل یاد می گیریم که هدف‌گذاری و عمل‌کردن چند مرحله دارد که عبارتند از:
- از خودتان بپرسید می‌خواهید چه کسی بشوید؟
- مراقب عادتها و رفتارهایتان باشید
- انگیزه‌هایتان را بشناسید
- تدریجی عمل کنید
- عادت‌های بد را آزمایش و حذف کنید
- عادت‌های خوب را بسازید و ادامه دهید
- رفیقی برای کسب موفقیت پیدا کنید
- و در نهایت پیروزی‌ها را جشن بگیرید.
نویسنده کتاب مثل همه آدم‌ها می‌داند که ایجاد تکانه و تغییر عادت آسان نیست. به همین دلیل یک فصل را به آن اختصاص داده است تا زندگی را تحت کنترل خودتان در بیاورید (فصل چهارم). توصیه می‌کنم فصل سوم و چهارم را چند بار بخوانید و گام‌های عملی آن را در زندگی خود به کار ببندید تا خودتان متوجه تاثیرشان شوید.
۴. ذهنتان را آلوده نکنید
فصل پنجم کتاب درباره تاثیرات دو عامل مهم، یعنی اطلاعات و محیط است. هاردی در این فصل از شما می‌خواهد همانطور که اجازه ورود آب آلوده به بدن‌تان را نمی‌دهید، ذهنتان را هم با هر چیزی پر و آلوده نکنید.
به اعتقاد هاردی هر چیزی می‌تواند ذهن ما را آلوده کند. از اخبار بد روزنامه‌ها و وبسایت‌ها گرفته تا جمله‌های منفی دوستان و اعضای خانواده‌مان. پس:
- باید مراقب باشیم و برای خودمان رژیم رسانه‌ای تعیین کنیم.
- زمان رانندگی را به فرصتی برای یادگیری تبدیل کنیم.
- روابط و معاشرت‌ها را مدیریت و محدود کنیم.
- بعضی از روابط را حذف و قطع کنیم.
- ارتباطمان را با افراد موفق را بیشتر کنیم.
- و مشاوره را دست‌کم نگیریم.
۵. نتایج را چندبرابر کنید
عنوان فصل ششم و آخر «شتاب» است. نویسنده در این فصل به شما یاد می‌دهد با کمی تلاش بیشتر، نتایج را به شکلی تصاعدی بهبود ببخشید!
او می‌گوید برای این کار باید بر انتظارات خود غلبه کنید و ببینید کجا می‌توانید شگفتی‌ساز باشید و کارهای غیرمنتظره و خلاف جریان انجام دهید. نکته دقیقی که هاردی در اینجا به آن اشاره می‌کند این است:«در بیشتر موارد تلاش اضافی برای بهتر از حد انتظاربودن، به پول یا انرژی بیشتری نیاز ندارد»
۶. جمع‌بندی و پیوست‌ها
بخش جمع‌بندی کتاب (که من عاشقش هستم!) این طور شروع می‌شود: «یادگیری بدون اجرا بی فایده است و انگیزه بدون عمل منجر به خودفریبی می شود.» از آن‌جایی که خیلی از مطالب و ضمیمه‌های این بخش حتی بدون مطالعه کتاب هم به دردتان می‌خورد، حیفم آمد آن‌ها را در اینجا نیاورم:
- برای چه چیزها و کسانی قدردان هستید؟ (یک کاغذ بردارید و این‌ها را یادداشت کنید: سه نفر فوق‌العاده در زندگی‌تان، سه نکته عالی درباره ویژگی‌های جسمی‌تان، سه ویژگی عالی درباره خانه و محل سکونت‌تان، سه ویژگی عالی درباره کار و محل کارتان، سه استعداد و مهارت خاصی که خدا به شما داده است، سه باری که شانس در خانه‌تان را زده، سه چیزی که زندگی شما را سرشار از نعمت کرده است.)
- جدول ثبت فعالیت‌های روزانه
- ارزش‌های اصلی خود را با یازده پرسش و سه ارزیابی، پیدا کنید.
- زندگی خود را با پاسخ‌دادن به سوالات هفت جدول (روابط و خانواده، جسم، کار، مالی، روحی، ذهنی و سبک زندگی) ارزیابی کنید و با جمع‌زدن امتیازهایتان چرخه زندگی خود را رسم کنید تا ببینید متعادلید یا نه.
- جدول ارزیابی عادتها
- سه هدف برتر خود را مشخص کنید: این همان پیوستی است که در ذهن من از این کتاب مانده است: سه هدف برتر زندگی‌تان را پیدا کنید و از خودتان بپرسید برای به‌دست‌آوردن هر کدام باید به چه شخصی تبدیل شوم و چه عادتها، قوانین یا رفتارهایی را شروع، تقویت یا ترک کنم.
- جدول ارزیابی ورودی‌های ذهن (روزانه، ماهانه، سالانه)
- جدول ارزیابی همنشین‌ها. (با پرکردن این جدول متوجه می‌شوید که چه‌قدر با افراد بیرون از خانواده در جهات مختلف از جمله جسمی، کار، عشق، خانواده، روابط، مالی و سبک زندگی در ارتباط هستید. سپس می‌توانید تحلیل کنید که آیا می‌خواهید این روابط را قطع کنید یا ادامه بدهید.
اثر مرکب در فرهنگ ایرانی
در فرهنگ ایرانی و اسلامی ما هم جملات یا ضرب‌المثل‌های زیادی وجود دارند که به مفهوم قانون اثر مرکب اشاره می‌کنند؛ ضرب‌المثل‌هایی که اهمیت و ارزش ذاتی کار، خودشناسی، نظم، پشتکار، دوست و هم‌نشین، عادتها، استمرارداشتن و … را به ما گوشزد می‌کنند.
حالا سوال اصلی این است که چرا با وجود این فرهنگ کهن، هنوز بعضی از ما در زندگی و کار موفق نیستیم؟ پاسخ در جمع بندی هاردی نهفته است: علم بدون عمل به جایی نمی‌رسد!
اثر مرکب برای غرفه‌داران باسلام
این‌که تصمیم گرفته‌ایم این کتاب را در مجله باسلام معرفی کنیم دلیل روشن و واضحی دارد: دلمان می‌خواهد با عمل‌کردن به توصیه‌های این کتاب به کسب و کارتان در باسلام (یا هرجای دیگر) رونق بدهید.
اگر بخواهیم واقع‌بین باشیم: فقط با خواندن همین یک کتاب قرار نیست به اوج قله‌های موفقیت برسید، اما خب، شروع خوبی است! من شخصا آدم‌هایی را می‌شناسم که با خواندن این کتاب توانسته‌اند موتور لاکپشتی‌شان را راه بیندازند و با تلاش مستمر از همه‌ی خرگوش‌های بازیگوش زندگی‌شان جلو بزنند!
