قبول دارید ما ایرانی‌ها، سرکه‌خورهای قهاری هستیم؟!
نشان به آن نشان که خیلی خیلی بعید است مدت طولانی بگذرد و یخچال و کابینت آشپزخانه‌مان روی ترشی را به خود نبیند! حتی سراغ دارم کسی را که به بیماری دردناکی مثل زخم و تورم معده دچار شده بود و تا اطلاع ثانوی مصرف هر نوع ترشیجات، از طرف دکتر برای ایشان ممنوع اعلام شده بود و ایشان در خانه خودشان و در جمع گرم و صمیمی یک مهمانی فامیلی، با نگاه‌های حسرت‌بار و در میان قورت دادن‌های پیاپی بزاق دهان، تمنّاوار از اطرافیانش درخواست می‌کرد آن چند قاشق ته‌مانده دبه ترشی هفت‌بیجار توی یخچال را نخورند و برای چند روز دیگر که حالش مساعد خوردن ترشیجات خواهد شد باقی بگذارند!
حالا بماند که دور از چشم ایشان، ته دبه تا شب بالا آمد و محض رعایت حال بیمار، فردا صبح و به شکل یواشکی، یک دبه پُر در ابعادی بزرگ‌تر به سرعت جایگزین ظرف خالی قبلی شد و البته همان هم ظاهرا با همت اعضای سالم خانواده تا آخر هفته به نصف رسید!
البته واضح و مبرهن است که این حد از مصرف سرکه، چه در قالب ترشی و چه غیر آن، مضر است. چون سرکه، طبع سرد و خشک دارد و افراط در مصرفش، ضعف حافظه می‌آورد. این‌که می‌گویند: «ترشی نخوری یه چیزی میشی!» به همین خاصیت تضعیف حافظه توسط سرکه‌خان مربوط می‌شود.
سرکه انگور و سیب
نگاهی گذرا به بازار اقلام خوراکی نشان می‌دهد که سرکه از تنوع بسیار زیادی برخوردار است. معروف‌ترین سرکه‌ها و البته پرکاربردترین‌شان، سرکه‌های انگور و سیب هستند. سرکه انگور بیشتر برای درست کردن ترشیجات استفاده می‌شود و سرکه سیب برای مصارف دیگر مثل سالاد. البته این کاربردها اختصاصی نیستند ولی بیشتر در این موارد به کار برده می‌شوند. شاید چون سرکه انگور تندتر است و سرکه سیب ملایم‌تر.
انواع سرکه
علاوه بر سرکه‌های سیب و انگور، سرکه را در انواع بسیار متنوع دیگری هم می‌شود در دنیا پیدا کرد، مثل: سرکه خرما، کشمش، برنج، به، تمشک، گوجه‌فرنگی، نیشکر، جو، کیوی، بالزامیک و حتی سرکه نارگیل و سرکه عسل! و نیز سایر موارد. تولید بعضی از این سرکه‌ها در بعضی مناطق دنیا، بیشتر از دیگر جاها مرسوم است. مثل سرکه برنج در کشورهای شرق آسیا بیشتر تولید می‌شود یا سرکه بالزمیک که نوعی سرکه با شیوه تولید خاص از نوعی انگور سیاه است و در ایتالیا که باغ‌های انگور فراوانی دارد، به شکل حرفه‌ای تولید می‌شود.
چرا این‌همه تنوع؟
می‌گویند تولید سرکه به بیش از چند‌هزار سال پیش برمی‌گردد. خب وقتی آدم، دنیای هزاران سال پیش و امکانات بسیار ابتدایی نگهداری محصولات کشاورزی آن روزگار را با خودش تصور می‌کند، می‌تواند بپذیرد که تولید سرکه از هر چیزی برای حفظ محصول از خرابی و به دست آوردن چیزی برای مصرف، خیلی بجا و اقتصادی بوده است. ضمن این‌که به قول گفتنی: «هر گلی یه بویی داره!» و مسلماً هر چیزی خواص خودش را دارد.
در دنیای پیشرفته امروز بسیاری از کشورها محصولات مازادی مثل کیوی یا انگور و سیب خود را به سرکه تبدیل می‌کنند و به این ترتیب هم از خرابی محصول جلوگیری می‌کنند و هم هزینه‌های انبارداری خود را کاهش می‌دهند.
درست است که سرکه‌ها در کل، نوعی اسید هستند ولی باز هم تفاوت‌هایی با هم دارند. این تفاوت مطمئناً در خواص‌شان هم هست. اظهار نظر در این زمینه را به متخصصان زیربط وامی‌گذارم و به همین مقدار بسنده می‌کنم!
بفرمایید کاهو و سکنجبین!
خیلی از خانواده‌های ایرانی، سرکه را علاوه بر ترشی، در ترکیب با آب و عسل و البته اگر مایل باشند همراه با کمی عرق نعنا، در قالب سکنجبین هم بسیار دوست می‌دارند و کمی از این ترکیب خوشمزه را همراه با چند برگ کاهوی سرحال و شاداب، به عنوان میان‌وعده‌ای مفید در طول روز نوش جان می‌کنند.
یک چاشنی مؤثر برای سالاد!
سالاد اگر از نوع شیرازی باشد که محال است بشود بدون آبلیمو یا سرکه، درست و حسابی طعم‌دارش کرد ولی برای بقیه سالادها هم، بعضی از خانواده‌ها ترجیح می‌دهند به جای استفاده از سس مایونز کارخانه‌ای، از ترکیب مقداری ماست، روغن زیتون، نمک دریا و سرکه استفاده کرده و سس دلخواه و طعم دلچسب‌شان را آماده کنند و سالادشان را با این مخلوط خوشمزه، طعم‌دار نمایند.
نکته‌های خانه‌داری
چه مادر خانواده باشید و چه دختر خانه و چه حتی یکی از مردان بزرگوار خانواده، بعید است ندانید که: سرکه یکی از بهترین همکاران و همراهان در روزها و شب‌های خانه‌تکانی در دنیاست؛ بخصوص اگر آن خانه‌تکانی از نوع سالانه نوروزی‌اش باشد. شاید اغراق نباشد اگر بگویم: هنوز که هنوز است لنگه‌ای برایش پیدا نشده است. سرکه با آن ظاهر ساده و دسترسی آسانش، قادر است دنیایی از مشکلات را حل کند و خانه‌تکانی را برای ما بسیار ساده‌تر نماید.
قدرت زیاد پاک‌کنندگی
همان‌طور که می‌دانید در طول سال، لوازم خانه به مرور جِرم می‌گیرند و تقریبا نمی‌شود مانع این جرم‌گیری‌ها شد. از طرفی هم اغلب شوینده‌های شیمیایی که برای جرم‌گیری تولید می‌شوند هنگام استفاده بخاراتی سمی از خودشان تولید می‌کنند که برای ریه و دستگاه تنفس و نیز بینی و چشم‌ها مضر است. احتمالا تا به حال حین استفاده از آن شوینده‌ها، دچار آب‌ریزش چشم و بینی شده و به سرفه افتاده باشید.
سرکه می‌تواند جایگزین مناسبی برای آن پاک‌کننده‌های شیمیایی باشد و به دلیل داشتن خاصیت اسیدی، سطوح صاف و صیقلی شما را از جرم‌های سفت و سخت، عاری کند و مثل روزهای اول برق بیندازد. برای این‌کار می‌توانید کمی سرکه سفید را با آب رقیق کنید و روی سطوح و دیواره لوازم شیشه‌ای مثل آینه و شیشه‌های پنجره و یا سطح بیرونی کتری و قوری بکشید و تا جرم گرفتن بعدی، از تمیزی‌شان لذت ببرید.
