نام رزماری را چند سالی می‌شود که در صنایع مواد غذایی، آرایشی و بهداشتی می‌شنویم. از اسمش هم معلوم است که یک گونه گیاهی خارجی است. اما این گیاه و روغن اسانسی آن، به خاطر خواص مفیدی که برای سلامتی دارند تا این حد شناخته شده هستند حتی در مناطقی که رزماری بومی آن جا نیست.
رزماری یک نوع درختچه با برگ‌های سوزنی است که به خاطر عطر و بوی خاصی که دارد معروف است و روغن و عصاره آن را از برگ‌های غده مانندش استخراج می‌کنند. از رزماری بیشتر به عنوان چاشنی غذا یاد می‌شود، اما به غیر از این استفاده، یکی از محبوب ترین گیاهان معطر و دارویی در سراسر جهان هم به حساب می‌آید. این گیاه و روغن آن دربردارنده انواع ویتامین‌های A، C و خانواده B است و مواد معدنی مانند آهن و کلسیم و منیزیم هم در آن به فراوانی یافت می‌شود.
فهرست:
از رزماری و به خصوص اسانس آن -که ما از آن به روغن رزماری یاد می‌کنیم- در داروهای فراوانی استفاده می‌شود که این نشان دهنده خواص زیاد آن است. تحقیقات جدید هم خواص سنتی روغن رزماری در درمان را تایید می‌کنند. در ادامه این یادداشت از خواص و فواید روغن رزماری برای پوست و مو و بدن بیشتر می‌خوانیم.
خواص روغن رزماری برای مو
از روغن رزماری برای بهداشت و مراقبت از پوست و درمان عارضه‌های مرتبط با آن بسیار استفاده می‌شود. این خواص عبارتند از:
کاهش پوسته پوسته شدگی و رفع شوره سر
استفاده از روغن رزماری برای شوره سر می‌تواند به خاطر خواص ضد قارچی و قابض آن موثر باشد. روغن رزماری علاوه بر افزایش گردش خون در پوست سر، قارچ عامل شوره سر را از بین می‌برد و باکتریهایی که فولیکول مو را مسدود می‌کنند را هم نابود می‌کند، در حالی که خاصیت قابض آن می‌تواند ترشح چربی روی پوست سر را کاهش دهد. این به طور بالقوه می تواند شوره سر شما را کاهش دهد و شما از شر شوره و پوسته‌ها خلاص کند.
تقویت و تسکین پوست سر
طی آزمایش روغن زرماری و ماینوکسیدیل که شرح آن در ادامه خواهد آمد، مشخص شد که روغن رزماری تحریک و خارش و سوزشی برای پوست سر ندارد. محققان بر این باورند که روغن رزماری می‌تواند به از بین بردن خشکی یا خارش پوست سر کمک کند. این خواص روغن رزماری هم به خاطر داشتن ترکیبات ضد التهابی است که در اسانس رزماری یافت می‌شود.
در مورد روغن رزماری بیشتر بخوانید: چگونه روغن رزماری اصل را تشخیص دهیم؟
کمک به کاهش روند سفید شدن موها
تغذیه فولیکول موها می‌تواند روند سفید شدن موها را هم با تاخیر رو به رو کند و رنگدانه مو را تثبیت کند. هنگامی که موها در معرض آسیبهای داخلی یا بیرونی قرار میگیرند، ملتهب و اکسیده میشوند که این عامل مهمی در از دست دادن رنگ آنهاست. روغن رزماری با مبارزه با رادیکالهای آزاد عامل التهاب، می‌تواند روند سفید شدن موها را متوقف کند. محققان می‌گویند عصاره رزماری در رایحه درمانی هم می‌تواند استرس و اضطراب را که یکی از عوامل سفیدی مو است کاهش بدهند.
جلوگیری از ریزش موها
روغن رزماری می‌تواند جریان خون را در پوست سر تقویت کند. این موجب تقویت ریشه موها و در نتیجه جلوگیری از سستی و ریزش آن‌ها می‌شود. یکی از رایج ترین انواع ریزش مو آلوپسی آندروژنتیک است که به عنوان شناخته شده ترین الگوی ریزش مو و کچلی در مردان شناسایی شده است، هر چند می‌تواند زنان را نیز تحت تاثیر قرار دهد. این عارضه شاید به خاطر ترشح هورمون تستوسترون در مردان باشد که ترکیبات آن فولیکول موها را مورد حمله قرار می‌دهد.
در یک تحقیق وقتی مردان مبتلا به آلوپسی آندروژنتیک به مدت شش ماه و دو بار در روز از روغن رزماری رقیق شده روی موهای خود استفاده کردند، نتایجی بهتر از ماینوکسیدیل یعنی داروی معروف درمان ریزش مو گرفتند. همچنین این گروه از مردان گزارش دادند که از در طول استفاده از روغن رزماری برای درمان ریزش مو نسبت به ماینوکسیدیل خارش پوست سر کمتر رنج بردند. این نشان می‌دهد که روغن رزماری از ماینوکسیدیل بهتر و زودتر برای ریزش مو عمل می‌کند و تحریکات پوستی کمتری را هم به همراه دارد.
این روغن در تحقیقات دیگری نشان داد که آلوپسی موضعی یا آرآتا را هم درمان می‌کند، عارضه ای که درصد بسیاری از مردان و زنان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این روغن در مقایسه با دیگر روغن‌ها مانند روغن جوجوبا یا روغن دانه انگور تاثیر بسیار بهتری روی درمان آلوپسی موضعی داشته است.
خواص روغن رزماری برای پوست
روغن رزماری می‌تواند با خاصیت قابضی که دارد به شفافیت پوست و استحکام بافت آن کمک شایانی کند. هم چنین این روغن با افزایش مقدار خون جریان یافته در پوست می‌تواند به رفع احتباس آب در بافت پوست و خواباندن پف آن کمک کند. اسانس رزماری خاصیت ضد آکنه دارد که برای پوستهای مستعد جوش زدن مفید است. این روغن با اثرات ضد باکتریایی خود به محض قرار گرفتن روی پوست شروع به فعالیت می‌کند. به این صورت که به دیواره سلولی باکتری مولد آکنه حمله کرده و با آسیب رساندن به آن باکتری را می‌کشد.
خواص روغن رزماری برای مژه و ابرو
تقویت ریشه و فولیکول مو که در بالا برای روغن رزماری ذکر کردیم می‌تواند برای موی مژه و ابرو هم موثر باشد. تقویت ریشه و افزایش جریان خون از جمله این فواید است.
خواص روغن رزماری برای ریش و سبیل
با ماساژ دادن نقاطی از صورت که ریش و سبیل در آن می‌روید با روغن رزماری، می‌توان از ریزش آن‌ها جلوگیری و به رشد و تقویت آن کمک کرد. برای درمان ریزش سکه‌ای ریش هم مصرف روغن رزماری می‌تواند مفید باشد.
خواص روغن رزماری برای صورت
روغن رزماری برای رفع عارضه‌های پوستی هم می‌تواند مفید باشد. برخی از فواید این روغن برای پوست عبارتند از:
کمک به بهبود آکنه و جوش‌های صورت
خاصیت قابض روغن رزماری می‌تواند به بهبود آکنه و جوش‌های صورت کمک شایانی کند. این روغن می‌تواند با قرار گرفتن روی نقاط حساس پوست صورت و ترکیب شدن با مواد ارگانیک روی پوست، فعالیت باکتریایی روی آن نواحی را سرکوب کرده و به این وسیله از بروز جوش و آکنه روی پوست صورت جلوگیری کند.
از بین بردن لک های صورت
روغن رزماری خاصیت ضد التهابی دارد و می‌تواند از فعالیت‌های اکسیداتیو که باعث بروز عارضه هایی مانند لک و پیس روی صورت میشوند جلوگیری کند. استعمال منظم روغن رزماری روی پوست صورت می‌تواند به لایه برداری و شفاف شدن پوست به خصوص در نواحی لک شده منجر شود.
کاهش منافذ باز پوست صورت
این هم به خاصیت قابض بودن روغن رزماری برمی‌گردد. این روغن می‌تواند بافت پوست را تحت تاثیر قرار داده و منافذی از پوست را که بیش از حد باز هستند به حالت طبیعی برگرداند. خاصیت آنتی باکتریال روغن رزماری از تجمیع آلودگی در منافذ پوست و در نتیجه افزایش حجم آن جلوگیری می‌کند.
خواص روغن رزماری برای تسکین درد مفاصل و عضلات
روغن رزماری هنوز برای این خاصیت مورد مطالعات دقیق قرار نگرفته است اما تحقیقات اولیه نشان می‌دهد که روغن رزماری می‌تواند به کاهش التهاب بافتی در مفاصل که علائمی مانند سفتی و تورم و درد دارد منجر شود. این کار ممکن است توسط ترکیبات روغن رزماری برای جلوگیری از انتقال گلبول‌های سفید به مفاصل و جلوگیری از فعالیت‌های التهاب آفرین آن‌ها در این نواحی انجام شود.
آرتریت روماتوئید یک بیماری خودایمنی است که ممکن است به حمله سیستم ایمنی بدن به خود مفاصل بدن و تخریب پوشش آن‌ها منجر شود. روغن رزماری دارای خواص ضد التهابی و تسکین دهنده درد آرتریت است که می توانید با ماساژ روغن روی ناحیه آسیب دیده از آن بهره مند شوید. به این صورت که در روز به مدت پانزده دقیقه مفصل را با آن ماساژ بدهید و این کار را سه بار در هفته انجام بدهید.
خواص روغن رزماری برای دور چشم
دور چشم همیشه دچار عارضه هایی مانند پف، کبودی، افتادگی و گودی است. به وسیله روغن رزماری می‌توان این مشکلات را کنترل کرد.
رفع پفی و سیاهی زیر چشم
روغن رزماری خاصیت دیورتیک رفع احتباس آب را دارد، به این معنی که به بیرون راندن مایعات بین بافتی کمک می‌کند. این داروی گیاهی با خلاص شدن از شر احتباس مایعات و کاهش احتقان می تواند به بهبود پوست زیر چشم که متورم و پف کرده به نظر می رسد کمک کند.
در مورد روغن نارگیل بخوانید: کاربرد، خواص و مضرات روغن نارگیل برای سلامتی
خواص روغن رزماری برای تقویت حافظه و کاهش استرس
تحقیقات نتایج بسیار مثبتی را در رابطه با استفاده از روغن رزماری برای حفظ حافظه نشان داده است. استنشاق روغن رزماری یک راه عالی برای تقویت عملکرد شناختی و کاهش سطح استرس و اضطراب است. هنگامی که دانشجویان پرستاری قبل از آزمون دستیاری روغن رزماری را استنشاق کردند ضربان نبض آن‌ها 9 درصد کاهش پیدا کرد. درحالی که بقیه دانشجویان که این کار را نکرده بودند تغییری در ضربان خود مشاهده نکردند.
از آن جایی که افزایش ضربان قلب نشان دهنده استرس و اضطراب کوتاه مدت است روغن رزماری می‌تواند به شکل طبیعی این استرس را کاهش دهد. جوانانی که روغن رزماری را استنشاق کردند تا 23 درصد کاهش سطح هورمون کورتیزول را در بدنشان تجربه کردند که این هورمون می‌تواند باعث بیخوابی، سرکوب سیستم ایمنی و افزایش اضطراب و بدخلقی شود که روغن رزماری به طور طبیعی جلوی آن را میگیرد.
تاثیر روغن رزماری در دفع حشرات
به جای دفع کننده های شیمیایی حشرات که می‌توانند شما را نیش بزنند یا محیط خانه و باغچه شما را آلوده کنند، می‌توانید از روغن رزماری که جایگزین طبیعی آن است استفاده کنید. در یک تحقیق وقتی روغن رزماری در یک گلخانه گوجه افشانده شد، تعداد کنه های عنکبوتی را که نوعی انگل برای گیاهان هستند تا نصف کاهش داد بدون این که به گیاهان آسیب برساند.
روغن رزماری به دلیل داشتن عناصری مانند سینئول و پینن می‌تواند برای دفع حشرات موذی از روی پوست یا در محل زندگی مفید باشد. طی یک تحقیق نشان داده شد که روغن رزماری رقیق شده، پشه زیکا که حامل نوعی ویروس است را تا نود دقیقه دفع کرد. علاوه بر این اسپری حامل روغن رزماری توانست کنه‌های پاسیاه را که عامل بیماری لایم هستند دفع کند. اگر به طبیعت می‌روید این روغن را روی پوست خود بمالید تا پشه‌ها و دیگری حشرات به شما نزدیک نشوند.
روغن رزماری گردش خون را بالا می برد
گردش خون ضعیف یک عارضه شایع است. ممکن است اثرات آن را در دست و پای خود احساس کرده باشید. اگر سردی در این نواحی را احساس می‌کنید، روغن رزماری یک درمان موثر برای شماست. با ماساژ روغن رزماری روی پوست احساس می‌کنید که پوست شما گرم شده است. زنی با بیماری رینود که در آن جریان خون در بدن ضعیف می‌شود با روغن رزماری خود را ماساژ داد و طی آن ماساژ جریان خون در بدن زن افزایش پیدا کرد و این با دستگاه ثبت حرارت تایید شد. روغن رزماری می تواند با گشاد کردن رگ های خونی به گردش خون کمک کند و جریان خون را به بافت‌های سطحی هم برساند.
روغن رزماری هضم غذا را تقویت می کند
روغن رزماری می‌تواند هضم غذا را با تحریک صفرا که برای تجزیه چربی ضروری است آسان کند. همچنین با فعال کردن مکانیسم های آنتی اکسیدانی دفاع کبد در برابر رادیکال های آزاد را تقویت کند که این خود به هضم غذا کمک می‌کند. روغن رزماری را می توان برای تسکین انواع ناراحتی های گوارشی از جمله سوء هاضمه، گاز معده، گرفتگی معده، نفخ و یبوست استفاده کرد. همچنین اشتها را تحریک می کند و به تنظیم تولید صفرا که نقش مهمی در هضم دارد کمک می کند.
روغن رزماری سیستم ایمنی را تقویت می کند
روغن رزماری می تواند با ترکیباتی که دارد سیستم ایمنی بدن را تقویت کند. با کاهش آسیب اکسیداتیو و التهاب، رزماری ممکن است فواید مختلفی برای سیستم ایمنی بدن داشته باشد. از خواص آنتی میکروبیال و آنتی اکسیدان گرفته تا تقویت سیستم عصبی و تسکین دردها.
این مقاله را نیز مطالعه کنید: خواص روغن خردل برای پوست و مو چیست؟ + طرز استفاده
روغن رزماری خاصیت ضد میکروبی دارد
روغن رزماری دارای ترکیبات ضد میکروبی زیادی است که می‌تواند برای ضد عفونی کردن موضعی یا داخلی مورد استفاده قرار بگیرد. این خواص روغن رزماری بیشتر روی پوست و مو خود را نشان می‌دهد و از فعالیت های میکروبی که منجر به بیماری‌های متعددی میشوند جلوگیری می‌کند.
اثر روغن رزماری در مبارزه با انواع سرطان
خواص ضد سرطان روغن رزماری به ترکیبات آنتی اکسیدان و ضد التهابی آن برمی‌گردد. مصرف این روغن می‌تواند به سیستم ایمنی بدن در مبارزه با سلول‌های سرطانی کمک برساند. این روغن به جلوگیری از رگ زایی که منجر به تغذیه سلول‌های سرطانی می‌شود و یکی از عوامل تشکیل غده سرطانی است کمک می‌کند. همچنین با خاصیت ضد التهابی و آنتی اکسیدانی خود می تواند به جلوگیری از سرطانی شدن سلولها و تکثیر آن‌ها کمک کند. خواص اپی ژنتیک و ضد التهابی آن هم برای جلوگیری از سرطان مفید هستند.
اصلاح مسیرهای متابولیکی خاص و تقویت ژنهای سرکوبگر آنکو هم از دیگر خواص روغن رزماری است که ضد سرطانی به حساب می آید. پلی فنول های موجود در رزماری از جمله اسید کارنوزیک، کارنوسول، رزمارینیک اسید، روزمانول، متیل کارنوزات و اسید بتولینیک دارای خواص ضد سرطانی هستند که در درمان سرطانهای پستان، تخمدان، پروستات و روده بزرگ موثر هستند. عصاره رزماری حتی ممکن است اثرات شیمی درمانی و پرتو درمانی در درمان سرطان را هم تقویت کند.
تاثیرگذار در جلوگیری از مسمومیت غذایی
روغن رزماری می‌تواند از تولید و تکثیر گونه‌های خاصی از باکتری و میکروب که در بدن ایجاد مسمومیت می‌کنند جلوگیری به عمل بیاورد. البته این خاصیت روغن رزماری نیازمند تخمین دقیق مقدار مصرفی آن است و در خانه نمیتوان آن را امتحان کرد.
تاثیر روغن رزماری در سلامت کبد و سیستم گوارش
گفتیم که روغن رزماری می‌تواند غده صفرا را برای هضم و گوارش چربی تحریک کند. خواص ضد التهابی آن هم برای کبد مفید است. در روغن رزماری ترکیبات فیتوکمیکال هست که به بهبود و تنظیم عملکرد کبد کمک می‌کنند. این ترکیبات می‌توانند به پاکسازی کبد و دفع مواد سمی از آن هم کمک کنند.
بهبود دهنده تنفس و کمک به درمان آسم
رایحه درمانی به کمک روغن اسانسی رزماری یکی از مکملهای درمانی برای تنگی نفس است. بوییدن روغن رزماری می‌تواند به باز شدن مجاری تنفسی و رفع احتقان کمک کند. اگر ریه‌ها درگیر آسم باشند، ترکیبات موجود در رایحه رزماری می‌تواند به رفع گرفتگی آسماتیک یاری برسانند.
خواص روغن رزماری در طب سنتی
طبع روغن رزماری گرم و خشک است و در طب سنتی برای رفع سردی و تری و بلغم کاربرد دارد. همچنین برای تقویت مو هم تجویز می‌شود.
نحوه استفاده از روغن رزماری و نکات آن
| رقیق سازی | نحوه آماده سازی | |
| نوزادان | 0.3% | 1 قطره روغن رزماری با 1 قاشق غذاخوری روغن حامل |
| کودکان | 1.0% | 1 قطره روغن رزماری با 1 قاشق چایخوری روغن حامل |
| بزرگسالان | 2.0% – 4.0 | 3 تا 6 روغن قطره روغن رزماری با 1 قاشق چایخوری روغن حامل |
طرز استفاده روغن رزماری برای مو
بعد از شستن موها با شامپو و کاندیشنر، می‌توانید تا 5 قطره از روغن رزماری را در نقاط مختلف مو بچکانید و موها را با آن ماساژ بدهید. اگر موهایتان چرب نیست نیازی به آبکشی آن ندارید. می‌توانید این روغن اسانسی را به خاطر غلیظ بودن، با یک روغن حامل نظیر زیتون یا نارگیل مخلوط کنید و روی موهای خود استعمال کنید. البته ترکیب کردن آن با شامپو و کاندیشنر هم می‌تواند ایده خوبی باشد.
مدت زمان استفاده از روغن رزماری برای مو
5 تا 10 دقیقه ماساژ و استراحت دادن روغن رزماری روی موها زمان مناسبی برای استفاده از خواص آن است.
طرز استفاده روغن رزماری برای صورت
باید ابتدا پوست خود را با یک پاک کننده ملایم تمیز کنید و بعد روغن رزماری به به مقدار چند قطره روی آن بچکانید. سپس با انگشت در نواحی مورد نظر آن را به آرامی ماساژ دهید. بهتر است برای پوست صورت هم از ترکیب این روغن با روغن های حامل استفاده کنید. به طوری که به ازای هر اونس روغن حامل بیست قطره روغن رزماری را استفاده کنید.
مدت زمان استفاده از روغن رزماری برای صورت
تا 15 دقیقه ماندن روغن رزماری روی پوست می‌تواند خواص آن را برای شما تثبیت کند. اگر شب‌ها قبل از خواب روغن را روی پوست خود استفاده کنید می‌توانید بخوابید و آن را تا صبح روی پوست نگه دارید.
عوارض جانبی روغن رزماری
روغن رزماری را برای رایحه درمانی می‌توانید برای افراد سه ساله به بالا به راحتی استفاده کنید. برای درمان موضعی روی پوست هم بهتر است آن را با روغن های حامل رقیق کنید.
برای استعمال موضعی روغن رزماری روی پوست اول باید مطمئن شوید که به آن حساسیت ندارید. برای این کار ابتدا یکی دو قطره از آن را روی پوست خود امتحان کنید و اگر دچار قرمزی و خارش در آن ناحیه از پوست شدید از روغن رزماری استفاده نکنید.
اسانس غلیظ رزماری اگر به مقدار زیاد خورده شود ممکن است کلیه ها را با آسیب مواجه کرده و به خون ریزی در ناحیه دیواره رحم یا واکنشهای پوستی و استفراغ منجر شود.
مصرف خوراکی روغن رزماری هم بهتر است به صورت رقیق شده باشد. مصرف روغن رزماری غلیظ و با دوز بالا برای بدن خطرآفرین است.
افراد با بیماری‌های التهابی روده یا فشار خون بالا باید در مصرف روغن اسانسی رزماری خیلی احتیاط کنند و حتی از مصرف این روغن صرف نظر نمایند.
روغن رزماری با داروهای دیورتیک، لیتیوم و درمانهای دیابت و داروهای درمان فشار خون ممکن است تداخل داشته باشد پس حتما در این موارد با پزشک مشورت کنید.
روغن رزماری روی پوست در مادران بارداری که حساسیت زیادی دارند ممکن است به آسیب به جنین و حتی مرگ او منجر شود. در مادران باردار و شیرده مصرف روغن رزماری باید با مشورت پزشک باشد.
عرضه و قیمت روغن رزماری در باسلام
در بازار باسلام می‌توانید روغن رزماری را در انواع خوراکی و موضعی با مقادیر مختلف سفارش بدهید و تهیه کنید.
منابع
