با خواص شگفت انگیز سویا آشنا شوید

سویا یکی از آن خوراکی‌هایی است که همیشه پشت سرش کلی حرف و حدیث وجود داشته است، اما اگر سری به چین و کشورهای آسیای شرقی بزنید، می‌بینید که سویا و فراورده‌هایش بخشی جدانشدنی از زندگی آنها هستند. اما چرا برخی اطباء سنتی ما را از مصرف سویا منع می‌کنند؟ در مقابل چرا بعضی گیاهخواران تاکید دارند که حتما باید این خوراکی را در رژیم غذایی‌مان بگنجانیم؟ بالاخره حق با کیست؟

توی این یادداشت قرار است یکبار برای همیشه تکلیفتان را با این خوراکی خوشمزه روشن کنیم. پس با ما همراه باشید.

سویا چیست؟

سویا با آن دانه‌های کرِم‌رنگِ گرد و کوچکش یکی از اعضای خانواده حبوبات (نخود) است. این خوراکی که محبوبِ دل مردمِ آسیای شرقی است به خاطر ارزش غذایی بالا و ترکیبات و مشتقات بی‌نظیرش طرفداران زیادی دارد. علاوه بر سویایی که همه‌ی ما می‌شناسیم، یک نوع دیگر به نام سویای سیاه هم وجود دارد که بیشتر در چین یافت می‌شود.

با ارزش غذایی سویا آشنا شوید

در جدول زیر با ارزش غذایی ۱۰۰ گرم سویا آشنا می‌شوید.

همانطور که می‌بینید سویا سرشار از پروتئین و مواد معدنی مثل آهن و منیزیم است. متخصصان تغذیه می‌گویند سویا تنها منبع گیاهی است که دارای ۸ اسیدآمینه ضروری برای بدن است. از طرفی چربی مضری هم ندارد و به همین خاطر خوراکی محبوب گیاهخواران و ورزشکاران است.

فراورده‌های سویا را بشناسیم

احتمالا بیشتر ما سویا را به آن محصول تردی می‌شناسیم که باهاش مایه ماکارانی درست می‌کنیم اما از این گیاه محصولات زیادی تولید می‌شود. از جمله روغن سویا، سس سویا، شیر سویا، توفو یا پنیر سویا، مایونز سویا و آجیل سویا. در ادامه با این محصولات بیشتر آشنا می‌شویم.

۱. روغن سویا

روغن سویا کلسترولِ اشباع ندارد. برای همین یک محصول سالم و طبیعی به شمار می‌رود. از طرفی چون نقطه دود بالایی دارد، ‌برای تهیه غذاهای سرخ‌کردنی مناسب است.

۲. سس سویا

در آسیای شرقی تقریبا هیچ غذایی بدون سس سویا طبخ نمی‌شود! این مایع تیره و سیاه‌رنگ که در انواع و اقسام غلظت‌ها تولید می‌شود، حاصل تخمیر دانه سویاست. سس سویا جایگزین مناسبی برای نمک در غذاست و طعم و مزه خاصی به آن می‌دهد.

۳. شیر سویا

شیر سویا یکی از محصولات معروف و پرمصرف در کشورهای آسیای شرقی است. این محصول طبیعی به خاطر پروتئین و کلسیم زیادی که دارد، حسابی پرطرفدار است. تازه مضرات شیر گاو را هم ندارد. شیرسویا حاصل خیساندن سویا و چرخ‌کردن آن با آب است. البته احتمالا مزه‌اش به تنهایی برای ما ایرانی‌ها قابل تحمل نیست اما می‌توانید آن را در طعم‌های مختلف از فروشگاه‌ها تهیه کنید. راستی این محصول توی بازار باسلام هم موجود است.

۴. توفو یا پنیر سویا

توفو را از شیر سویا تهیه می‌کنند و مراحل ساخت آن شباهت زیادی به فرایند تولید پنیر معمولی دارد. توفو در آشپزی چینی کاربرد زیادی دارد و می‌توانید آن را به صورت سرخ‌شده در کنار اکثر غذاهایشان ببینید.

۵. مایونز سویا

مایونز سویا جایگزین مناسبی برای مایونز معمولی است و بین گیاهخوارانی که علاقه‌ای به مصرف غذاهای حیوانی ندارند، طرفداران زیادی دارد.

۶. آجیل سویا

این یکی را احتمالا اکثرمان تست کرده‌ایم. سویا آجیلی، خوراکی خوش‌طعم و تردی است که از دانه سویا تهیه می‌شود. برای خرید این محصول می‌توانید به بازار باسلام مراجعه کنید.

سویا چه فایده‌هایی برای سلامتی دارد؟

سویا به خاطر ارزش غذایی بالایش اثرات مثبت زیادی روی سلامتی دارد. از کمک به کاهش وزن و پیشگیری از حمله قلبی گرفته تا تقویت ناخن‌ها و جلوگیری از پوکی استخوان. در ادامه با این خواص بیشتر آشنا می‌شوید.

۱. کمک به کاهش وزن

مصرف دانه تازه و سبز سویا بین مردم کشورهای آسیای شرقی رواج زیادی دارد. نصف فنجان سویای سبز تقریبا یک سوم از نیاز روزانه بدن به پروتئین را تامین می‌کند و به خاطر داشتن ۵ گرم فیبر، از گرسنگی کاذب نیز جلوگیری کرده و باعث لاغری می‌شود.

۲. کاهش کلسترول و پیشگیری از حمله قلبی

دانه سویا به خاطر داشتن فیبر زیاد کلسترول بد خون (LDL) را کاهش می‌دهد و به همین خاطر از بیماری‌های قلبی پیشگیری می‌کند. فیبرِ زیاد مانع جذب کلسترول بد در خون می‌شود.

۳. کاهش علائم یائسگی

سویا یکی از آن خوراکی‌های مفید است که مصرف آن به بانوان در زمان یائسگی توصیه می‌شود. ایزوفلاون‌های موجود در این دانه کمک می‌کند تا بدن با عوارض جانبی کاهش استروژن کنار بیاید. به همین خاطر مصرف منظم آن به بهبود نوسانات خلقی و گُرگرفتگی مخصوص این دوران کمک می‌کند.

۴. کاهش علائم روماتویید آرتریت (روماتیسم)

سویا سرشار از امگا۳ و فولات است و به همین خاطر علائم روماتویید را کاهش می‌دهد. به علاوه از خشکی مفاصل نیز جلوگیری می‌کنند.

۵. تقویت‌ ناخن‌ها

اگر ناخن‌های شکننده‌ای دارید، خوب است مصرف منظم سویا را در برنامه غذایی خود بگنجانید. سویا حاوی مواد معدنی مفیدی است که به رشد و استحکام ناخن‌ها کمک می‌کند.

۶. کندکردن روند پیری

همانطور که می‌دانید با افزایش سن، میزان هورمون استروژن در بدن کاهش می‌یابد و پوست خاصیت الاستیک خود را از دست می‌دهد. فیتواستروژن‌های موجود در دانه سویا، با جبران استروژن‌های از دست‌رفته، پیری را به تاخیر می‌اندازد و از بروز چین و چروک در پوست جلوگیری می‌کند. همچنین سویا به خاطر داشتن ویتامین E، سلول‌های مرده‌ی پوست را نیز ترمیم کرده و بهبود می‌بخشد.

۷. پیشگیری از کاهش شنوایی

سویا به خاطر فواید زیادی که دارد، یک تغذیه مناسب برای سالمندان است. در این میان اما یکی از قابل توجه‌ترین خواص این خوراکی برای سالمندان جلوگیری از کاهش کم‌شنوایی است. این محصول به خاطر داشتن آهن و روی زیاد، نمی‌گذارد خونرسانی به گوش کم شود و به همین خاطر مانع از دست‌رفتن شنوایی در سالمندان می‌شود.

۸. جلوگیری از پوکی استخوان

پوکی استخوان از آن بیماری‌هایی است که با بالا رفتن سن تشدید می‌شود. سویا به خاطر داشتن ماده‌ای به نام فیتواستروژن به جذب بهتر کلسیم کمک کرده و از تحلیل توده‌های استخوانی پیشگیری می‌کند. برای بهره‌بردن بیشتر از این خاصیت بهتر است از شیر سویا استفاده کنید.

۹. بهبود عملکرد مغز

فراموشی و آلزایمر یکی از عوارض بالارفتن سن است. در سویا ماده‌ای به نام لیستین وجود دارد که از ابتلا به آلزایمر جلوگیری می‌کند. فیتواسترول موجود در این دانه نیز به سلول‌های عصبی مغز کمک می‌کند تا عملکرد خوبی داشته باشند.

۱۰. پیشگیری از افسردگی

کمبود هورمون سروتونین در بدن یکی از دلایل مهم ابتلا به افسردگی است. فولات موجود در سویا کمک می‌کند تا سروتونین به اندازه کافی در بدن تولید شود.

چه کسانی نباید سویا بخورند؟

فارغ از فواید پرشمار سویا، مصرف این خوراکی برای برخی از افراد مضر است:

• زنان باردار
• افراد مبتلا به سرطان سینه
• افراد مبتلا به کم‌کاری تیروئید
• افراد مبتلا به سرطان مثانه

آیا سویا یک خوراکی سالم است؟

از آن‌جایی که فراورده‌های سویا به شدت در کارخانه فراوری می‌شوند، بهتر است از مصرف زیاد آن خودداری کنید. مثلا سس سویا برای مبتلایان به فشارخون به خاطر داشتن نمک زیاد مضر است.

خوردن خود سویا نیز ممکن است باعث ایجاد آلرژی در برخی افراد شود. این افراد ممکن است علائمی همچون نفخ شدید، یبوست و حالت تهوع را تجربه کنند.

همچنین برخی متخصصان تغذیه توصیه می‌کنند که هرگز سویا را جایگزین کامل پروتئین حیوانی نکنید، چون جذب آهن آن برای بدن کافی نیست. البته اگر آن را به همراه یک پروتئین حیوانی مصرف کنید، جای نگرانی وجود ندارد.

آیا سویا یک محصول تراریخته است؟

برخی معتقدند سویا یک محصول تراریخته است، چون ژنتیک آن را به خاطر پرمصرف‌بودنش تغییر داده‌اند. با این حال جای نگرانی نیست. چون سویای غیرتراریخته و سالم هم توی بازار وجود دارد. فقط حواستان باشد قبل از خرید حتما بسته‌بندی محصول را چک کنید.

[post id=6982]

سوالات متداول درباره خواص سویا