گردو، سنگک تازه، پنیر و سبزی خوردن، بهترین ترکیبی است که می‌شود آن را به‌عنوان صبحانه، میان‌وعده و عصرانه خورد. هم خوشمزه است، هم خاصیت دارد و هم اگر انرژی کافی نداشته باشید، بعد از مدتی احساس ضعف‌تان را برطرف می‌کند. به‌هرحال بیخود نیست که گردو تبدیل به یک خشکبار صادراتی شده‌است.
به نظرم قبل از هرچیز باید بعد از خوردنِ گردوهای خوشمزه از آنهایی که درخت گردو را کاشتند تشکر کنیم! خودشان که ضرر نکرده‌اند هیچ، تازه این خوشمزه‌ی کوچولو و مغذی را به دست ما هم رسانده‌اند. (این هم یکی دیگر از مزیت‌های «دیگران کاشتند و ما خوردیم»)
فهرست:
از آن جایی که هر گردی گردو نیست و بین گردوهای درجه‌یک و درجه‌چندم، تفاوت‌هایی وجود دارد، درباره‌شان نوشتیم تا با نگاهی دقیق بتوانید بهترین گردوها را دست‌چین کنید.
قدمت گردو در جهان چه‌قدر است؟
اگر بگوییم قبل از آن‌که ما باشیم، درختان گردو سر به فلک کشیده بودند، شاید تعجب کنید. اما قدمت گردو به قبل از پیدایش انسان برمی‌گردد و از دوران سوم زمین‌شناسی وجود داشته است؛ یعنی چیزی حدود ۷هزار سال قبل از میلاد مسیح! البته برخی منابع هم کشت گردو را به ۲۵۰۰ سال پیش مربوط می‌دانند. به‌هرحال قدمت گردو آن‌قدر زیاد است که باید آن را به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین گونه‌های گیاهی به‌حساب آورد.
قدیمی‌ترین درخت گردو در ایران کجاست؟
اگر سراغ مسن‌ترین درخت گردو در ایران را می‌گیرید، باید از درختی در روستای کدوده نام ببریم که در ۵۰ کیلومتری جنوب شرقی فیروزکوه قرار دارد و سن آن را ۱۴۰۰ سال (۱۴ قرن) تخمین زده‌اند. درخت دیگری هم در اصفهان وجود دارد که قدمت آن حدود ۹۰۰ تا ۹۵۰ سال است.
گردوهای کهنسالی که در چپانلو (خراسان شمالی) و باغ خان اورگان (چهارمحال و بختیاری) قرار دارند هم از درختان قدیمی گردو در ایران شناخته می‌شوند. به‌طورکلی گردو در همه دامنه‌های رشته کوه‌های البرز و زاگرس و ۲۹ استان (به‌جز هرمزگان و بوشهر) وجود دارد و می‌شود با اطمینان گفت ایران از نظر کشت و پرورش گردو، یکی از کشورهای معروف در جهان است.
با انواع گردو آشنا شوید
میوه گردو دارای دو نوع مغز سفید و سیاه است. گردوی سفید را با نام گردوی ایرانی یا انگلیسی می‌شناسند. درواقع، درخت گردوی سیاه، اواسط قرن هفدهم وارد اروپا شد اما در اصل بومی آمریکای شمالی است و آن را با نام گردو سیاه یا مشکی آمریکایی می‌شناسند.
چندلر، لارا، پدرو و هارتلی از انواع گردو آمریکایی هستند که ممکن است آنها را در ایران هم پیدا کنید و پاریزین، فرنور و فرانکت هم جزو گردوهای فرانسوی هستند.
گردوها را معمولا طبق شکل ظاهری‌شان یا جایی که اولین‌بار کشت شده‌اند یا جایی که بیشتر کشت می‌شوند، نام‌گذاری می‌کنند. مهمترین انواع گردوهای سفیدی که در ایران کشت می‌شوند، شامل موارد زیر هستند:
- گردو ماکویی
- گردو خوشه‌ای
- گردو ضیاءآبادی قزوین
- گردو شهمیرزاد
- گردو سبزوار
- گردو کرمان
- گردو تویسرکان
تقسیم‌بندی دیگری هم به‌جز نژاد گردو وجود دارد که براساس پوست گردو است:
| نام گردو | ویژگی‌ها |
| گردو با پوست سبز | این گردوی نوبرانه را در شهریور و مهر می‌توانید بخرید و اصولا مدت زمان کمی در دسترس است. |
| گردو سوزنی | مغز روشنی دارد اما نمی‌شود آن را به‌راحتی از پوستش جدا کرد و به شکل چهارپر یا دوپر از پوست خارج نمی‌شود. |
| گردو پوست‌کاغذی | پوست نازکی دارد و با مقداری فشار دست می‌شود مغز گردو را خارج کرد و اتفاقا طرفداران زیادی هم دارد. |
پرچم‌دارانِ گردو در ایران کدام شهرها هستند؟
ایران جزء پنج کشوری است که بیشترین کشت گردو را دارد و بعد از چین و آمریکا، رتبه‌ی سوم را به خود اختصاص داده‌است. قبلا هم گفتیم که ۲۹ استان گردو دارند اما از بین این فهرست، شهرهای معروفی هستند که در تولید گردو یا بهتر بگوییم طلای سبز سرِ زبان‌ها افتاده‌اند. این‌ها شهرهایی هستند که پرچک گردو را در ایران بالا نگه داشته‌اند:
- همدان
- آذربایجان شرقی
- فارس
- لرستان
- کرمان
- قزوین
- کرمانشاه
- البرز
- زنجان
پایتخت گردوی ایران کجاست؟
گردوی تویسرکان هم که حتما معرف حضورتان است. باتوجه به اینکه تویسرکان، از نظر کمیت و کیفیت، گردوهای بی‌نظیری را در ۶ هزارهکتار باغ جا داده، بی‌راه نیست اگر تویسرکان را پایتخت گردوی ایران بدانیم؛ چون یک‌تنه ۱۵ درصد از گردوی کشور را تولید می‌کند!
آذرشهر، عجب شیر، کلیبر و اسکو هم از شهرستان‌های آذربایجان شرقی هستند که گردوهای درجه‌یکی دارند.
مهمترین ویژگی درخت گردوی خوب چیست؟
گردوهایی که بهترین نژاد را دارند، به کشاورزان و باغ‌داران کمک می‌کند تا در کنار اصول درست مراقبت، بهترین بهره‌برداری را از درخت‌های گردو داشته باشند. فارغ از اینکه درخت پیوندی است یا بذری، از بهترین نژاد است یا معمولی، مهم این است که درخت گردو با اقلیم محل کاشت، بیشترین سازگاری را داشته باشد.
بهترین نژادهای درخت گردو کدامند؟
شرایط اقلیمی مثل میزان بارندگی و رطوبت، آب و هوا، نور خورشید، ارتفاع از سطح دریا، وضعیت خاک و… رشد، سلامت و میزان باردهی درخت گردو را تحت‌تاثیر قرار می‌دهند. بهترین نژادهای گردو، طول عمر بیشتری دارند، میزان باردهی‌شان بالاتر است و در برابر بیماری‌ها و آفت‌ها مقاوم‌تر هستند. چند نمونه از بهترین نژادهای درخت گردو:
۱. نهال گردو ژنوتیپ برتر آریا
رویشگاه این نهال در آذربایجان غربی است و به دلیل باردهی زیاد (پس از دومین سال کاشت)، برای مناطق مرتفع نسبت به دریا، یک نژاد بسیار خوب به‌حساب می‌آید.
۲. نهال گردو تویسرکان
ارتفاع این نهال به حدود ۲۰ متر می‌رسد و در باردهی بسیار بالایی دارد.
۳. نهال گردو فلسطینی
ارتفاع کم این نهال، برداشت گردوها را آسان کرده است و گزینه‌ی مناسبی برای باغ گردو در مناطق معتدل و سردسیر است.
۴. نهال گردو خوشه‌ای
این نهال، مقاومت بالایی نسبت به سرما دارد و از نظر باردهی هم بسیار خوب ارزیابی می‌شود.
در کنار این انواع، نهال‌هایی مثل گردو کانادایی ارغوان، گردو چندلر پیوندی، گردو فرنور پیوندی و گردو ژنوتیپ تیپ ۷ هم از بهترین نژادهای درخت گردو در ایران هستند.
چطور گردوی با کیفیت بخریم؟
هرچه نباشد لقب «طلای سبز» را روی گردو گذاشته‌اند و به‌هرحال قیمت نسبتا گرانی دارد؛ پس بدیهی است که دل‌مان بخواهد بابت پولی که پرداخت می‌کنیم، گردوی مرغوبی هم نصیب‌مان شود نه اینکه متوجه شویم گردوی نامرغوب را به جای گردوی مرغوب بهمان قالب کردهاند!
۱. درباره اندازه گردو وسواس به خرج ندهید
یادتان باشد درشتی گردو تضمینی برای کیفیت آن نیست؛ مثلا گردوهای ایرانی، نسبت به خارجی‌ها کوچک‌تر هستند اما اتفاقا با خوشمزگی‌شان نمی‌گذارند طعم‌شان را فراموش کنید.
۲. خرید آزمایشی با مقدار کم را فراموش نکنید
خرید آزمایشی (با مقدار کم) هم گزینه‌ی خوبی است تا از کیفیت گردو مطمئن شوید و دفعه‌های بعدی میزان خریدتان را افزایش دهید.
۳. عطر و بوی گردو را جدی بگیرید
بگذارید عطر گردو به شما بگوید تازه است یا کهنه. با صبر و حوصله، گردوها را بو کنید تا متوجه شوید عطر تازگی به مشام‌تان می‌رسد یا بوی نا و کهنگی.
۴. به طعم گردو توجه کنید
گردوی تازه طعم خوشایندی دارد اما بعد از خوردن گردوهای مانده، مزه‌ی ماندگی و تلخی را حس خواهید کرد.
۵. از گردوی پوست‌کاغذی غافل نشوید
اگر می‌خواهید گردوی نشکسته بخرید، بهتر است گردو پوست کاغذی را انتخاب کنید. هرچقدر پوست گردو ضخیم‌تر باشد، شکستن آن هم سخت‌تر می‌شود. گردوهای کاملا گرد برخلاف آنهایی که بیضی هستند، معمولا پوست نازک‌تری دارند.
۶. رنگ گردو را بررسی کنید
ظاهر گردو نباید خیلی تیره، چروکیده یا لک‌دار باشد. مغز گردوهای مرغوب معمولا زرد است.
سوالات متداول درباره بهترین گردوهای ایران
گردوی مرغوب عطر خوشایندی دارد، مزه‌ی تلخی و ماندگی نمی‌دهد و معمولا پوست نازکی دارد.
تویسرکان با تولید ۱۵ درصد از گردوی کشور، پایتخت گردوی ایران شناخته می‌شود.
نهال گردو ژنوتیپ برتر آریا، نهال گردو تویسرکان، نهال گردو فلسطینی و نهال گردو خوشه‌ای
