تاریخچه و نماد آجیل شب یلدا
در ایران باستان وقتی پاییز فصل کشت و کار به پایان می‌رسید، مردم دهقان و کشاورز دور هم جمع می‌شدند و در اولین شب زمستان که بلندترین شب سال هم بود، جشنی برپا می‌کردند. در این جشن از میوههایی که در تابستان خشک کرده بودند می‌خوردند و زمستان را به انتظار بهار می‌نشستند. پای آجیل از این‌جا به جشن شب یلدا باز شد. آجیل شب یلدا نمادی از تابستان و گرما و انرژی آن است که در ابتدای زمستان به عنوان استعاره‌ای از چیرگی بر سرما و تاریکی مصرف می‌شود.
انواع آجیل شب یلدا
تنوع آجیل شب یلدا به هر منطقه و محصولات کشاورزی آن بستگی دارد. اگر در جایی زندگی می‌کنید که زردآلو زیاد دارد، احتمالا برگه قیسی و زردآلوی خشک هم جزو آجیل شب یلدایتان باشد. اگر در منطقه شما درخت گردو یا پسته زیاد باشد، حتما این دو خوراکی در آجیل شب یلدایتان حضور دارند. اما حالا که دسترسی به مغزیجات زیاد شده است می‌توانید آجیل شب یلدا را در هر ترکیبی پیدا کنید. در ادامه اجزایی را که در آجیل شب یلدا پیدا می‌شوند معرفی می‌کنیم. اگر می‌خواهید بدانید برای شب یلدا چه نوع آجیلی و از کجا باید تهیه کنید تا آخر این مطلب با ما همراه باشید.
فهرست:
پسته در آجیل شب یلدا
چه کسی می‌تواند ادعا کند که وقتی کاسه‌ی آجیل را می‌بیند، دلش نمی‌خواهد پسته‌هایش را جدا کند. پسته محبوب‌ترین عضو خانواده‌ی آجیل‌هاست. پسته در چند نوع خام، شور، زعفرانی شور و… در آجیل‌ها استفاده می‌شود.
فندق در آجیل شب یلدا
شمال ایران آب و خاک مستعدی برای پرورش فندق دارد. پس آجیل‌های فندق‌دار را به راحتی می‌توانید در بازار پیدا کنید. البته فندق مغز گرانی است و این روی قیمت آجیل تاثیر می‌گذارد.
بادام در آجیل شب یلدا
ایران یکی از پنج کشور اول تولیدکننده بادام در دنیاست. آب و هوای غرب ایران برای کشت بادام مناسب است. به خاطر همین هم بادام در بازار آجیل ایران به فراوانی یافت می‌شود و پای ثابت آجیل شب یلدا هم هست.
گردو در آجیل شب یلدا
درخت گردو را در هر کجای ایران می‌توانید پیدا کنید. این یعنی این که نگران حضور مغز گردو در آجیل شب یلدا نباشید. مغز گردو در همه انواع آجیل پیدا می‌شود. البته بسته به کیفیت آن قیمت آجیل هم متغیر است.
کشمش در آجیل شب یلدا
انواع کشمش در آجیل شب یلدا هست اما بیشتر از کشمش سبز برای این کار استفاده می‌شود. کشمش به خاطر درمان کم‌خونی به خصوص در خانم‌ها از دیرباز در تنقلات ایرانی جایگاه ویژه‌ای داشته است و در آجیل شب یلدا هم جایگاه خود را حفظ کرده است.
توت خشک در آجیل یلدا
توت خشک را در همه انواع آجیل نمی‌توان پیدا کرد. اما آجیل‌هایی که توت خشک دارند یک سر و گردن از دیگر آجیل‌ها بالاتر هستند. توت خشک هم مثل کشمش در همه جای ایران وجود دارد و می‌توان از آن در آجیل شب یلدا استفاده کرد.
انجیر خشک در آجیل یلدا
یکی دیگر از میوه‌های خشکی که درختش در ایران به فراوانی یافت می‌شود انجیر است. اگر به همراه کشمش و توت خشک، انجیر خشک هم در آجیل باشد، آن آجیل دوای کم‌خونی خواهد بود. انجیر سفید خشک خیلی به غنای آجیل شب یلدا اضافه می‌کند پس آجیلی استفاده کنید که انجیر خشک هم داشته باشد.
برگه زردآلو در آجیل یلدا
زردآلو یا قیسی خشک را که به برگه زردآلو معروف است می‌توانید در آجیل شب یلدا پیدا کنید. این مورد هم از میوه‌های خشکی است که توانسته به آجیل شب یلدا راه پیدا کند. برگه زردآلو هر چه تازه‌تر باشد برای آجیل شب یلدا مناسب‌تر است.
دیگر میوه‌های خشک آجیل شب یلدا
الان دیگر از میوه‌های مختلفی در آجیل شب یلدا استفاده می‌شود. برگه میوههایی مثل آلو سیاه، شلیل، کیوی، سیب، نارگیل، پرتقال و توت فرنگی که به تازگی با دستگاه‌های خشک‌کن به شکل برگه درمی‌آیند هم راه خود را به آجیل شب یلدا باز کرده‌اند. حبه این میوه‌ها را هم می‌شود به آجیل شب یلدا اضافه کرد. الان دیگر این نوع خشکبار جدید هم به عضو ثابت آجیل شب یلدا تبدیل شده است.
تخمه‌های آجیل یلدا
تخمه کدو ، تخمه آفتابگردان و تخمه جاپانی از مواردی هستند که همیشه پای شب‌نشینی‌ها و دورهمی‌های ایرانی بوده است. چه برسد به این که شب یلدا هم باشد. این تخمه‌ها را بیشتر به صورت بوداده و نمکی در آجیل شب یلدا اضافه می‌کنند.
آجیل چهار مغز برای یلدا
از قدیم و ندیم چهار مغز پسته، گردو، بادام و فندق اعضای اصلی آجیل شب یلدا بوده‌اند. این مغزها در سرزمین ایران عمل می‌آمده‌اند و به راحتی در دسترس بوده‌اند به خاطر همین مردم از آجیل چهارمغز برای پذیرایی در شب یلدا استفاده می‌کرده‌اند. شاید بشود گفت آجیل چهارمغز آجیل اصلی شب یلدا بوده است.
آجیل پنج مغز برای یلدا
آجیل پنج مغز همان ترکیبات آجیل چهارمغز را دارد به علاوه یک عضو محبوب و خوشمزه به نام بادام هندی. البته بعضی آجیل‌های پنج مغز به جای گردو بادام زمینی دارند. آجیل پنج مغز آجیل جدیدی به حساب می‌آید چون بادام هندی یک محصول وارداتی است.
آجیل مخلوط برای یلدا
بهتر است به جای انتخاب بین چهار و پنج، همه را با هم داشته باشیم. آجیل مخلوط انواع و اقسام مغزیجات و خشکبار را دارد. برای پذیرایی در شب یلدا می‌توانید از آجیل مخلوط استفاده کنید. البته باید توجه داشته باشید که آجیل مخلوط بسته به تعداد آیتم‌هایی که در آن به کار می‌رود قیمت بیشتری هم دارد.
آجیل مشکل گشا
آجیل مشکل گشا نوعی نذر بوده است که در هنگام نذر برای حاجت‌روا شدن یا قبل از آن توسط فرد نذر کننده بین دیگران پخش می‌شده است. مردم الان هم آجیل مشکل گشا را در مناسب‌ها و مراسم مختلف پخش می‌کنند. ترکیبات این آجیل نخودچی، کشمش، نقل، پسته و بادام است. البته گردو، توت خشک، بادام زمینی و شکلات هم در آجیل مشکل گشا می‌توان پیدا کرد. آجیل مشکل‌گشا از دیگر انواع آجیل ارزان‌تر است و می‌شود از آن در شب یلدا هم استفاده کرد.
آجیل هفت قلم (آجیل )
این آجیل که به آن آجیل هفت اقلیم هم می‌گویند، از هفت جزء پسته، بادام درختی، بادام زمینی، بادام هندی، فندق، گردو و کشمش سبز تشکیل شده است. این مغزها به علاوه کشمش یا به صورت خام یا به صورت بوداده و نمکی باهم ترکیب می‌شوند و آجیل هفت قلم را تشکیل می‌دهند. این آجیل را هم چون از مغزهای خالص تشکیل شده و خوش‌خوراک است می‌توان برای پذیرایی شب یلدا استفاده کرد.
ویژگی های آجیل شب یلدا چیست؟
آجیل شب یلدا بر خلاف دیگر آجیل‌ها که از مغزهای بوداده و شور درست می‌شوند، طعم‌های شیرین میوه‌های خشکبار را هم در خود دارد. حالا میوه‌های خشک شده غیر سنتی هم جای خود را در آجیل شب یلدا باز کرده‌اند و طعم‌های جدیدی به این آجیل بخشیده‌اند. حبه‌های باسلوق را هم می‌توان به آجیل شب یلدا اضافه کرد.
مطلب مشابه:
آجیل شب یلدا در شهرهای مختلف ایران
آجیل شب یلدا در لرستان
آجیل شب یلدا در لرستان یک ویژگی جالب دارد، در آن گندمک هم هست. گندمک در آجیل شب یلدای لرستان آن را از دیگر آجیل‌ها متمایز می‌کند. برای تهیه گندمک آجیل آن را در زعفران و شیر و دیگر مواد می‌خوابانند و بعد بریان می‌کنند. سپس آن را به آجیل شب یلدا می‌افزایند.
آجیل شب یلدا در لرستان
آجیل شب یلدا در تبریز هم دانه‌های برشته‌ای مثل گندمک یا شاهدانه را در خود دارد. عضو دیگر آجیل شب یلدا در تبریز سنجد است.
آجیل شب یلدا در اصفهان
آجیل شب یلدا در اصفهان نوع خاصی از کشمش را در خود دارد که آن را از مدت‌ها قبل آماده می‌کنند فقط به نیت شب یلدا. دانه‌های برشته هم در آجیل اصفهانی شب یلدا وجود دارند.
آجیل شب یلدا در خوزستان
در خوزستان هم آجیل شب یلدا مثل دیگر جاها سرو می‌شود اما فرق آن این است که خوزستانی‌ها حتما میوه‌های مختلف مثل هندوانه و خربزه و انار را همراه آجیل میل می‌کنند.
آجیل شب یلدا در شمال
شمالی‌ها ترکیبی از حبوبات مثل گندم و برنج و دانه سویا و عدس و شاهدانه و تخمه‌های مختلف مثل کدو و هندوانه و خربزه را برشته و بریان می‌کنند و در شب یلدا از آن مصرف می‌کنند.
آجیل شب یلدا در کردستان
در آجیل شب یلدای کردستان برگه میوههایی مثل گلابی و زردآلو حضور پررنگی دارند. انجیر خشک و مغز هسته زردآلو هم در آجیل یلدایی کردستان هست.
مطلب مشابه:
ایده‌های تزیین آجیل شب یلدا
می‌توانید از دیس‌ها و سینی‌های مخصوص آجیل‌خوری برای تزیین و سرو آجیل شب یلدا استفاده کنید. این ظرف‌های آجیل‌خوری مخصوص پذیرایی با آجیل ساخته شده‌اند. ظرف آجیل‌خوری می‌تواند بخش‌بخش باشد تا در هر قسمت آن آجیل خاصی را بریزید. می‌توانید هم آن را به شکل مخلوط سرو کنید. اگر آجیل را در دیس سرو می‌کنید از سلفون برای روکش آن استفاده کنید.
لیوان‌های پهن و جام‌ها هم ظروف خوبی برای سرو آجیل شب یلدا هستند. می‌توانید آجیل را مخلوط یا لایه لایه در این ظروف بریزید و برای پذیرایی از آن استفاده کنید.
تنگ‌ها هم ظروف دیگری هستند که در آن‌ها می‌توانید آجیل را سرو کنید. واضح است که باید از تنگ‌هایی با دهانه باز و گشاد برای این کار استفاده کنید.
کیسه‌های توری هم ایده خوبی برای سرو آجیل هستند. این کیسه‌ها با ظاهری که دارند آجیل را به شکل جالبی در خود جای می‌دهند و می‌توان از آن‌ها برای مهمانی‌های پرتعداد یا جابجایی آجیل هم استفاده کرد.
سرو آجیل به شکل‌های مختلفی در این موارد انجام می‌شود. از شکل دسته گل و سبد گل گرفته تا شکل میوه‌های خوشه‌ای مثل انگور. شکل تزیین آجیل شب یلدا دیگر به سلیقه شما برمی‌گردد. بعضی از ظروف آجیل‌خوری مینیمال هستند و می‌شود به اندازه کافی در آن‌ها آجیل سرو کرد. پک‌های تزیین شده میوه در بازار وجود دارند و برای مهمانی شب یلدا می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید.
لیست مواد لازم برای تزیین آجیل شب یلدا
توری، مقوای رنگی، سلفون، روبان، سینی کیک یا هر سینی و دیس دلخواهی، چسب. برای این کار باید توری یا مقوا را طبق طرح مورد نظر ببرید و آجیل را در آن‌ها بریزید. روی ظرف را سلفون بکشید و دور آن را روبان ببندید. این کارها را طبق سلیقه خودتان می‌توانید به روش‌های مختلف انجام بدهید.
بهترین راه تهیه آجیل شب یلدا
در بازار باسلام، فروشنده‌هایی از سراسر ایران گرد آمده‌اند. یکی از راسته‌های این بازار راسته آجیلی‌هاست. در غرفه‌های آجیل‌فروشی باسلام می‌توانید انواع آجیل شب یلدا را با کیفیت‌ها و قیمت‌های مختلف پیدا کنید و در هر مقداری که می‌خواهید بخرید. یا این که انواع مغزیجات و خشکبار را جدا جدا از سرتاسر ایران خریداری کنید و خودتان با مخلوط کردن آن‌ها آجیل دلخواهتان را بسازید. ظروف تزیین شده آجیل شب یلدا هم در بازار باسلام موجود است. کافی یک جستجوی ساده در باسلام انجام دهید تا این فروشنده‌های آجیل را پیدا کنید.
