هم گَبه داریم هم خارَک، سوغاتی‌تون مبارک! + سوغاتی‌های بوشهری باسلام رو بشناس.

تا به حال در روزهای سرد سال به بوشهر رفته‌اید؟ هوای بوشهر در این فصل مثل بهار است. مزیت زندگی در جنوب هم شاید همین باشد که در نیمی از سال هوای معتدل دارد. البته خوبی‌های سفر به بوشهر فقط به زمستان معتدلش خلاصه نمی‌شود. استان بوشهر علاوه بر سواحل رویایی خلیج فارس و نخلستان‌های سرسبز و بافت تاریخی کم‌نظیر و غذاهای دریایی شدیدا (!) خوشمزه‌اش، سوغاتی‌هایی هم دارد که مختص همین استانند و در جاهای دیگر نمی‌توانید پیدایشان کنید.

توصیه ما به شما این است که حتی اگر امکان سفر به این استان را ندارید، لااقل قید سوغاتی‌هایش را نزنید! با یک جست‌وجوی ساده در فروشگاه باسلام می‌توانید این سوغاتی‌ها را ببینید و سفارش بدهید تا از خود بوشهر به دست‌تان برسند. حتی اگر ماهی و میگو باشد!

خیلی خب. می‌خواهید خوراکی‌ها و صنایع دستی بوشهر را بشناسید؟ این نوشته را تا آخر بخوانید. قول می‌دهم با خواندن بعضی‌هایشان وسوسه شوید!

۱. پنیر نخل (غاپ)

اسم پنیر را که می‌شنوید یاد چی می‌افتید؟ برای درست‌کردن بیشتر پنیرها به شیر احتیاج دارید اما مگر درخت نخل هم شیر دارد؟ الان برایتان می‌گویم!

این اسم جالب در واقع از ماده‌ای گرفته شده که مردم نخل‌پرور این استان از نخل به دست می‌آورند. به زبان ساده‌تر پنیر نخل در واقع همان مغز تنه نخل است. بوشهری‌ها برای تهیه این مورد صبر می‌کنند تا موسم باران‌های بهاری تمام شود، بعد تنه نخل را می‌اندازند و پوستش را می‌تراشند تا به مغز تنه برسند.

این ماده بیشتر از قسمت تاج درخت به دست می‌آید و سفید و ترد و شیرین است. اگر نخل جوان باشد پنیر نخلی که از آن به دست می‌آید، سفیدتر و تردتر و شیرین‌تر خواهد بود. خود بوشهری‌ها به آن غاپ می‌گویند.

پنیر نخل در جاهای دیگر ایران هم به دست می‌آید اما بوشهر در تهیه و تولید آن سرآمد است. به دست‌آوردن آن آسان نیست و به همین‌خاطر معمولا گران است. به علاوه ارگانیک است و مصرف آن می‌تواند برای بیماری‌هایی مثل کم‌خونی و آلزایمر و امراض عصبی مفید باشد.

میزان چربی آن خیلی کم و در عوض سرشار از پروتئین گیاهی، فیبر و قند مفید است. شرایط نگداری از آن نیز ویژه است و باید آن را در ظرف دردار در یخچال نگه دارید و تا کمتر از یک ماه تمامش کنید.

۲. خرما

جنوب است و خرماهایش! اما چی خرمای بوشهر را متمایز می‌کند؟ خرمای کبکابش! کبکاب بوشهری که بیشتر در منطقه دشتستان به عمل می‌آید، طعم و کیفیت زبانزدی دارد. گوشت این خرما نرم است و شیرینی‌ زیادی دارد و به همین خاطر خیلی مقوی است.

خرمای دیگری که در بوشهر به میزان فراوان تولید می‌شود، خرمای مضافتی است. این نوع خرما به خاطر رطوبت زیادش جزء خشکبار دسته‌بندی نمی‌شود و یک جور میوه تازه به حساب می‌آید.

۳. خارک

به خرمایی که به طور کامل نرسیده باشد، خارک می‌گویند. مهلت برداشت خارک تقریبا دو هفته است و بعد از آن تبدیل به خرما می‌شود. خارک شیرین است اما نه به اندازه خرما و شیره‌ی آن هنوز تبدیل به گوشت نشده است و طعم گس و دهن‌جمع‌کنی دارد که خوردنش را جذاب می‌کند.

بوشهری‌ها برای خوشمزه‌تر شدن خارک آن را می‌پزند. به این شکل که ابتدا آن را با آب و شکر می‌جوشانند تا نرم شود و بعد آن را در سایه خشک می‌کنند. بعد از خشک‌شدن نوعی چیپس میوه به دست می‌آید که از سوغاتی‌های کمیاب بوشهر است.

۴. کنجد و ارده

بوشهر یکی از مهم‌ترین تأمین‌کننده‌‌های کنجد کشور است. طبیعتا هر جا که کنجد کشت شود، ارده هم فرآوری می‌شود. برای تهیه ارده، کنجدهای پر روغن را می‌شویند و پوست می‌کَنند و بعد کمی تفت می‌دهند. سپس آن را آسیاب می‌کنند.

از ارده برای تولید روغن ارده، حلوا ارده یا مصرف مستقیم استفاده می‌کنند. این وسط ارده‌های دو آتشه در واقع کنجدهایی هستند که بیشتر تفت داده می‌شوند تا بریان‌تر شوند و رنگ تیره‌تر و مزه‌ی پخته‌تری داشته باشند. بیشتر افراد معمولا ارده را با شیره خرما مخلوط می‌کنند و در وعده صبحانه و میان‌وعده می‌زنند بر بدن! این خوراکی به خاطر چربی و شیرینی زیادش خیلی مقوی است.

۵. رنگینک

خرما و ارده در بوشهر فراوان است. به همین خاطر بوشهری‌ها آن دو را با هم ترکیب کرده‌اند و خوراکی‌ای درست کرده‌اند به نام رنگینک! رنگینک خوراکی‌ای است که از خرمای کبکاب دستچین و ارده درست می‌شود و روی آن را با مغز گردو و خلال بادام تزئین می‌کنند. این خوراکی آن قدر انرژی و کالری دارد که می‌تواند به عنوان یک وعده کامل غذایی مصرف شود.

۶. گبه

گبه یا خرسک یک جور بافتنی است که عشایر و روستاییان ساکن بوشهر آن را می‌بافند. این محصول نوعی قالیچه است که بوشهری‌ها از پشم گوسفندی که با دست ریسیده شده باشد، تولید می‌کنند. به خاطر محدودیت رنگ‌رزی پشم، تنوع رنگی این قالیچه‌ها هم کم است اما تقریبا هر طرحی را می‌شود در آن‌ها درآورد. از خشتی و قلیانی و درهم گرفته تا درخت و حیوان و … .

گبه‌بافی به خاطر در دسترس‌بودن مواد بافت آن (چله پشم) در بوشهر رواج زیادی دارد و همین آن را به یکی از پررونق فعالیت‌های اقتصادی مردم این استان تبدیل کرده است. گبه‌هایی که در بوشهر بافته می‌شوند حتی مشتری‌های خارجی هم دارند. بس که دوست‌داشتنی و خاص و قشنگند!