تا قبل از این فکر می‌کردم دو نوع ظرف غذاخوری داریم: کاسه برای غذاهای آبکی مثل سوپ (که البته به نظر من غذا نیست) و بشقاب هم برای غذاهای سفت! استکان هم که طبیعتا برای نوشیدن چای است و لیوان برای سرکشیدن آب. اما حالا فهمیده‌ام حتی ظرف دسر و ظرف پیش‌دستی هم با هم فرق دارند!
شاید فکر کنید این جور چیزها تجملات و ادا و اطوارند. دروغ چرا؟ راستش من هم همین‌طور فکر می‌کردم. اما بعد متوجه شدم تمایز و تفاوتی که بین انواع ظرف‌های غذاخوری و سرویس‌های پذیرایی وجود دارد، حکمت خوش را دارد. حکمتش هم راحت‌‌ترشدن سرو انواع خوراکی و نوشیدنی است. می‌خواهید با انواع ظروف غذا خوری و کاربرد هر کدام آشنا شوید؟ ادامه متن را بخوانید.
انواع ظروف غذاخوری کدام است؟ + کاربرد
ظروف غذاخوری شامل بشقاب، کاسه، پارچ و لیوان، کارد، چنگال، قاشق و سرویس چایخوری است. در ادامه با هر کدام بیشتر آشنا می‌شویم:
۱. بشقاب و انوع آن
بشقاب‌ها مهمترین و پرکاربردترین عضو سرویس غذاخوری شما هستند. انواع این ظرف عبارتند از:
- پیش‌دستی: کوچکترین بشقاب سرویس غذاخوری، پیش‌دستی است. از پیش‌دستی برای سرو بعضی از دسرها و میوه‌ها استفاده می‌شود. اندازه آن نیز چیزی بین ۱۸ تا ۲۲ سانتیمتر است.
- پلوخوری: پرکاربردترین ظرف در سرویس غذاخوری، بشقاب پلوخوری است، چون غذاهای اصلی (برنج، ماکارونی، اسپاگتی و …) را در آن سرو می‌کنند. اندازه این ظرف بین ۲۵ تا ۳۰ سانتیمتر است و ویژگی اصلی آن این صاف‌بودن کف و نداشتن گودی قابل توجه است. شکل آن هم بیشتر گرد یا بیضی است. البته مدل‌های چهارگوشه و چندگوشه هم توی بازار پیدا می‌شوند.
- خورش‌خوری: از آن‌جایی که خورش آبکی است و به حجم بیشتری احتیاج دارد، گودی ظرف خورش‌خوری در مقایسه با پلوخوری بیشتر و لبه‌های آن نیز برجسته‌تر است. اندازه این ظروف که برای سرو آش و سوپ نیز مناسبند، معمولا ۱۸ سانتیمتر است. (البته همه چیز به مدل سرویس‌تان بستگی دارد.)
- سالادخوری: بشقاب سالادخوری تا حد زیادی شبیه پیش‌دستی است اما کمی از آن بزرگتر است، چون سالاد جای بیشتری می‌گیرد. اندازه این ظروف بین ۱۸ تا ۲۲ سانتیمتر است. (البته بستگی دارد که کدام نوع سالاد را بخواهید درست کنید، چون بعضی از انواعش آن‌قدر حجیمند که در کاسه سرو می‌شوند)
- دیس: دیس هم مثل پلوخوری مسطح است و گودی کمی دارد، چون کاربردشان مثل هم است. اما طبیعتا به دلیل حجم بالای مواد غذایی، بزرگتر است. اندازه این ظرف بین ۳۳ تا ۳۶ سانتیمتر است و امروزه شکل‌های مختلفی از آن در بازار وجود دارد. مثل دیسهای چهارگوش یا چند ضلعی.
۲. کاسه و انواع آن
کاسه نیز انواع مختلفی دارد که عبارتند از: سس‌خوری، ماست‌خوری، دسرخوری، سوپ‌خوری، سوفله‌خوری و آبگوشتخوری.
- سس‌خوری: اگر سس قوام و سفتی خوبی داشته باشد، آن را در کاسه‌های کوچکی به نام سس‌خوری می‌ریزند اما اگر آبکی و شل باشد، برای سرو آن از پیاله‌هایی که لبه‌ی آبریز، دسته و پایه دارند، استفاده می‌کنند. از مورد اخیر برای سرو مایعاتی مثل آبلیمو و سرکه نیز استفاده می‌شود.
- ماست‌خوری: کاسه‌ی ماست‌خوری گود است و به همین خاطر می‌توان علاوه بر ماست، خوراکی‌های دیگری مثل ترشی، کشک، پیازداغ و سالاد شیرازی را هم در آن سرو کرد. اندازه این ظرف بین ۹ تا ۱۶ سانتیمتر است.
- دسرخوری: دسرهایی مثل کیک، ژله و بستنی را نمی‌شود در پیش‌دستی سرو کرد و باید آن‌ها را در ظرف‌هایی گذاشت که گودتر باشند. این همان دلیلی است که باعث شده ظرف‌های دسرخوری اختراع شوند! اندازه دهانه این پیاله‌ها بسته به نوع دسر متغیر است و بیشتر آن‌ها پایه دارند.
- سوپ‌خوری: غذاهای آبکی مثل سوپ و آش و خورش را در کاسه‌‌ای به نام سوپ‌خوری می‌ریزند. عمق این ظروف بین ۳ تا ۵ سانتیمتر است و اندازه‌ی کلی آن‌ها بین ۲۳ تا ۲۵ سانتیمتر است.
- سوفله‌خوری: سوفله‌خوری یک ظرف بزرگ و گود است که مثل دیس ظرفیت زیادی دارد. منتها با یک تفاوت: استفاده اصلی سوفله‌خوری این است که غذای شما را در طول ناهار یا شام گرم نگه دارد. همین مسأله باعث شده تا برای این ظروف درپوش طراحی کنند. پایه‌دار بودن آن هم به خاطر این است که زیرش شمع روشن کنند و غذا را داغ نگه دارند. سوفله‌خوری برای نگهداری انواع غذا از جمله خورش، سوپ و کباب کاربرد دارد. البته همان‌طور که احتمالا حدس زده‌اید این ظرف بیشتر کاربرد شیک و تشریفاتی دارد و اغلب در رستوران‌ها استفاده می‌شود. اندازه سوفله‌خوری به حجم غذایی که نگه می‌دارد بستگی دارد اما معمولا در اندازه‌های ۱.۵ تا ۳ لیتری ساخته می‌شوند.
- آبگوشتخوری: کاسه آبگوشتخوری از سوپ‌خوری گودتر است، چون باید آب بیشتری را در خورد نگه دارد. از این کاسه برای سرو سوپ‌های رقیق، مثل نودل هم می‌توان استفاده کرد.
۳. پارچ و لیوان
اندازه و گنجایش سرویس‌های پارچ و لیوان به نوشیدنی‌ای که در آن سرو می‌شود، بستگی دارد. مثلا لیوان و نیم‌لیوان برای نوشیدن آب و نوشابه، صراحی برای ماءالشعیر و پیاله‌ی دوغ‌خوری برای دوغ مناسب‌تر است.
۴. کارد، چنگال و قاشق
کارد، چنگال و قاشق نیز از مهمترین وسایل سرویس غذخوری شما به حساب می‌آیند. بیایید ویژگی‌های هر کدام را با هم مرور کنیم:
- قاشق: بیشتر قاشق‌ها دهانه‌ای صاف و کشیده دارند، ولی قاشق‌های سوپ‌خوری به خاطر کاربردشان معمولا گود و گرد هستند. قاشق‌های چایخوری و مرباخوری کوچکترین انوع قاشقند، با این تفاوت که قاشق‌های مرباخوری کمی بزرگتر هستند. قاشق‌های شربت‌خوری و بستنی‌خوری نیز به خاطر نوع استفاده‌شان دسته بلندتری دارند.
- کارد: کاردهای صبحانه‌خوری تیغه‌‌ی صاف و نوک کُندی دارند، برخلاف کاردهای میوه‌خوری و غذاخوری که تیغه‌‌شان منحنی و نوکشان تیز است.
- چنگال: چنگال غذاخوری هم‌اندازه قاشق غذاخوری است است. در مقابل، چنگال‌های دسرخوری که برای خوردن قطعات کیک، ژله و تکه‌های میوه استفاده می‌شوند، کوچکترند و دندانه‌های پهنی دارند.
۵. سرویس چایخوری
نوشیدنی‌های گرم را بیشتر در استکان و فنجان سرو می‌کنند. البته شکل و اندازه آن‌ها کاملا به نوع نوشیدنی بستگی دارد. قوری چای، معمولا گرد و قلمبه است و قوری شیر کشیده. شکل قندان هم با شکل کلی سرویس ست می‌شود. ظرف‌های دیگری هم در سرویس وجود دارند: مثل شکلات‌خوری و شیرینی‌خوری که سطح پهن و پایه‌ی بلند دارند. آجیل‌خوری نیز یکی دیگر از انواع ظروف است که اکثرا دو تکه ساخته می‌شود تا جایی برای ریختن پوست آجیل هم داشته باشد. تکه‌های دیگر مثل جاکره‌ای و زیرفنجانی هم می‌توانند سرویس شما را کامل‌تر کنند.
سوالات متداول درباره انواع ظروف غذاخوری
سوفله‌خوری یک ظرف بزرگ و گود است که مثل دیس ظرفیت زیادی دارد. منتها با یک تفاوت: استفاده اصلی سوفله‌خوری این است که غذای شما را در طول ناهار یا شام گرم نگه دارد. همین مسأله باعث شده تا برای این ظروف درپوش طراحی کنند. پایه‌دار بودن آن هم به خاطر این است که زیرش شمع روشن کنند و غذا را داغ نگه دارند. سوفله‌خوری برای نگهداری انواع غذا از جمله خورش، سوپ و کباب کاربرد دارد.
ظاهر قوری چای معمولا گرد و قلمبه است، بر خلاف قوری شیر که قیافه‌ای کشیده دارد.
کاردهای صبحانه‌خوری تیغه‌‌ی صاف و نوک کُندی دارند، برخلاف کاردهای میوه‌خوری و غذاخوری که تیغه‌‌شان منحنی و نوکشان تیز است
