بهترین غذا و پیش غذاهای شب یلدا در شهرهای مختلف

شب یلدا یکی از مهم‌ترین مراسمات ما ایرانی‌ها در طول سال است. در این شب باستانی خانواده‌ها دورهم جمع شده و با انواع تنقلات و غذاها از میهمانان پذیرایی می‌کنند. در شهرهای مختلف انواع بی‌شماری از تنقلات، دسرها و غذاها برای پذیرایی شب یلدا مرسوم است که براساس محصولات و یا رسوم خاص هر شهری متفاوت و متنوع می‌باشد. در ادامه به معرفی برخی از این غذاها و دسرها می‌پردازیم تا شما را در چیدن سفره‌ای متفاوت و رنگارنگ برای شب یلدا همراهی کنیم.

غذای شب یلدا

مهم‌ترین بخش پذیرایی شب یلدا، شام یلداست. غذاهای مرسوم شب یلدا تنوع بسیاری داشته و از شمال تا جنوب کشور با ترکیبی از سبزیجات، گوشت، ماهی، مرغ، برنج، انار، گردو و… غذاهایی رنگارنگ ومناسب سفره یلدا تدارک دیده می‌شود که در ادامه به معرفی برخی از آن‌ها می‌پردازیم.

کوفته انار و گردو

اگر می‌خواهید سفره‌تان رنگ و بوی یلدا بگیرد، یکی از اولین انتخاب‌هایتان استفاده از ترکیب بی‌مانند انار و گردو است. کوفته انار و گردو غذایی خاص و خوشمزه است که باتوجه به وجود انار در آن می‌تواند انتخاب مناسبی برای شام یلدا باشد. شما می‌توانید این غذای لذیذ را با دانه‌های انار تزیین کرده و در کنار برنج یا نان سرو کنید.

مرغ ناردونی

از دیگر غذاهای سنتی و خوش‌طعم اناری که می‌توانید برای سفره شب یلدایتان تدارک ببینید مرغ ناردونی است. اگر عاشق طعم‌های ترش و ملس و یا علاقه‌مند به غذاهای شمالی هستید، این خورشت خوش عطر و طعم که از ترکیب مرغ با آب انار، رب انار و انار تهیه می‌شود، می‌تواند گزینه‌ای مناسب برای پذیرایی از مهمانان شب یلدا باشد.

مرغ ترش شمالی

مرغ ترش شمالی از دیگر غذاهای شمالی مناسب شب یلداست. این غذا که از ترکیب مرغ با سبزی مخصوص، گردو و رب انار تهیه شده و درکنار برنج خوش‌عطر ایرانی سرو می‌شود، می‌تواند با طعم جذاب و به یادماندنی خود، علاوه بر رنگ و بویی که به سفره یلدایتان می‌دهد، خاطره‌ای تازه و خاص را برای مهمانانتان بیافریند که تا مدت‌ها زیر زبانشان به یادگار بماند.

خورش کدو حلوایی

اگر به غذاهای شیرین علاقه دارید، یا به‌دنبال سرو غذایی با طبع گرم، برای پیشواز زمستان هستید، خورش کدو حلوایی انتخابی عالی برای شما محسوب می‌شود. این خورشت خوش‌رنگ پاییزی که از ترکیب گوشت با کدوحلوایی، آلو بخارا و انواع چاشنی‌ها تهیه می‌گردد، به‌دلیل وجود کره، زعفران و انواع ادویه‌ها، عطری بی‌نظیر دارد که مهمانانتان را سرمست و گرسنه پای سفره یلدایتان خواهد کشاند.

خورشت اسفناج

خواص بی‌شمار سبزی اسفناج بر کسی پوشیده نیست. خورشت آلو اسفناج یک خورشت اصیل و پرطرفدار ایرانی است که می‌تواند انتخابی مناسب برای هر مناسبتی باشد. این خورشت آبدار که از ترکیب گوشت با اسفناج، آلو و چاشنی‌های مختلف تهیه می‌شود، درکنار کته خوش‌عطر ایرانی می‌تواند پذیرایی مناسبی برای شب یلدا باشد.

انار پلو شیرازی

شیراز ازجمله شهرهایی است که غذاهای خاص و متنوعی برای شب یلدا در آن مرسوم بوده و مردم ازقدیم با این غذاها به پذیرایی از مهمانان در شب یلدا می‌پرداختند. یکی از این غذاهای خوشمزه، انارپلوی شیرازی است. اگر طرفدار طعم‌های ترش و ملس هستید، این پلوی مخلوط خوشمزه و اصیل، می‌تواند یک انتخاب ساده و جذاب برای پذیرایی ازمهمانان شب یلدا باشد.

خورشت انار و بادمجان

خورشت انار و بادمجان از غذاهای سنتی تهرانی‌ها برای شب یلدا بوده و گزینه‌ای عالی برای افرادی است که به طعم و مزه بادمجان علاقه دارند. این خورشت اصیل و خوشمزه که باید حسابی جا بیافتد و غلیظ شود، معمولا به‌همراه مرغ پخته شده و می‌توانید آن را در کنار برنج ایرانی و سبزی و ترشی دلخواهتان سرو کنید.

خورشت انار بیج

خورشت اناربیج از محبوب‌ترین خورشت‌های شمالی است که با ترکیبات متنوعی تهیه و سرو می‌شود. این خورشت خوشمزه که شباهت زیادی به فسنجان دارد، همراه با سبزی‌های معطر شمالی تهیه شده و تجربه طعمی متفاوت را برایتان به ارمغان خواهد آورد. می‌توانید این خورشت را با گوشت مرغ و یا کوفته ریزه تهیه کرده و با آن از مهمانانتان پذیرایی کنید.

سبزی پلو با ماهی

سبزی‌پلو با ماهی از سنتی‌ترین غذاهای مناسبتی ما ایرانیان است که از قدیم در روزها و مناسبت‌های خاص تهیه می‌شده است. این غذای لذیذ که می‌تواند با انواع چاشنی‌ها و به‌ویژه رب انار طعم‌دار شود، پیشنهادی مناسب و پرطرفدار برای سفره یلداست.

مرصع پلو

مرصع‌پلو از غذاهای مجلسی و سنتی ما ایرانیان است که وجودش به هر سفره‌ای رنگ و رونق می‌بخشد. برای سرو این غذای خوش‌رنگ و لعاب، مرغ را به‌صورت تکه‌تکه یا ریش ریش، همراه با خلال پوست پرتقال، زرشک و خلال بادام و پسته، روی برنج چیده و پذیرایی یلدایتان را با آن کامل کنید.

کلم پلو شیرازی

کلم‌پلو یکی از غذاهای سنتی شیرازی‌ها برای پذیرایی شب یلداست. این غذای خوشمزه که از ترکیب برنج، گوشت، کلم قمری و سبزی‌های معطر تهیه می‌شود، عطر و طعم فوق‌العاده‌ای داشته و از پذیرایی‌های خاص این شب محسوب می‌گردد. اگر کلم قمری در دسترستان نبود می‌توانید کلم برگ را جایگزین آن کرده و از طعم این غذای لذیذ در کنار عزیزانتان لذت ببرید.

 دلمه برگ مو

دلمه یکی از غذاهای خوشمزه و قدیمی است که انواع مختلفی داشته و از این بین دلمه برگ مو محبوب‌ترین و خوش‌خوراک‌ترین آنهاست. این غذای خوشمزه که از ترکیب برنج، گوشت، لپه، رب انار و… تهیه و در برگ مو بقچه‌پیچ می‌شود؛ پای ثابت بسیاری از سفره‌های پذیرایی بوده و یکی از غذاهای محبوب برای شام شب یلداست.

خورشت فسنجان

عمومی‌ترین و خوشمزه‌ترین انتخاب شب یلدا، هرکجای ایران که باشید، انتخاب خورشت فسنجان است. این غذای خوش‌عطرو طعم که باز هم از ترکیب خوشمزه رب انار و گردو به دست می‌آید، با انواع گوشت اردک، مرغ و کوفته ریزه طبخ شده و یکی از شام‌های مرسوم شب یلداست.

خورشت انار مسما

خورشت انارمسما که از ترکیب مرغ با دانه انار، رب انار، چاشنی‌ها و زعفران دم‌کرده تهیه می‌شود، از غذاهای سنتی شمال ایران برای پذیرایی مراسم یلداست. این خورشت ترش و ملس در کنار کته خوش‌عطرایرانی می‌تواند انتخاب مناسبی برای میزبانی یلدا باشد.

پیش غذای شب یلدا

خوراکی‌های شب یلدا چنان تنوع و جذابیت دارند که نمی‌توان به‌سادگی از آن‌ها گذشت. یکی از بخش‌های جذاب پذیرایی شب یلدا دسر و پیش‌غذاست که می‌تواند به سفره پذیرایی شما رنگ و رونق دیگری ببخشد. اگر می‌خواهید پیش‌غذایی مناسب برای شب یلدا تدارک ببینید، ما برای شما چند پیشنهاد خوشمزه داریم.

آش انار

یکی از غذاهای مرسوم شب یلدا که از قدیم برای میزبانی در این شب باستانی استفاده می‌شد، طبخ انواع آش‌ها بود که خوردن آن در فصل سرما و به دور کرسی حسابی می‌جسبید. یکی از مناسب‌ترین و خاص‌ترین آش‌هایی که می‌توانید برای میزبانی شب یلدا تدارک ببینید، آش انار است که می‌تواند با گوشت یا بدون گوشت تهیه شده، و با طعم ترش و ملس و ظاهر جذابش، به‌عنوان یک پیش‌غذا و یا حتی غذا، زینت‌بخش سفره یلدایتان باشد.

سالاد انار

بهترین ترکیب برای تهیه سالادی مناسب شب یلدا، انتخاب سالادی است که از ترکیب میوه‌ها و سبزیجات آن فصل تهیه شده باشد. انواع سالاد انار باتوجه به طعم ترش و شیرین و ظاهر زیبایی که به سفره پذیرایی شما می‌دهند، می‌توانند یک پیش‌غذای عالی برای میزبانی شب یلدا باشند.

خشیل

خشیل یکی از پیش‌غذاهای محلی استان آذربایجان است که بسیار مقوی و پرکالری بوده و از دیرباز به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین پذیرایی‌های شب یلدا در آذربایجان تدارک دیده می‌شده است. این غذا یا پیش‌غذای خوشمزه که از ترکیب گندم، آرد و شیر تهیه می‌شود، در کنار شیره، عسل و یا شکر و دارچین سرو شده و می‌تواند گرمابخش دورهمی یلدایتان باشد.

سالاد فتوش

اگر به‌دنبال چیدن سفره‌ای متفاوت و خاص هستید، سالاد فتوش می‌تواند گزینه‌ای مناسب برای شما باشد. این سالاد مدیترانه‌ای که از ترکیب نان پیتا با سبزیجات، روغن زیتون و چاشنی‌های مختلف تهیه می‌شود، می‌تواند یک سالاد جذاب و اشتهاآور برای سفره یلدا باشد.

آش دوغ

همانطور که پیش از این نیز اشاره شد آش همواره یکی از پذیرایی‌های مرسوم شب یلدا بوده که انواع آن در شهرهای مختلف برای شب یلدا تدارک دیده می‌شده است. آش دوغ آشی خوش‌طعم و پرخاصیت است که درآن سبزی کم‌تری به کاررفته و طعم دوغ غلبه دارد. این آش مقوی که می‌تواند یک انتخاب مناسب و خوشمزه برای شب‌های سرد زمستان باشد، بدون گوشت با همراه گوشت قلقلی تهیه شده و می‌توانید آن را به‌عنوان غذا یا پیش‌غذا، برای پذیرایی شب یلدا تدارک ببینید.

سوپ انار

سوپ انار می‌تواند یک پیش‌غذای سبک، خوش‌رنگ و خوشمزه در کنار شام شب یلدا باشد. این سوپ خوش‌رنگ که در ترکیبات آن علاوه بر انار از برنج، عدس, سبزیجات، کشمش و… استفاده شده، می‌تواند به سفره پذیرایی شما رنگ و بویی یلدایی ببخشد. در دستور این سوپ می‌توانید از گوشت چرخ‌کرده به‌صورت کوفته قلقلی استفاده کنید و یا به‌دلخواه آن را حذف کنید.

دسر شب یلدا

پس از پرخوری‌های شب یلدا، فقط یک دسر شیرین و سبک است که می‌تواند حال شما را جا بیاورد و شما را برای چای بعد از غذا آماده کند. اگر می‌خواهید مهمانانتان تا پاسی از شب پرانرژی و سرحال باقی بمانند، پیشنهاد می‌کنیم از بین دسرهای جذابی که در مقاله دسرهای شب یلدا معرفی کرده‌ایم، یکی را انتخاب کرده و سفره پذیراییتان را رنگین‌تر کنید.

مطلب مرتبط:

سالاد شب یلدا

سالاد یکی از بخش‌های متنوع و رنگارنگ سفره غذاست که به‌خصوص برای وعده شام می‌تواند تبدیل به یک غذای کامل شود. سالاد شب یلدا باید رنگ و بوی یلدایی داشته باشد و برای این کار بهتر است از سالادی با آیتم‌های محبوب شب یلدا استفاده کنید. سالاد انار، سالاد انار و کلم، سالاد انار و لبو، سالاد انار و مرغ و… ازجمله سالادهای یلدایی است. برای انتخاب یک سالاد مناسب پیشنهاد می‌کنیم حتما سری به مقاله سالادهای شب یلدا بزنید تا با انواع سالادهای مناسب برای این شب آشنا شوید.

رسم غذای شب یلدای شهرهای مختلف ایران

کشورمان ایران، سرزمینی پهناور با اقوام و سنت‎‌های متنوع است. یلدا از آن‌ دسته مراسمات باستانی است که موردتوجه تمام اقوام ایرانی بوده و در اقصی نقاط و شهرهای مختلف، این سنت قدیمی گرامی داشته شده، دلیلی برای دورهمی خانواده‌ها و جشن و میهمانی است. ازطرفی از آنجا که ایران سرزمینی چهارفصل است و محصولات هر منطقه در رسوم و پذیرایی آن‌ها نیز تاثیر گذاشته است، پذیرایی شب یلدا باوجود شباهت‌ها و بخش‌های مشترکی که دارد، بسته به منطقه و رسوم هر شهری، با خوراکی‌ها و غذاهای متنوع میزبانی می‌شود. هرچند میوه‌هایی مثل انار، هندوانه و خرمالو یا انواع تخمه و آجیل یا غذاهایی مثل آش و خورشت فسنجان در پذیرایی اکثر مناطق مشترک است، اما انواع بسیار متنوعی از دسر، میوه و غذاها در شهرهای مختلف کشورمان در این شب باستانی سرو می‌شود تا دورهمی خانوادگی، به شبی خاطره‌انگیز بدل شود.

پختن انواع آش و غذاهای آبدار مثل کوفته، خوراک و خورشت از پذیرایی‌های رایج سفره شب یلدا بوده، همچنین در بسیاری از غذاهای شب یلدا در مناطق مختلف، برخی مواد اصلی غذاها یکسانند، مثل گردو، انار، رب انار و.. که از مواد اصلی بسیاری از غذاهای شب یلدا بوده، با استفاده از آن‌ها انواع خوراک، خورشت و برنج‌های مخلوط برای این شب طبخ می‌شود؛ مثل خورشت انار قزوین یا خورشت ناردون مازندران و یا تهیه انواع دسرها با کدوحلوایی. بنابراین هرچند شب یلدا یک سنت قدیمی ایرانی است و از قرن‌ها پیش با رسوم ممربوط به خود برای ما به یادگار باقی مانده، اما در بسیاری از شهرها سنت‌ها و رسوم خاصی برای این مراسم وجود دارد که از پدران و اجدادشان به یادگار مانده و گرمابخش دورهمی‌هایشان است.

در ذیل به برخی رسوم غذایی شهرهای کشورمان در شب یلدا می‌پردازیم تا علاوه بر آشنایی با آن‌ها بتوانید با استفاده از دستورالعمل‌های این غذاهای جذاب، سفره‌های متنوع و رنگارنگی برای پذیرایی شب یلدا تدارک ببینید.

این مطلب را از دست ندهید:

رسم غذای شب یلدا در شیراز

شیراز از شهرهای باستانی ایران است که در آن شب یلدا بسیار گرامی داشته شده و با انواع خوراکی‌ها و غذاها از میهمانانشان در این شب پذیرایی می‌کنند.ازجمله خوراکی‌های رایجی که در سفره شب یلدای شیرازی‌ها پیدا می‌شود آجیل شیرین یا آجیل مشکل‌گشا، خرما، رنگینک، انجیر خشک، کشکمش، شکرپنیر و هندوانه است. همچنین قنیبرپلو یا غم بر پلو، آش کارده، هویج پلو و کلم پلو از غذاهای مرسوم شیراز برای سفره شب یلداست.

از آنجایی که آش از پذیرایی‌های سنتی شب یلداست، آش کارده که از آش‌های محبوب شیراز است می‌تواند انتخابی ساده و خوشمزه برای پذیرایی شبیلدا باشد. همچنین پلوهای مخلوط شیرازی مثل قنبرپلو، کلم پلو و هویج پلو که معمولا با کوفته قلقلی‌های کوچک و انواع ادویه‌ها و سبزی‌های معطر تهیه می شود، از خوشمزه‌ترین و رایج‌ترین غذاهای سفره یلدای شیرازی است که پیشنهاد می‌کنیم حتما آن‌ها را امتحان کنید.

رسم غذای شب یلدا در تهران

برخلاف تصور، در شهر تهران نیز مانند بسیاری شهرهای دیگر کشورمان، غذاهای به‌خصوصی از قدیم مرسوم بوده است که برای پذیرایی شب یلدا استفاده می‌شده است. رشته‌پلو ازجمله غذاهای مرسومی است که تهرانی‌ها برای شب یلدا تهیه کرده و مغتقد بودند خوردنش باعث می‌شود تا در زمستان هم رشته امور در دستشان باشد.

دمپختک یا دمی باقالی زرد از غذاهای ساده تهرانی است که می‌توانید برای شب یلدا تدارک ببینید. خورشت انار بادمجان از دیگر غذاهای مرسوم تهرانی‌ها برای شب یلداست.همچنین اگر قصد تدارک آش در این شب سرد باستانی را دارید، باید گفت آش شله‌قلمکار و آش انار انتخاب مرسوم تهرانی‌ها برای شب یلدا بوده است که می‌توانید با تهیه آن به سفره پذیراییتان رنگ و بویی زمستانی و یلدایی ببخشید.

غذای شب یلدا در خوزستان

هرجا و به هر بهانه‌ای نام غذا و خوزستان کنار هم بیاید، سریع به یاد ماهی، میگو و غذاهای دریایی می‌افتیم. به دلیل منطقه جغرافیای خوزستان و مجاورت با دریا، ماهی و میگو در سفره غذایی خوزستانی‌ها جایگاه ویژه‌ای داشته و غذاهای مرسوم آن‌ها معمولا با گوشت‌های دریایی تهیه می‌شود.

ازجمله غذاهای شب یلدا در خوزستان گذشته از خورشت سبزی محبوب، قلیه ماهی، قلیه میگو و ماهی شکم‌پر است، که معمولا به‌وسیله سیر، سبزی‌های معطر طعم‌دار شده و درکنار برنج سرو می‌شود. همچنین مگشت پلو نیز از دیگر پلوماهی‌های محبوب برای شب یلداست ککه هم با ماهی و هم با تن ماهی قابل تهیه بوده و می‌‌توانید به‌راحتی آن را برای سفره یلدا تدارک ببینید.

مطلب مرتبط:

غذای شب یلدا در قزوین

شهر قزوین که از شهرهای باستانی ایران است، خود میزبان اقوام مختلف کشورمان از ترک و کرد و لر و… بوده، بنابراین رسوم متنوعی برای شب یلدا در این شهر وجود دارد.

آجیل شیرین و آجیل مشکل‌گشا، سنجد، کشمش، نخود سرخ کرده، گندم برشته و باقلوای قزوینی از خوراکی‌های مرسوم این شب در قزوین است. از دسرهای محبوب قزوینی‌ها برای شب یلدا که البته گاهی جایگزین غذا هم می‌شود، می‌توان از شیربرنج نام برد که معمولا همراه شیره سرو شده و عقیده داشتند که خوردنش در شب یلدا خاصیت فراوانی دارد.

همچنین یکی از رسوم جالب قزوینی‌ها در شب یلدا، پختن کله‌پاچه برای شام یلدا بوده و پس از خوردن، استخوان‌های آن را نگهداری کرده، در فصل بهار یا پاییز استخوان‌ها و یا خاکستر آن‌ها را در جالیز و زمین کشاورزیشان می ریختند.

از دیگر غذاهای خوشمزه قزوینی‌‎ها که معمولا برای شب یلدا طبخ می‌شود، خورشت محبوب و چرطرفدار قیمه نثار و انارپلو است که به‌صورت پلویی مخلوط، با استفاده از گوشت یا مرغ و افزودن دانه‌های انار و انواع خلال تهیه شده و می‌توانید آن را به‌عنوان یکی غذای کامل یلدایی برای سفره یلدایتان تدارک ببینید.

غذای شب یلدا سنندج

سفره یلدای سنندجی‌ها بسیار رنگارنگ بوده و از خوراکی‌های متنوعی مثل رب انار، پیاز، ماست، روغن، کره محلی، شیره انگور و خربزه ترش یا کالک ترش برای پذیرایی در این شب استفاده می‌کنند. غذای اصلی سنندجی‌ها برای شب یلدا یا «شو چله» دلمه است که آن را به ‌شکل‌های متنوع پخته و در کنار نان سنگک و دوغ محلی سرو می‌کنند. خربزه ترش یا کالک ترش از اصلی‌ترین اجزای سفره یلدای سنندجی‌ها بوده و از چند ماه قبل خربزه‌های مخصوص آن را تهیه و در سرکه می‌اندازند تا برای شب چله بتوانند با این خوراکی خوشمزه از مهمانانشان پذیرایی کنند.

غذای شب یلدای اراک

اراکی‌ها از دیرباز شب یلدا را گرامی داشته و آن را در سه شب متوالی با نام‌های «چله بزرگه»، «چله وسطی» و «چله کوچیکه» برگزار می‌کردند و در این شب طولانی در خانه بزرگان فامیل گرد هم جمع شده و با خوراکی‌هایی مثل هندوانه، انگور، تخمه، نخودچی، کشمش، خرما و لبو این شب باستانی را جشن می‌گرفتند.

همچنین پختن آش لبو در شب یلدا از رسوم خوشمزه و قدیمی اراکی‌هاست که این آش خوش‌رنگ و لذیذ را دور کرسی برای میهمانانشان سرو کرده و از لحظاتشان در کنار هم لذت می‌بردند.

رسم غذای شب یلدا در سیستان و بلوچستان

استان سیستان و بلوچستان یکی از متنوع‌ترین رسوم غذایی را برای دورهمی شب یلدا دارد. خرما یکی از خوراکی‌های پرکاربرد سیستانی‌ها برای شب یلدا بوده و علاوه بر اینکه به تنهایی بر سفره یلدا به چشم می‌خورد، در تهیه برخی از خوراکی‌های مرسوم یلدا نیز از آن استفاده می‌شود. ازجمله این خوراکی‌های مرسوم، می‌توان از دانکو نام برد که از ترکیب برنج، کنجد و پودر خرما تهیه می‌شود. همچنین پشک که با پودر خرما و کنجد تهیه می‌گردداز خوراکی‌های محبوب سیستانی‌ها برای شب چله است. چنگال که ترکیبی از نان، خرما و روغن محلی است، کورهِل که از باقلای پخته همراه گندم تهیه می‌شود، آش سبزوک یا آش جوانه گندم، و دَلَگ از غذاهای مرسوم شب یلدا در سیستان و بلوچستان است.

سیستان و بلوچستان همچنین تنقلات خاصی برای پذیرایی یلدا دارد که از آن جمله می‌توان به «دوشو»، آجیل خاص سیستان و بلوچستانی‌ها اشاره کرد که ترکیبی از گندم بریان همراه تخمه هندوانه بوداده است. همچنین ستّو پودر خوش‌خوراکی است که از ترکیب پودر جوی آبدار و بوداده همراه با شکر یا پودر نبات برای این شب تهیه می‌شود. پودر شیرینک نیز پودری مقوی و خوشمزه است که از جوشاندن گوشت، همراه تخمه هندوانه و گندم نیم‌کوب تهیه شده که آن را در آفتاب خشک و سپس الک می‌کنند. دوشو یا دوشاب نیز ترکیبی از روغن حیوانی و خرمای مضافتی است که از قبل در مشکی آماده شده و همراه شیرینک سرو می‌شود.

رسم غذای شب یلدا در اصفهان

مردم اصفهان از قدیم دو شب را به عنوان شب چله درنظر گرفته و با پهن کردن سفره‌ای که آن را سفره شب یلدا می‌نامند، این دو شب را گرامی داشته و جشن می‌گیرند. آجیل، گردو، کشمش، انواع برگه، جوزقند، انجیر، خرما، سیب، انار، گلابی انباری (سیبری) و به‌خصوص هندوانه ازجمله خوراکی‌هایی است که اصفهانی‌ها برای پذیرایی شب یلدا استفاده می‌کنند.

همچنین اگر برف باریده باشد، خوردن برف همراه شیره یکی از خوراکی‌های اختصاصی مردم اصفهان در شب چله است.

از غذاهای سنتی اصفهان که برای شب یلدا طبخ می‌شود، می‌توان از پلوماهی، کوفته شوید باقلا و گندی غذای سنتی مردم نجف‌آباد نام برد.

رسم غذای شب یلدا در گیلان

گیلان که از شهرهای قدیمی ایران است، ازجمله شهرهایی است که تنوع غذایی بسیار گسترده‌ای داشته و مردم آن برای هر مراسم و مناسبتی غذاهای مخصوصی را تدارک می‌بینند. شب یلدا ازجمله مراسمات مهم گیلانی‌ها بوده که با پهن کردن سفره‌های رنگارنگ و جمع شدن به دور بزرگان فامیل آن را گرامی می‌دارند. گیلانی‌ها در این دورهمی با خوراکی‌هایی چون انار، هندوانه، آجیل، نارنگی، کدو، دوشاب برنج، نان لاکو، شیرینی کدو، کاکا، نان کدویی و… از میهمانانشان پذیرایی می‌کنند.

بیج آبجی از تنقلات خوشمزه و خاص گیلانی است که برای درست کردنش گندم، سویا، برنج، عدس، شاهدانه، تخم کدو، تخم خربزه و تخم هندوانه را در ظرفی سفالی روی آتش گذاشته، و این تنقلات خوشمزه را در دورهمی‌ شب یلدا نوش جان می‌کردند.

همچنین کوکوسبزی، سبزی‌پلو، آش سبزی، ماهی سفید، سیرقلیه، آش ترش، خورش اناربیج، کوفته انار، خوش انار مسما، خورش سیرابیج گیلانی و مرغ ترش ازجمله غذاهای متنوع و خوشمزه‌ای است که گیلانی‌ها سفره‌های شب یلدایشان را با آن زینت می‌بخشند.

رسم غذای شب یلدا در مازندران

در گذشته مردم مازندران بر این باور بودند که شب یلدا هنگامه نبرد اهریمن و اهورامزدا بوده و سپیده صبح نماد پیروزی خورشید برتاریکی خواهد بود؛ به‌همین دلیل دورهم جمع شده و شب یلدا را تا صبح شب زنده‌داری می‌کردند. همچنین مازنی‌ها همچون دیگر شهرهای ایران شب یلدا یا به قول خودشان «چله شو» را گرامی داشته و برای دورهمی این شب طولانی سفره‌های رنگین می‌اندازند. کرسی هیزمی از قدیم یکی از بخش‌های اصلی یلدای مازنی‌ها بوده اشت که خانواده‌ها دور آن جمع شده و با صرف انواع تنقلات و غذاهای خوشمزه تا پاسی از شب و یا حتی صبح، شب یلدا را سپری می‌کردند. تنقلات مازنی‌ها انواع مختلفی دارد که از آن جمله می‌توان به هندوانه، انار، آجیل مخلوط و شیرین، نارنگی، خرمالو، کدو و… اشاره کرد.

از عجیب‌ترین رسوم خوراکی مازندرانی‌ها، خوردن ماست و هندوانه است، زیرا براین باورند که با خوردن این دو خوراکی به همراه هم، استقامت خوبی را برای گذراندن زمستان به دست می‌آورند.

محبوب‌ترین و معروف‌ترین غذای چله شوی مازنی‌ها، غذایی به نام «کئی پلا» است که برای تهیه آن برنج را با کدوحلوایی دم کرده و با گوشت قرمه سرخ و پخته شده سرو می‌کنند.

همچنین مرغ یا اردک شکم‌پر، ته‌چین مرغ یا گوشت، مرغ ناردون، کوکوسبزی، بوقلمون یا ماهی گرده بیج، مرغ ترش مازندرانی و خورش کدوحلوایی از دیگر غذاهای خوش‌عطر و طعم مازنی‌ها برای سفره رنگین شب یلداست.

غذاهای شب یلدا زنجانی

معروف‌ترین و اصلی‌ترین غذای شب یلدای زنجانی‌ها خاگینه خرماست که غذایی ساده، با طبع گرم و مناسب فصل سرد است. زنجانی‌ها این غذا را معمولا سالی یک‌بار و در شب یلدا درست می‌کنند و در دورهمی‌های شب یلدایشان با آن از میهمانان پذیرایی می‌کنند. مرصع‌پلو نیز از غذاهای خوش‌رنگ و لعاب و خوش‌طعم زنجانی است کهمی‌تواند گزینه مناسبی برای شب یلداباشد. همچنین بوغداآشی یا آش گندم و آش ترش ازجمله آش‌های سنتی زنجانی‌هاست که برخی برای پذیرایی شب یلدا به تدارک آن می‌گردازند.

رسم غذای شب یلدا در کرمان

کرمان نیز از دیگر شهرهای ایران است که مردمانش توجه ویژه‌ای به شب یلدا داشته و رسوم مختص به خود را برای این شب حفظ کرده‌اند. مردم کرمان از قدیم بر این عقیده بودند که قارون در شب یلدا در لباس هیزم‌شکن برای فقرا تکه‌های چوبی می‌آورد که به طلا تبدیل شده و برای آن خانواده ثروت و برکت می‌آورند؛ بنابراین کرمانی‌ها شب یلدا را تا صبح بیدار می‌ماندند تا میزبان قارون افسانه‌ای باشند.

هندوانه از خوراکی‌های مرسوم شب یلدای کرمانی‌ها بوده ‌که معتقد بودند با خوردنش خود را از آسیب حشرات موذی در تابستان مصون نگه می‌دارند. همچنین در قدیم معتقد بودند که باید در این شب هفت نوع میوه بخورند چراکه زمستان در پیش بود و ممکن بود دیگر تا پایان زمستان میوه‌ای به دستشان نرسد.

ازجمله خوراکی‌های سنتی کرمانی‌ها علاوه بر هندوانه، انار دانه‌سیاه، کلمپه و قاووت (قوتو) است. کرمانی‌ها تنوع غذایی خوبی برای شب یلدا داشته و انواع غذاهای سنتی را در این شب طبخ می‌کنند. کله‌پاچه، آبگوشت‌های مختلف، زیره‌پلو و یا لپه‌پلوی خوش‌عطر کرمانی از انتخاب‌های مرسوم کرمانی‌ها برای شب یلداست.

همچنین کشک‌ کدو از ساده‌ترین غذاهایی است که می‌توانید برای سفره شب یلدا تدارک ببینید. علاوه براین‌ها کرمانی‌ها آشی زمستانی دارند به نام آش «اوماچو» که آن را برای شب سرد و طولانی یلدا پخته و با آن از میهمانانشان پذیرایی می‌کنند.

غذای شب یلدا در خراسان

خراسان از قدیمی‌ترین شهرهای ایران است که همیشه شب یلدا را گرامی داشته و به آن چله‌نشینی و شی چراغانی یا شب‌چراغ هم می‌گفتند. همچنین مردم خراسان علاوه بر دیوان حافظ، در این شب به شاهنامه‌خوانی هم می‌پردازند و اینگونه لحظات شادی را در کنار هم سپری می‌کنند.

هویج، زیتون سبز، خربزه، لبو و شلغم پخته، پختیک یا لبوی خشک، انار، انگور، پرتقال، سیب و گلابی از میوه‌هایی است که بر سفره یلدای خراسانی‌ها به‌چشم می‌خورد و بر این باوربودند که خواص هر میوه‌ای که در این شب مصرف کنند تا سال آینده در بدنشان باقی می‌ماند.

همچنین پذیرایی با تنقلاتی مثل تخمه، گردو، کشمش، برگه هلو و زردآلو، بادام و.. در شب‌نشینی یلدای خراسانی‌ها مرسوم است.

علاوه بر اینها مراسم کف‌زنی یکی از مهم‌ترین آداب و رسوم شب یلدای خراسانی‌هاست. این مراسم برای تهیه نوعی شیرینی مخصوص برای شب یلداست که در آن ریشه گیاهی به نام چوبک یا بیخ را در آب خیسانده و پس از چندبار جوشاندن، در ظرفی سفالی به نام تغار ریخته و مردان و جوانان آن را با دسته‌ای از چوب‌های نازک درخت انار به نام دسته گز، آنقدر هم می‌زنند تا کف کند و کف سفتی ایجاد شود، سپس شیرینی به دست آمده را با شیره شکر مخلوط و با گردو و پسته تزیین و با آن از میهمانان یلدا پذیرایی می‌کنند.

غذای شب یلدا در قدیم

درگذشته برخلاف امروز دسترسی به امکانات محدود بوده و مردم هر منطقه‌ای براساس محصولات در دسترسشان به تهیه انواع غذاها برای شب یلدا می‌پرداختند. همچنین خواص غذاها و مناسب فصل بودنشان برای مردم اهمیت بیشتری داشت. انواع آش، دلمه، کوفته تبریزی و قرمه سبزی از غذاهایی بود که در بیشترمناطق برای سفره شب یلدا تهیه می‌شد.

از آن گذشته، باتوجه به اینکه انار از مهم‌ترین میوه‌های فصل بوده و ازطرفی سرشار از ویتامین ث و خون‌ساز است، بسیاری از غذاهای شب یلدا با استفاده از دانه انار، رب انار و یا آب انار تهیه می‌شدند؛ غذاهایی مثل خورشت فسنجان، ماهی شکم پر و غذاهای محلی‌تری مثل خورشت ناردون یا انارپلو که از گذشته تا امروز زینت‌بخش سفره‌های شب یلدا بوده‌اند.

سوالات متداول درباره‌ی غذای شب یلدا